การควบคุม ความเสี่ยง และความบักลั่นขัดกันของความสัมพันธ์เชิงอำนาจในระบบเกษตรพันธสัญญา
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความนี้อธิบายความสัมพันธ์เชิงอำนาจในการผลิตวัตถุดิบเข้าสู่ระบบอุตสาหกรรมเกษตร-อาหาร ระหว่างบริษัทอุตสาหกรรมเกษตร-อาหารกับเกษตรกร บริษัทใช้หลักการจัดการแรงงานแบบยืดหยุ่น ควบคุมเกษตรกรให้ทำการผลิตสินค้าให้บริษัท โดยบริษัทใช้ตรรกะทางเศรษฐกิจ ได้แก่ การนิยามเกษตรพันธสัญญาให้เป็นกลไกเชิงสถาบันที่ช่วยสร้างความมั่นคงทางเศรษฐกิจแก่เกษตรกร เพื่อให้เกษตรกรยอมรับและเข้ามาอยู่ในการควบคุมอย่างเป็นทางการ นอกจากนี้ บริษัทได้ใช้ตรรกะวัฒนธรรมควบคุมเกษตรกรโดยการสร้างเกษตรพันธสัญญาอย่างไม่เป็นทางการขึ้นมาในท้องถิ่น และใช้ “โบรกเกอร์” ซึ่งเป็นญาติหรือเป็นคนบ้านเดียวกันกับเกษตรกรให้ทำการควบคุมเกษตรกรแทนบริษัท และบริษัทมีการสร้างและควบคุมคุณภาพมันฝรั่งเหมือนกับการควบคุมสินค้าอุตสาหกรรมเพื่อให้เกษตรกรมีวินัยทางการผลิต
Article Details
ข้อเขียนทั้งหมดทีปรากฏในวารสารสังคมศาสตร์ เป็นความคิดเห็นของผู้เขียนโดยเฉพาะ มิใช่ทัศนคติของคณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ หรือกองบรรณาธิการวารสารสังคมศาสตร์
เอกสารอ้างอิง
จุฑาธร พรสุวรรณ. 2546. การเกษตรแบบมีสัญญาผูกพันของอุตสาหกรรมมันฝรั่งทอดกรอบในประเทศไทย. วิทยานิพนธ์เศรษฐศาสตรมหาบัณฑิต คณะเศรษฐศาสตร์
มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
ชาลี เกตุแก้ว. 2536. แผนงานฟาร์มที่เหมาะสมภายใต้ความเสี่ยงในอำเภอสันทราย จังหวัดเชียงใหม่ : การทำฟาร์มแบบมีสัญญาผูกพันเปรียบเทียบกับแบบไม่มีสัญญาผูกพัน. วิทยานิพนธ์เศรษฐศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาเศรษฐศาสตร์ บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.
ไชยรัตน ์ เจริญสินโอฬาร. 2549. วาทกรรมการพัฒนา : อำนาจ ความรู ้ ความจริง เอกลักษณ ์
และความเป็นอื่น. กรุงเทพฯ : วิภาษา.
ทรงศักดิ์ ศรีบุญจิตต์. 2539. ศักยภาพของการเกษตรแบบมีสัญญาผูกพันและแนวทาง
การพัฒนาความรู้ของเกษตรกร. เชียงใหม่ : คณะเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.
นาวิน โสภาภูมิ. 2554. กลยุทธ์การต่อรองของเกษตรกรในระบบอุตสาหกรรมเกษตร-อาหาร : กรณีศึกษาเกษตรกรผู้ปลูกมันฝรั่งในจังหวัดเชียงใหม่. วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการพัฒนาสังคม บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.
บัณฑูรย์ วาฤทธิ์ และนาตยา ดำอำไพ. 2546. มันฝรั่ง = Potato. เชียงใหม่ : คณะเกษตรศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.
ประเทือง นรินทรางกูล ณ อยุธยา. 2537. การจัดการที่ดินภายใต้ระบบการเกษตรแบบมีพันธสัญญา : ศึกษากรณีเกษตรกรผู้ปลูกพืชพาณิชย์ ในเขตกิ่งอำเภอแม่วาง จังหวัดเชียงใหม่. วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการพัฒนาสังคม บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.
รัตนาพร เศรษฐกุล. 2546. หนึ่งศตวรรษเศรษฐกิจชุมชนหมู่บ้านภาคเหนือ กรุงเทพฯ : สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย.
วรกาญจน์ โกศลพิศิษฐ์กุล. 2542. มันฝรั่งพืชเศรษฐกิจมีอนาคต. วารสารส่งเสริมการลงทุน.
10(7) : 27-31.
วรลักษณ์ วงศ์วิวัฒน์. 2550. “ประสิทธิภาพทางเทคนิคของการผลิตมันฝรั่งในระบบสัญญาผูกพันในภาคเหนือ ประเทศไทย” วิทยานิพนธ์วิทยาศาสตรมหาบัณฑิต(เกษตรศาสตร์) สาขาวิชาเกษตรเชิงระบบ บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.
วิราชินี คำชมพู. 2542. “อัตราการยอมรับนวัตกรรมทางการเกษตรแบบมีพันธสัญญาของกลุ่มเกษตรกร”. วิทยานิพนธ์ศึกษาศาสตรมหาบัญฑิต สาขาวิชาการศึกษานอกระบบ บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.
อานันท์ กาญจนพันธุ์. 2552. คิดอย่างมิเชล ฟูโกต์ คิดอย่างวิพากษ์ : จากวาทกรรมของอัตบุคคลถึงจุดเปลี่ยนของอัตตา. เชียงใหม่ : สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.
อานันท์ กาญจนพันธุ์. 2553. พื้นที่ความรู้และกลไกเชิงซ้อนในจินตนาการใหม่ของสังคม
เปลี่ยนผ่าน. เอกสารการประชุมปฏิบัติการเรื่อง “จินตนาการใหม่ทางสังคมวิทยา
เพื่อรับมือกับความเสี่ยงทางสังคมชนิดใหม่” วันที่ 2 สิงหาคม 2553 จัดโดย
สถาบันวิจัยประชากรและสังคม มหาวิทยาลัยมหิดล ร่วมกับคณะกรรมการ
สภาวิจัยแห่งชาติ สาขาสังคมวิทยา ณ โรงแรมรอยัลริเวอร์ กรุงเทพฯ.
อารี วิบูลย์พงศ์ และทรงศักดิ์ ศรีบุญจิตต์. 2538. การเกษตรแบบมีสัญญาผูกพัน :
กลยุทธ์เพื่อการพัฒนาการเกษตรในภาคเหนือของไทย. (เอกสารอัดสำเนา).
ภาษาอังกฤษ
Marsden, Terry. 1997. “Creating Space for Food : The Distinctiveness of Recent
Agrarian Development”. in David Goodman and Michael J. Watts (eds.), Globalising Food : Agrarian Questions and Global Restructuring, pp.169-19.
London : Routledge.
