“รัฐประหารที่แน่นอนกับการจัดการความไม่แน่นอน”: ความท้าทายของความคิดประชานิยมและการเลือกตั้ง

บทคัดย่อ

ความไม่แน่นอนของการเมืองไทยปรากฏชัดหลังเหตุการณ์พฤษภาคม 2535 ต่อเนื่องมาจนถึงวิกฤตเศรษฐกิจ 2540 ที่ประเทศไทยสร้างความไม่แน่นอนทางการเมืองในห้วงเวลา 20 ปีที่ผ่านมา (2540-2560) อย่างต่อเนื่อง ความไม่แน่นอนทางการเมืองมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นจากการเปลี่ยนแปลงที่ไม่เป็นไปตามครรลองและนอกวิถีทางประชาธิปไตย กล่าวได้ว่า“การรัฐประหารที่แน่นอน กับการจัดการความไม่แน่นอน” แสดงให้เห็นว่ารัฐประหารเป็นเครื่องมือที่ชนชั้นปกครองไทยใช้ในการจัดระเบียบทางการเมือง ควบคุมภาวะความไม่แน่นอนจากการเคลื่อนไหวทางการเมืองฝั่งประชาธิปไตย เพื่อธำรงสถานะและความสัมพันธ์เชิงอำนาจของชนชั้นนำ ซึ่งสะท้อนการแสดงอำนาจของทั้งสถาบันพระมหากษัตริย์เชิงเครือข่ายและรัฐพันลึก อย่างไรก็ตาม งานศึกษาที่ใช้แนวคิดสถาบันพระมหากษัตริย์เชิงเครือข่ายและรัฐพันลึกไม่ได้อธิบายช่องว่างที่ควบคุมไม่ได้ หรือความไม่แน่นอนที่ควบคุมไม่ได้ คือ การเลือกตั้ง การเลือกตั้งจึงเป็นเสมือนปริมณฑลของการคัดง้างที่แหลมคม ที่ทั้งฝ่ายเผด็จการ และฝ่ายประชาธิปไตย ต่างใช้เป็นเดิมพัน เพื่อจัดการกับความไม่แน่นอนทางการเมืองที่เกิดขึ้น

แต่ในปริมณฑลของการศึกษาการเมืองไทยที่ใช้ความคิดเรื่อง “ความไม่แน่นอน” (uncertainty) ยังมีไม่มากนัก จะมีก็แต่การศึกษาในความไม่แน่นอนของภาวะเศรษฐกิจเสียเป็นส่วนใหญ่ โดยการเมืองผ่าน “ความไม่แน่นอน” ผ่านการเลือกตั้งนั้นวางอยู่บนเงื่อนไขการเมืองการปกครองที่แตกต่างกันของแต่ละประเทศ การเลือกตั้งถูกใช้เป็นเครื่องมือ องค์ประกอบและข้ออ้างของผู้ปกครอง ในการสืบทอดอำนาจและเปลี่ยนผ่านระบอบ ซึ่งก่อให้เกิดความไม่มั่นคงและแน่นอนในเวลาเดียวกัน การศึกษาผ่านแนวคิดความไม่แน่นอนในบทความนี้จึงช่วยให้เข้าใจพลวัตของการเมืองไทยได้มากขึ้น