การจัดการโซ่อุปทานแพะเนื้อในภาคใต้ของประเทศไทย

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาโซ่อุปทานแพะเนื้อของภาคใต้
เก็บข้อมูลจากผู้ให้ข้อมูลหลักในกิจกรรมของโซ่อุปทาน ได้แก่ เกษตรกรผู้เลี้ยงแพะจำนวน 23 ราย ผู้รวบรวมแพะ/นายหน้า จำนวน 11 ราย และโรงเชือดจำนวน 11 ราย และเจ้าหน้าที่ปศุสัตว์ จำนวน 2 ราย รวมผู้ให้ข้อมูลหลักทั้งหมด 47 ราย ใช้แบบสัมภาษณ์กึ่งโครงสร้าง และการสังเกตแบบไม่มีส่วนร่วม เป็นเครื่องมือในการเก็บข้อมูล ตรวจสอบข้อมูลแบบสามเส้าและใช้การวิเคราะห์เนื้อหาในการวิเคราะห์/สังเคราะห์ข้อมูลทั้งหมด ผลการวิจัยพบว่า โครงสร้างโซ่อุปทานแพะเนื้อในภาคใต้ ประกอบด้วยโซ่ต้นน้ำ คือ เกษตรกรผู้เลี้ยงแพะ โซ่กลางน้ำ คือ ผู้รวบรวมแพะในท้องถิ่น/นายหน้า/กลุ่มเกษตรกร และพ่อค้าคนกลาง/โรงเชือดแพะ และโซ่ปลายน้ำ คือ ผู้บริโภคทั้งที่เป็นแพะมีชีวิต และเนื้อแพะชำแหละ ทั้งในประเทศ และต่างประเทศ ซึ่งพบว่า พ่อค้าคนกลาง/โรงเชือดแพะในโซ่กลางน้ำ เป็นจุดเชื่อมโยงการไหลของแพะระหว่างผู้ผลิตและผู้บริโภคเพื่อการบริโภคในภูมิภาค จากการที่พ่อค้าคนกลาง/โรงเชือดมีเฉพาะพ่อค้าที่เป็นคนไทยมุสลิมเท่านั้น ส่งผลให้การบริโภคในส่วนของปลายน้ำเป็นแพะประเพณีเป็นส่วนใหญ่ ส่วนผู้รวบรวม/นายหน้าในโซ่กลางน้ำเป็นจุดเชื่อมโยงการไหลของแพะไปประเทศมาเลเซียและประเทศเวียดนาม แนวทางการพัฒนาโซ่อุปทานแพะเนื้อในภาคใต้ ได้แก่ 1) กิจกรรมต้นน้ำ ควรพัฒนาศักยภาพและคุณภาพการผลิตให้เป็นการเลี้ยงเชิงพานิชย์มากขึ้น 2) กิจกรรมกลางน้ำ ควรพัฒนาการตลาดเนื้อแพะให้มีผลิตภัณฑ์ที่หลากหลาย การสื่อสารข้อมูลทางการตลาดอย่างชัดเจนกับผู้เกี่ยวข้องในโซ่อุปทาน และการส่งเสริมโรงเชือดให้มีมาตรฐาน และ 3) กิจกรรมปลายน้ำ ควรส่งเสริมการบริโภคเนื้อแพะในกลุ่มผู้บริโภคที่หลากหลาย สร้างการรับรู้คุณค่าจากการบริโภคเนื้อแพะผ่านสื่อประชาสัมพันธ์ต่าง ๆ