วาทกรรมว่าด้วย “คนต่างด้าว” กับการกลายเป็น “คนอื่น” ของชาวไทใหญ่พลัดถิ่น

บทคัดย่อ

บทความชิ้นนี้พยายามทำความเข้าใจการสร้างวาทกรรมว่าด้วย “คนต่างด้าว” ที่รัฐไทยนำมาใช้ในการเปลี่ยนแปลงภาพลักษณ์ของชาวไทใหญ่พลัดถิ่นให้กลายเป็น “แรงงานต่างด้าว” เป็นปัญหาต่อสังคมไทยไม่ว่าจะเป็นภัยต่อความมั่นคงของชาติ อาชญากร และพาหะนำโรคร้าย เป็นต้น แต่อีกด้านหนึ่งกลับมีมูลค่าทางเศรษฐกิจในฐานะปัจจัยการผลิตในระบบทุนนิยม ขณะที่การอพยพเคลื่อนย้ายของชาวไทใหญ่พลัดถิ่นเข้ามายังประเทศไทยไม่ใช่ปรากฏการณ์ใหม่ในสังคมไทย เนื่องจากเมื่อชาวไทใหญ่ไม่สามารถแบกรับความไม่มั่นคง ความเปราะบางของชีวิตในรัฐฉานบ้านเกิดจากปฏิบัติการความรุนแรงของรัฐชาติพม่าได้ จึงปรับใช้การเดินทางเคลื่อนย้ายแม้จะต้องกลายเป็นเพียงแรงงานราคาถูกในประเทศไทยที่กำลังเติบโตทางด้านเศรษฐกิจก็ตามอีกทั้งยังต้องการสะท้อนให้เห็นว่ารัฐไทยได้สร้างกลไกและเทคนิควิธีในการควบคุม กักขังชาวไทใหญ่พลัดถิ่น เพื่อตอกย้ำ และทำให้ภาพตัวแทนและชุดนิยามภายใต้วาทกรรมนั้นมีอยู่อย่างไม่ตั้งคำถาม ซึ่งเป็นการผลักให้ชาวไทใหญ่พลัดถิ่นไปสู่ “ความเป็นคนอื่น” ของสังคมไทยอย่างดิ้นหลุดยาก ขณะเดียวกันก็จะชี้ให้เห็นว่ารัฐไม่สามารถควบคุมวาทกรรมได้อย่างเบ็ดเสร็จเด็ดขาดดังจะเห็นได้จากความลักลั่นขัดแย้งและการต่อรองกันอยู่ตลอดเวลาของหน่วยงานที่ปฏิบัติงาน ตลอดจนการฉวยใช้เครื่องมือของรัฐโดยชาวไทใหญ่พลัดถิ่นในการต่อรองกับวาทกรรมเพื่อปรับเปลี่ยนความสัมพันธ์กับรัฐไทยและสังคมไทย