แฟนบอลหญิง: การบริโภค ก่อร่างสร้าง “ชุมชนของผู้หญิง”ในพื้นที่ฟุตบอลไทย
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความนี้มุ่งสนใจศึกษา กระบวนการเข้าสู่พื้นที่สนามฟุตบอลไทย ตลอดจนประสบการณ์ ความหมาย และปฏิบัติการทางสังคม ของกลุ่มแฟนบอลหญิง หรือกลุ่มแฟนบอลที่ติดตามชมเชียร์การแข่งขันฟุตบอลอย่างจริงจัง ผ่านการบริโภค สร้างวัฒนธรรมแฟน และการรวมตัวกันทั้งในสนามแข่งขันและนอกสนาม สร้างพื้นที่ทางสังคมผ่านเครือข่ายการสื่อสารในสังคมออนไลน์ ทั้งนี้เพื่อศึกษาทำความเข้าใจ กระบวนการเข้าสู่พื้นที่ “สนามฟุตบอลไทยลีก” ผลการศึกษาพบว่า ผู้หญิงกลุ่มแฟนบอลหญิง เข้าสู่พื้นที่สนามฟุตบอลในฐานะผู้บริโภค พวกเธอได้สร้างพื้นที่ผ่านการทำงาน การดำเนินกิจกรรมร่วมกัน แฟนบอลหญิงนั้นเกิดขึ้นภายใต้โครงสร้างการครอบงำ ที่ทำให้พวกเธอตกอยู่ภายใต้สภาวะ “คนชั้นสอง” ในพื้นที่สนามฟุตบอล
อย่างไรก็ตามในบริบทของการสถาปนาอำนาจความเป็นชายในสนามฟุตบอล กลุ่มแฟนบอลหญิง ที่เข้าสู่พื้นที่สนามฟุตบอล ก็มีแนวทางของการบริโภคเกมการแข่งขันที่แตกต่างออกไปจากแฟนบอลชาย กระทั่งกล่าวได้ว่าได้สร้าง วัฒนธรรมแฟนบอลหญิงขึ้นมา นอกจากกลุ่มจะสร้างเครือข่ายความสัมพันธ์ พื้นที่ในสังคมออนไลน์ ด้วยการให้ความช่วยเหลือกันและกัน พวกเธอยังสร้างพื้นที่ต่อรองขึ้นใหม่ อันเป็น “ชุมชนปฏิบัติการ” ที่เสริมสร้างอำนาจให้กับพวกเธอ
Article Details
ข้อเขียนทั้งหมดทีปรากฏในวารสารสังคมศาสตร์ เป็นความคิดเห็นของผู้เขียนโดยเฉพาะ มิใช่ทัศนคติของคณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ หรือกองบรรณาธิการวารสารสังคมศาสตร์
เอกสารอ้างอิง
ชาญ พนารัตน์. 2559. ฟุตบอลสยาม ความเปลี่ยนแปลงของกีฬาและสภาวะศิวิไลซ์. ใน วสันต์ ปัญญาแก้วและชาญ พนารัตน์ (บรรณาธิการ). ฟุตบอลไทยพรีเมียร์ลีก ผู้หญิง อำนาจ วัฒนธรรมแฟน และชนชั้นใหม่. หน้า 59-88. กรุงเทพฯ: ศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน.
ชิเกฮารุ ทานาเบ. 2551. ชุมชนกับการปกครองชีวญาณ: กลุ่มผู้ติดเชื้อเอชไอวีในภาคเหนือของไทย. กรุงเทพฯ : ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร.
ณัฐกร วิทิตานนท์. 2557. การเมืองกับฟุตบอลไทย. ใน วสันต์ ปัญญาแก้ว, พงศกร สงวนศักดิ์ และจตุพร ทรัพย์ปัญญาญาณ (บรรณาธิการ). ฟุตบอลไทย: ประวัติศาสตร์ อำนาจ การเมือง และความเป็นชายฟุตบอล. หน้า 103-152. กรุงเทพฯ: ศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน.
นฤพนธ์ ด้วงวิเศษ. 2560. เพศในเขาวงกต แนวคิดทฤษฎีเพศในวัฒนธรรมบริโภค. กรุงเทพฯ: ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร.
ปลายฟ้า นามไพร. 2559. ผู้หญิงกับไทยพรีเมียร์ลีก. ใน วสันต์ ปัญญาแก้วและชาญ พนารัตน์ (บรรณาธิการ). ฟุตบอลไทยพรีเมียร์ลีก ผู้หญิง อำนาจ วัฒนธรรมแฟน และชนชั้นใหม่. หน้า 225-241. กรุงเทพฯ: ศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน.
วสันต์ ปัญญาแก้ว ,บรรณาธิการ. 2557. ฟุตบอลไทย: ประวัติศาสตร์ อำนาจ การเมือง และความเป็นชาย. ศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
______________. 2559. ฟุตบอลไทยพรีเมียร์ลีก: ความเป็นชาย วัยรุ่น และวัฒนธรรมบริโภคนิยม (รายงานฉบับสมบูรณ์). https://www.gamblingstudy-th.org/imgadmins/research_file/2559-Wasan-Football-Thai-PremierLeague.pdf.
สายชล ปัญญชิต. 2553. ฟุตบอลแฟนคลับในสังคมไทยสมัยใหม่: ศึกษากรณีสโมสรเมืองทองหนองจอกยูไนเต็ด.วิทยานิพนธ์สังคมวิทยามหาบัณฑิต, สาขาวิชามานุษยวิทยา, จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
_____________. 2557. ฟุตบอลไทยพรีเมียร์ลีก. ใน ฟุตบอลไทย ประวัติศาสตร์ อำนาจ การเมือง และความเป็นชาย. วสันต์ ปัญญาแก้ว, พงศกร สงวนศักดิ์ และจตุพร ทรัพย์ปัญญาญาณ (บรรณาธิการ). หน้า 83-102. กรุงเทพฯ: ศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน.
อาจินต์ ทองอยู่คง. 2555. แฟนบอล: ปฏิบัติการทางวัฒนธรรมของแฟนสโมสรฟุตบอลไทย. วิทยานิพนธ์สังคมวิทยาและมานุษยวิทยามหาบัณฑิต, สาขาวิชามานุษยวิทยา, มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
Dalpian, Paulo R. C, Zylbersztejn, Vivian. S, Batistella, Zeno and Rossi, Carlos A. V. 2014. Fanatical women and soccer: an exploratory study. Soccer & Society 15(4): 564-577.
Lesser, Eric L. and Storck, John. 2001. Communities of practice and organizational performance. IBM Systems Journal 40(4), https://firgoa.usc.es/drupal/files/lesser.pdf.
McRobbie, Angela and Garber, Jenny 2006. Girls and subcultures. In Stuart Hall and Tony Jefferson (editors). Resistance through rituals: Youth subcultures in post-war Britain (2nd Edition): 177- 188.
Manzenreiter, Wolfram. 2008. Football in the reconstruction of the gender order in Japan. Journal of Soccer & Society 9(2): 244-258.
Wenger, Etienne T. and Wenger, Beverly T. 2015. Introduction to communities of practiceA brief overview of the concept and its uses. https://wenger-trayner.com/introduction-to-communities-of-practice/. (accessed January 7, 2018).