การเมืองเสื้อสีกับการศึกษาขบวนการโต้กลับตามจารีตการศึกษาขบวนการทางสังคมและการเมือง
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
งานวิชาการที่ผ่านมา นอกจากจะไม่ให้ความสำคัญต่อการแยกความแตกต่างระหว่าง “ขบวนการ” กับ “ขบวนการโต้กลับ” แล้ว ยังมีความสับสนในการให้นิยามของคำทั้งสองดังกล่าวด้วย บทความชิ้นนี้จึงมุ่งหวังที่จะตั้งข้อเสนอและถกเถียงในประเด็นแนวคิดดังกล่าว เพื่อเพิ่มความกระจ่างในการศึกษา “ขบวนการ”และ “ขบวนการโต้กลับ” ตามแนวทางการวิเคราะห์ขบวนการทางสังคมและการเมืองให้มีมากยิ่งขึ้น โดยอาศัยกรณีศึกษาการเคลื่อนไหวทางการเมืองของขบวนการเสื้อสีต่างๆ ที่เกิดขึ้นท่ามกลางความขัดแย้งในช่วงการเปลี่ยนผ่านทางการเมืองครั้งสำคัญเป็นข้อมูลเชิงประจักษ์ ในการยืนยันความถูกต้องของข้อเสนอและข้อถกเถียงดังกล่าว โดยใช้ทั้งระเบียบวิธีวิจัยเชิงปริมาณและเชิงคุณภาพในการศึกษา จากผลการศึกษาพบว่า กลุ่มคนเสื้อแดง “ไม่ใช่” ขบวนการโต้กลับของกลุ่มคนเสื้อเหลือง ดังที่รับรู้โดยทั่วไป นอกจากนี้ ผลการศึกษาทำให้สามารถจัดแบ่งประเภทของขบวนการโต้กลับที่เกิดขึ้นในช่วงเวลาดังกล่าวได้ 2 ประเภท คือ ประเภทแรก ขบวนการโต้กลับที่มีลักษณะของการรวมตัวกันอย่างค่อนข้างอิสระ ไม่มีลำดับขั้นการบังคับบัญชา ดังเช่นกรณีของขบวนการมวลชนเสื้อเหลือง และ ประเภทที่สอง ขบวนการโต้กลับที่มีลักษณะการจัดตั้งอย่างมีลำดับขั้นการบังคับบัญชาโดยฝ่ายรัฐ ดังเช่นกรณีของขบวนการมวลชนเสื้อน้ำเงินโดยบทความนี้ได้ใช้การนิยามความหมายของขบวนการโต้กลับเชื่อมโยงกับแนวคิดเรื่องการเปลี่ยนแปลงทางสังคม ดังนั้น ขบวนการทางสังคมในที่นี้คือขบวนการมวลชนประชาธิปไตย และขบวนการโต้กลับคือขบวนการปฏิปักษ์ประชาธิปไตย
Article Details
ข้อเขียนทั้งหมดทีปรากฏในวารสารสังคมศาสตร์ เป็นความคิดเห็นของผู้เขียนโดยเฉพาะ มิใช่ทัศนคติของคณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ หรือกองบรรณาธิการวารสารสังคมศาสตร์
เอกสารอ้างอิง
เก่งกิจ กิติเรียงลาภ และเควิน ฮิววิสัน. 2552. “บทวิพากษ์ ‘การเมืองภาคประชาชน’ ในประเทศไทย: ข้อจำกัดของแนววิเคราะห์และยุทธศาสตร์การเมืองแบบ ‘ขบวนการเคลื่อนไหวทางสังคมรูปแบบใหม่’,” ฟ้าเดียวกัน 7, 2 (เมษายน-มิถุนายน): 120-155.
อุเชนทร์ เชียงเสน. 2554. “กำเนิด ‘เสื้อแดง’ ในฐานะขบวนการโต้กลับ,” ฟ้าเดียวกัน 9, 3
(กรกฎาคม-ธันวาคม): 122-154.
เอกพลณัฐ ณัฐพัทธนันท์. 2555. “รัฐศาสตร์กับแนวทางการศึกษาที่เหมาะสม,” วารสารการเมืองการปกครอง 2, 1 (กันยายน 2554-กุมภาพันธ์): 162-182.
เอกพลณัฐ ณัฐพัทธนันท์. 2556ก. ปฏิสัมพันธ์ระหว่างรัฐ ขบวนการและขบวนการโต้กลับ:กรณีศึกษาการเคลื่อนไหวทางการเมืองของกลุ่มคนเสื้อแดง ตั้งแต่ปี 2549-2553.ปริญญารัฐศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชารัฐศาสตร์, คณะรัฐศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
เอกพลณัฐ ณัฐพัทธนันท์. 2556ข. “ปฏิสัมพันธ์ระหว่างรัฐ ขบวนการและขบวนการโต้กลับ:งานวิชาการตามจารีตการศึกษาแบบขบวนการทางสังคมและการเมืองในระดับสากล(บทสำารวจเบื้องต้น),” วารสารสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร 9, 2 (กรกฎาคม-ธันวาคม): 7-60.
เอกพลณัฐ ณัฐพัทธนันท์. 2556ค. “พลวัตภายในแนวการวิเคราะห์ขบวนการทางสังคม,”วารสารสังคมศาสตร์ 43, 1 (มกราคม-มิถุนายน): 181-204.
เอกพลณัฐ ณัฐพัทธนันท์. 2557. “ขบวนการมวลชนเสื้อแดงกับการปฏิวัติทางสังคมที่ไม่ถึงจุดสิ้นสุด,” วารสารวิจัยสังคม 37, 2 (กรกฎาคม-ธันวาคม): 45-88.
ภาษาอังกฤษ
Ammar Siamwalla and Somchai Jitsuchon. 2012. “The Socio-Economic Bases of the Red/Yellow Divide: A Statistical Analysis”. In Michael J. Montesano, Pavin Chachavalpongpun and Aekapol Chongvilaivun (eds.), Bangkok May 2010: Perspectives on a Divided Thailand, pp. 64-71. Chiang Mai: Silkworm Books.
Andrews, Kenneth T. 2002. “Movement-Countermovement Dynamics and the Emergence of New Institutions: The Case of ‘White Flight’ Schools in Mississippi,” Social Forces 80, 3 (March): 911-936.
Cox, Robert W. 1996. “Gramsci, hegemony, and international relations: an essay in method (1983)”. In Robert W. Cox and Timothy J. Sinclair (eds.), Approaches to World Order, pp. 124-143. Cambridge: Cambridge University Press.
Cox, Robert W. 2000. “Political Economy and World Order: Problems of Power and Knowledge at the Turn of the Millennium”. In Richard Stabbs and Geoffrey R. D. Underhill (eds.), Political Economy and the Changing Global Order, Chapter 1. Oxford: Oxford University Press.
Cox, Robert W. 1981. “Social Forces, States and World Orders: Beyond International Relations Theory,” Millennium: Journal of International Studies 10, 2 (Summer): 126-155.
Cox, Robert W. 1987. Production, Power, and World Order: Social Forces in the Making of History. New York: Columbia University Press.
Gale, Richard P. 1986. “Social Movements and the State: The Environmental Movement, Countermovement, and Government Agencies,” Sociological Perspectives 29, 2 (April): 202-240.
Goodwin, Jeff and James M. Jasper. 2003. The social movement reader: cases and concepts. UK: Blackwell Publishings. Harvey, David. 2007. A Brief History of Neoliberalism. Oxford: Oxford University Press.
Lo, Clarence Y. H. 1982. “Countermovements and Conservative Movements in Contemporary U.S.,” Annual Review of Sociology 8: 107-134.
McAdam, Doug, Sidney Tarrow and Charles Tilly. 2001. Dynamics of Contention. Cambridge: Cambridge University Press.
McCargo, Duncan. 2005. “Network monarchy and legitimacy crises in Thailand,”
The Pacific Review 18, 4 (December): 499-519.
McCargo, Duncan. 2012. “Two Cheer for Rally Politics”. In Michael J. Montesano, Pavin Chavalpongpun and Aekapol Chongvilaivan (eds.), Bangkok May 2010: Perspectives on a Divided Thailand, pp. 190-198. Chiang Mai: Silkworm Books.
Meyer, David S. and Suzanne Staggenborg. 1996. “Movements, Countermovements, and the Structure of Political Opportunity,” American Journal of Sociology 101, 6 (May): 1628-1660.
Mottl, Tahi L. 1980. “The Analysis of Countermovements,” Social Problems 27, 5 (June): 620-635.
Pichardo, Nelson A. 1995. “The Power Elite and Elite-Driven Countermovements: The Associated Farmers of California during the 1930s,” Sociological Forums 10, 1 (March): 21-49.
Prapart Pintobtang. 2011. What Makes Thai Villagers “Grass Tip” Uprising after the September 19, 2006 Coup? Chiba: IDE-JETRO.
Tilly, Charles. 1964. The Vendée. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press.
Zald, Mayer N. and Bert Useem. 2009 [1987]. “Movement and Countermovement Interaction: Mobilization, Tactics, and State Involvement”. In Mayer N. Zald and John D. McCarthy (eds.), Social Movements in an Organizational Society, 5th printing, pp. 247-272. New Brunswick, NJ: Transaction Publisher.
Zald, Mayer N. 1979. Macro Issues in Theory of Social Movements: SMO Interaction, The Role of Counter-movements and Cross-National Determinants of Social Movement Sectors. Working Paper No. 204. Ann Arbor, MI: Center for Research of Social Organization, University of Michigan.
Zald, Mayer N. and Bert Useem. 1982. Movement and Countermovement: Loosely Coupled Conflict. Working Paper No. 276. Ann Arbor, MI: Center for Research of Social Organization, University of Michigan.
