ผู้หญิงม้งค้าผ้าใยกัญชง: จากหมู่บ้านสู่เศรษฐกิจบนบาทวิถี
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความชิ้นนี้พยายามอธิบายถึง เครือข่ายความสัมพันธ์ทางการค้าของผู้หญิงม้งค้าผ้าใยกัญชงที่มีแก่นแกนโยงใยกับพรมแดนทางวัฒนธรรมของสังคมม้งที่มิได้จำกัด “ความเป็นม้ง” ไว้ที่เส้นพรมแดนรัฐชาติ แม่ค้าม้งอาศัยสายสัมพันธ์ความเป็นม้งสานเครือข่ายการค้าผ้าใยกัญชงจากม้งประเทศจีน ลาว และไทย เมื่อความต้องการผ้าใยกัญชงของไทยขยายเพิ่มสูงขึ้น ระบบการผลิตของชุมชนบ้านเปี่ยมน้ำใจค่อยๆ เปลี่ยนแปลงจากการเกษตรมาเป็นธุรกิจการค้าขายผ้าใยกัญชงเป็นหลัก การค้าขายผลักให้ผู้หญิงม้งต้องเดินทางข้ามกลับไปกลับมาในพื้นที่หมู่บ้านซึ่งอยู่ในจังหวัดพะเยาและตลาดค้าผ้าที่ตรอกเหล่าโจ๊วบริเวณกาดหลวง จ.เชียงใหม่ ซึ่งมีความต่างทั้งแง่ของโครงสร้างอำนาจและความทันสมัยในเมืองการเดินทางกลับไปกลับมาระหว่างหมู่บ้านกับเมืองก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงต่อชีวิตผู้หญิงม้งอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ เมื่อผู้หญิงม้งกลายเป็นแม่ค้าม้ง ผู้หญิงเริ่มคุ้นชินกับพื้นที่สาธารณะมากยิ่งขึ้น บทความนี้พบว่า การก้าวเข้ามาในพื้นที่สาธารณะของผู้หญิงส่งผลต่อการก่อรูปความสัมพันธ์ใหม่ ผู้หญิงม้งอาศัยโครงสร้างความสัมพันธ์ของผู้ชายในการค้าขายและเปิดพื้นที่ทางสังคมให้แก่ตนเอง ความสัมพันธ์ของสมาชิกภายในครัวเรือน ผู้หญิงผู้ชายในแต่ละครัวเรือนต่างมีปฏิสัมพันธ์ที่ไม่หยุดนิ่ง มีเงื่อนไขในแต่ละบริบทแต่ละที่แตกต่างกัน นอกจากนี้อำนาจการต่อรองยังมีความหมายที่เลื่อนไหล รวมทั้งพื้นที่ บทบาทของผู้หญิงเปลี่ยนไปตลอดเวลา
Article Details
ข้อเขียนทั้งหมดทีปรากฏในวารสารสังคมศาสตร์ เป็นความคิดเห็นของผู้เขียนโดยเฉพาะ มิใช่ทัศนคติของคณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ หรือกองบรรณาธิการวารสารสังคมศาสตร์
เอกสารอ้างอิง
โครงการสร้างฐานเด็กเล็กก่อนวัยเรียนบนที่สูง. 2550. “ประวัติความเป็นมาของชนเผ่าม้ง,”[ระบบออนไลน์]. แหล่งที่มา http://fhhproject.com/hmong.php (2 ตุลาคม 2550).
ประสิทธิ์ ลีปรีชา. 2545. อัตลักษณ์ทางเครือญาติของกลุ่มชาติพันธุ์ม้งท่ามกลางความทันสมัย. ใน ปิ่นแก้ว เหลืองอร่ามศรี (บก.) อัตลักษณ์ ชาติพันธุ์ และความเป็นชายขอบ. (หน้า 203-252), กรุงเทพฯ: ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร.
ประสิทธิ์ ลีปรีชา. 2546. “เครือญาติข้ามพรมแดนรัฐชาติ: กรณีกลุ่มชาติพันธุ์ม้ง,”วารสารสังคมศาสตร์ คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่, 15(1): 167-186.
สมัย สุทธิธรรม. 2541. สารคดีชีวิตชนกลุ่มน้อยบนดอยสูง แม้ว. กรุงเทพฯ: บริษัท 2020 เวิลด์ มีเดีย จำกัด.
สรัสวดี อ๋องสกุล. 2550. ภาควิชาประวัติศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่. รายงานรอส่งพิมพ์เพื่อปรับปรุงเพิ่มเติมในหนังสือ “ประวัติศาสตร์ล้านนา”
อภิญญา เฟื่องฟูสกุล .2543. ““พื้นที่” ในทฤษฎีสังคมศาสตร์”. วารสารสังคมศาสตร์คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่, 12 (2): 65-101.
อรัญญา ศิริผล .2544. “ฝิ่นกับคนม้ง: พลวัตความหลากหลายและความซับซ้อนแห่งอัตลักษณ์ของคนชายขอบ,” วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการพัฒนาสังคม มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.
Donnan, Hastings and Wilson, Thomas (eds.) .1999a. “Introduction : Borders, Nations, and States” in their Borders : Frontiers of Identity Nation and State, Oxford and New York : Berg.
Donnan, Hastings and Wilson, Thomas (eds.) .1999b. “Borders and Boundaries in Anthropology” in their Borders : Frontiers of Identity Nation and State, Oxford and New York : Berg.
Donnelly, Nancy. 1984. “Selling Hmong Textiles” in Changing Lives of Refugee Hmong Women. (pp.88-112), Seattle and London: University of Washington Press.
Geddes, William .1976. Migrants of the Mountains. Oxford: Clarendon Press.
Kandiyoti, Denniz .1999. “Gender, Power and Contestation: Rethinking Bargaining with Patriarchy”, in Cecile Jackson and Ruth Pearson (eds.) Feminist Visions of Development: Gender, Analysis and Policy. (pp.135-
151), London: Routledge.
Kunstadter, Peter .2004. “Hmong Marriage Patterns in Thailand in Relation to Social Change” in Hmong/Miao in Asia. (pp.375-420), Chiang Mai: Silkworm Books.
Massey, Doreen .1994. “Introduction” , in Space, Place and Gender. (pp.177-211),Cambridge: Polity Press.
Pellow, Deborah .2003. “The Architecture of Female Seclusion in West Africa”, in Setha Low and Denise Lawrence-Ziga (eds.) in The Anthropology of Space and Place. (pp.160-184), Oxford: Blackwell Publishing.
Rouse, Roger .2002. “Mexican Migration and the Social Space of Postmodernism” in Jonathan Inda Xavier and Reneto Rosaldo (eds.) The Anthropology of Globalization : A Reader, Oxford : Blackwell Publishers Ltd.
Sahlins, Peter .1998. “State Formation and National \identity In Catalan Borderlands during the Eighteenth and Nineteenth Centuries” in Border Identities : Nation and State at International Frontiers, Cambridge : Cambridge University Press.
Symonds, Patricia .1991. Cosmology and the Cycle of Life: Hmong Views of Birth, Death and Gender in a Mountain Village in Northern Thailand. Rhode Island: Brown University.
การสัมภาษณ์
สัมภาษณ์ กานดา (นามสมมติ) แซ่ลี, อายุ 28 ปี แม่ค้าม้งค้าผ้าใยกัญชง (เก็บข้อมูลช่วงการศึกษาเรื่องการค้าผ้ายกัญชง, มิถุนายน 2549)
สัมภาษณ์ บุญชู พิชิตคีรี, อายุ 82 ปี ผู้ชายม้ง (อดีต) ผู้นำาม้งบ้านเปี่ยมน้ำใจ (เก็บข้อมูลช่วงการศึกษาประวัติศาสตร์ของหมู่บ้าน, มิถุนายน 2549 และมกราคม 2551)
สัมภาษณ์ พรพล (นามสมมติ) มุ่งจันทร์, อายุ 30 ปี ผู้ชายม้งที่มีภรรยาค้าผ้าใยกัญชง(เก็บข้อมูลช่วงการศึกษาเรื่องการค้าผ้าใยกัญชง, มิถุนายน 2549)
สัมภาษณ์ สมพล (นามสมมติ) แซ่หลี, อายุ 38 ปี ผู้ชายม้งที่มีภรรยาค้าผ้าใยกัญชง(เก็บข้อมูลช่วงการศึกษาเรื่องการค้าผ้าใยกัญชง, มิถุนายน 2549)
