เกษตรกรที่สูงในตลาดการค้าเมล็ดพันธุ์ และผลผลิตข้าวโพดเลี้ยงสัตว์

Main Article Content

พุฒิพงศ์ นวกิจบำรุง

บทคัดย่อ

บทความนี้แสดงให้เห็นการต่อรองของเกษตรกรในชุมชนแห่งหนึ่งในอำเภอแม่แจ่ม จังหวัดเชียงใหม่ ในกระบวนการค้าเมล็ดพันธุ์และการจำหน่ายผลผลิตข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ เพื่อโต้แย้งกับสมมติฐานที่ว่า เกษตรกรรายย่อยถูกผนวกเข้าสู่การผลิตเชิงพาณิชย์และกลไกตลาดด้วยความขลาดเขลา บทความเสนอว่าเกษตรกรรายย่อยพยายามที่จะต่อรองและสร้างทางเลือกของตนเองเพื่อให้สามารถดำรงชิวิตอยู่ได้ ภายใต้เงื่อนไข ข้อจำกัด และแรงกดดันต่างๆ ที่เผชิญอยู่


นอกจากนั้นบทความยังแสดงให้เห็นผู้กระทำการบางส่วนที่เกี่ยวข้องกับการผลิตและการค้าข้าวโพดเลี้ยงสัตว์บนพื้นที่สูง ซึ่งนอกเหนือจากกลุ่มชาติพันธุ์ซึ่งเป็นผู้ผลิตแล้วยังมีผู้ที่เกี่ยวข้องทั้งทางตรงและทางอ้อมอีกมากมายทั้งภายในและต่างถิ่น ผู้กระทำการเหล่านั้นล้วนเป็นส่วนประกอบและกลไกขับเคลื่อนเครือข่ายการค้าที่ทำให้ระบบการผลิตในระดับท้องถิ่นถูกผนวกเข้าไปเป็นส่วนหนึ่งของกลไกตลาดโลก ทั้งนี้การเป็น “พื้นที่ชายขอบอารยะ” และ “ความคลุมเครือ” (Ambiguity) ของอาณาเขตและสถานภาพตามกฎหมายของพื้นที่การเกษตรมีส่วนสำคัญที่เอื้อต่อการขยายตัวของกลไกการตลาดเข้าสู่พื้นที่สูง ข้อมูลเชิงประจักษ์ในประเด็นนี้ช่วยโต้แย้งข้อกล่าวหาที่ว่า การขยายพื้นที่ปลูกข้าวโพด เลี้ยงสัตว์บนพื้นที่สูงที่ทำให้เกิดการทำลายพื้นที่ป่านั้นมีสาเหตุมาจาก “คนดอย”

Article Details

รูปแบบการอ้างอิง
นวกิจบำรุง พ. (2019). เกษตรกรที่สูงในตลาดการค้าเมล็ดพันธุ์ และผลผลิตข้าวโพดเลี้ยงสัตว์. วารสารสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่, 25(1), 55–79. สืบค้น จาก https://so04.tci-thaijo.org/index.php/jss/article/view/171537
ประเภทบทความ
บทความวิชาการ

เอกสารอ้างอิง

ภาษาไทย
เบญจพรรณ เอกะสิงห์ พฤกษ์ ยิบมันตะศิริ และกุศล ทองงาม. 2544. “ศักยภาพการผลิต
และความต้องการของเกษตรกรในการปลูกข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ในแหล่งปลูกที่สำคัญของประเทศไทย ปีการผลิต 2543” รายงานการวิจัยศูนย์วิจัยเพื่อเพิ่มผลผลิตทางการเกษตร คณะเกษตรศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่. (24 หน้า).

ภู เชียงดาว. 2554. “สัมภาษณ์ : สมพล อนุรักษ์วนภูมิ นายก อบต.บ้านทับ “รัฐอย่ามอง
ข้ามชนเผ่า หรือบอกว่าชาวเขาทำลายป่า”. สำนักข่าวประชาธรรม, 28 มิถุนายน 2554. http://www.prachatham.com/detail.htm?dataid=7937&code=
i1_28062011_01&mode=th, 12 กรกฎาคม 2554.

วันชัย ตัน. 2552. “ไร่ข้าวโพด ต้นเหตุทำลายป่ากับ CSR ของจริง”. มติชน, 30 สิงหาคม
2552. http://www.sarakadee.com/blog/oneton/?p=445, 15 เมษายน 2554.

วิฑูรย์ เลี่ยนจำรูญ. 2555. “บทบาทของบรรษัทเกษตรและอาหารกับการเปลี่ยนแปลงชนบท
และสังคมไทย”. http://www.biothai.net/sites/default/files/corp-watch-1.pdf,
3 กุมภาพันธ์ 2555.

สำนักงานเกษตรจังหวัดเชียงใหม่. 2554. สถิติการปลูกพืช (ฤดูฝน) ปี 2553/54.
ปรับปรุงล่าสุด 7 มีนาคม 2554. http://chiangmai.doae.go.th/reports/stat_
plan/stat_plantproduction53-54Rain.pdf, 7 มีนาคม 2554.

สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. 2553. ทิศทางแผน
พัฒนาฯ ฉบับที่ 11. กรุงเทพฯ : สำนักนายกรัฐมนตรี.

ภาษาอังกฤษ
Sato, Jin. 2000. “People in Between : Conversion and Conservation of Forest
Lands in Thailand”, Development and Change 31 : 155-177.

Tsing, Anna. 2008. “Contingent Commodities : Mobilizing Labor in and Beyond
Southeast Asian Forests”, in Joseph Nevins and Nancy Lee Peluso (eds.), Taking Southeast Asia to Market : Commodities, Nature, and People in the Neoliberal Age, pp.27-42. Cornell University Press : Ithaca and London.