อารยธรรมวิถี 4 ครูบา: แนวคิดและกระบวนการพัฒนาสังคมในจังหวัดลำพูน

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ มีวัตถุประสงค์การวิจัย 1. เพื่อศึกษาแนวคิดและหลักปฏิบัติอารยธรรมวิถีสี่ครูบาในจังหวัดลำพูน  2. เพื่อศึกษากระบวนการพัฒนาสังคมตามหลักอารยธรรมวิถีสี่ครูบาขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในจังหวัดลำพูน 3. เพื่อศึกษาการเสริมสร้างคุณค่าและการพัฒนาตนเองของพระสงฆ์ตามหลักอารยธรรมวิถีสี่ครูบาในจังหวัดลำพูน  4. เพื่อศึกษาการบูรณาการหลักอารยธรรมวิถีสี่ครูบากับการจัดการศึกษาในโรงเรียนจังหวัดลำพูน วิธีดำเนินการวิจัย คือ การสัมภาษณ์เชิงลึก การสนทนากลุ่มเฉพาะ และการวิเคราะห์เนื้อหาเชิงพรรณนา ผลการวิจัยพบว่า 1. แนวคิดและการปฏิบัติตามคำสอนของพระพุทธศาสนาถูกถ่ายทอดและเจริญรอยตามจนกลายเป็นอารยวิถีแห่งล้านนาด้วยระเบียบวิธีแบบดั้งเดิม เช่น การเคร่งครัดในการเจริญสมาธิภาวนา การไม่ฉันเนื้อสัตว์  มีการเผยแผ่พุทธศาสนา และการส่งเสริมเด็กชนเผ่าและชาติพันธุ์ต่างๆให้ได้รับการศึกษา 2. กระบวนการพัฒนาสังคมตามอารยธรรมวิถีของสี่ครูบา พบว่า มีการประยุกต์วิธีแสดงธรรมสั่งสอนญาติโยมด้วยวิธีการเล่าเรื่องเปรียบเทียบที่เน้นเกี่ยวกับหลักสามัคคี หลักสังคหวัตถุ 4 หลักพรหมวิหาร 4 และการปฏิบัติให้เห็นเป็นตัวอย่างทำให้เกิดความเชื่อและความศรัทธาจนในที่สุดนำไปสู่การมีส่วนร่วมของคนในชุมชน 3. การเสริมสร้างคุณค่าและการพัฒนาตนเองของพระสงฆ์ พบว่า การปฏิบัติดีเป็นวิธีสร้างศรัทธาที่ดีที่สุด เป็นผู้มีปัญญาทั้งทางโลกและทางธรรม หมั่นขัดเกลาจิตใจ สร้างพื้นที่เรียนรู้ และทำประโยชน์เพื่อส่วนรวม 4. การบูรณาการหลักอารยธรรมวิถีสี่ครูบากับการจัดการศึกษาในโรงเรียน พบว่า การจัดการศึกษามีหลักสูตรที่เกี่ยวกับครูบามีการจัดกิจกรรมเกี่ยวกับคุณธรรมจริยธรรมทั้งในโรงเรียนและร่วมกับชุมชนมีการนำเอาวิถีชีวิต คุณธรรม ความเสียสละของครูบามาจัดการเรียนการสอนให้กับนักเรียนทุกชั้นเรียน  องค์ความรู้จากการวิจัย พบว่า การพัฒนาสังคมของจังหวัดลำพูนที่มีต้นทุนความดีของนักบุญแห่งล้านนา สามารถใช้เป็นแนวทางสร้างความเข้มแข็งทางสังคม การสร้างคุณค่าคุณความดี การปฏิบัติตน การปลูกฝังและสร้างจิตสำนึกสาธารณะให้กับบุคคลและเป็นกรอบยุทธศาสตร์การพัฒนาสังคมของจังหวัดลำพูนสืบต่อไป