The พัฒนาตัวแบบความยั่งยืนของโครงการบัตรสวัสดิการแห่งรัฐในสังคมไทย

บทคัดย่อ

การวิจัยมีวัตถุประสงค์ 3 ประการ  1) เพื่อศึกษาผลการดำเนินการโครงการบัตรสวัสดิการแห่งรัฐ 2) เพื่อศึกษาปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการสร้างความยั่งยืนของโครงการบัตรสวัสดิการแห่งรัฐ 3) เพื่อพัฒนาตัวแบบความยั่งยืนของโครงการบัตรสวัสดิการแห่งรัฐ การวิจัยครั้งนี้ เป็นการวิจัยแบบผสานทั้งในเชิงเอกสาร เชิงปริมาณและเชิงคุณภาพ โดยเก็บข้อมูลจากกลุ่มตัวอย่าง 2 อำเภอในจังหวัดสุพรรณบุรีและศรีสะเกษ จำนวน 400 คน และในเชิงคุณภาพจำนวน 20 คน จากผู้บริหารภาครัฐในระดับกรมและจังหวัด จากนั้นนำข้อมูลมาวิเคราะห์โดยหาค่าความถี่ (Frequency) ค่าร้อยละ (Percentage) ค่าเฉลี่ย (Mean) และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) รวมทั้งการวิเคราะห์ในเชิงคุณภาพ ผลการวิจัยพบว่า 1. ผลการดำเนินงานโครงการบัตรสวัสดิการแห่งรัฐ พบว่า เป็นบัตรที่ส่งเสริมการยกระดับคุณภาพชีวิตของผู้มีรายได้น้อยที่ลงทะเบียนกับหน่วยงานภาครัฐ ถือว่าเป็นสวัสดิการทางสังคมที่ภาครัฐพึ่งดำเนินการให้กับประชาชน โดยเทคนิคการช่วยเหลือด้านการเงินด้วยการใช้บัตรเติมเงิน ซึ่งกลุ่มตัวอย่างระบุว่า โครงการบัตรสวัสดิการแห่งรัฐมีส่วนช่วยเหลือประชาชนในระดับมาก โดยมีค่าเฉลี่ยเท่ากับ 4.15 นับว่าเป็นประโยชน์ต่อการดำรงชีพในภาวะวิกฤตทางเศรษฐกิจ 2. ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการสร้างความยั่งยืนของโครงการบัตรสวัสดิการแห่งรัฐ พบว่า ปัจจัยด้านครอบครัว คือ การใช้จ่ายที่เหมาะสม ด้านสังคม คือ การรวมกลุ่มกันในชุมชน และด้านเศรษฐกิจ คือ การมีกองทุนสวัสดิการ รวมทั้งการสนับสนุนของภาครัฐมีความสัมพันธ์กับการสร้างความยั่งยืนของโครงการบัตรสวัสดิการแห่งรัฐ ซึ่งสอดคล้องกับความคิดเห็นของกลุ่มตัวอย่างที่ให้ความเห็นในระดับมากโดยมีค่าเฉลี่ยเท่ากับ 4.14 ขณะเดียวกันก็มีปัจจัยอาจจะส่งผลให้ความยั่งยืนน้อยลง ได้แก่ ระบบเทคโนโลยีในการจัดการของภาครัฐ 3. วิเคราะห์การพัฒนาตัวแบบความยั่งยืนของโครงการบัตรสวัสดิการแห่งรัฐในสังคมไทย พบว่า บัตรสวัสดิการแห่งรัฐถือเป็นการส่งเสริมคุณภาพชีวิตผู้มีรายได้น้อย เป็นกิจกรรมสังคมสงเคราะห์ เป็นสวัสดิการเพื่อให้พึ่งพาตนเองได้ โดยมีระบบและเทคโนโลยีตามที่ภาครัฐกำหนดไว้ ปัจจัยที่สำคัญต่อการสร้างความยั่งยืน คือ การพัฒนาระบบสวัสดิการที่มั่นคง โดยมีแนวทางในการสร้างโอกาส 4 มิติ คือ การส่งเสริมการมีงานทำ การฝึกอบรมการประกอบอาชีพ การส่งเสริมเข้าถึงแหล่งเงินทุนในระบบ และการพัฒนาสิ่งจำเป็นพื้นฐานต่อการพัฒนาคุณภาพชีวิต ซึ่งถือเป็นการบูรณาการเพื่อแก้ไขปัญหาความยากจนและลดความเหลื่อมล้ำทางเศรษฐกิจและสังคมของผู้มีรายได้น้อย อย่างไรก็ตามรัฐบาลควรตระหนักและเร่งดำเนินการขจัดปัญหาความเหลื่อมล้ำทางสังคมและความยากจนอย่างเป็นระบบ ควบคู่ไปกับการพัฒนาด้านเศรษฐกิจฐานราก การจัดการสิ่งแวดล้อมและการสร้างสังคมแห่งความเป็นธรรม จึงนำไปสู่การพัฒนาอย่างยั่งยืนอย่างแท้จริง