สังเขปประวัติศาสตร์ว่าด้วยมานุษยวิทยาในประเทศไทย อ้างอิงโดยเฉพาะภาคเหนือ

บทคัดย่อ

ในฐานะนักประวัติศาสตร์ ซึ่งสนใจประวัติศาสตร์ของความคิดและปัญญาชน ข้าพเจ้าได้เรียนรู้หลายอย่างจาก อานันท์ กาญจนพันธุ์ นักมานุษยวิทยาผู้ซึ่งคิดอย่างเป็นประวัติศาสตร์ งานวิทยานิพนธ์ระดับปริญญาโท ปี 2519 ของอานันท์นั้นเป็นเรื่องเกี่ยวกับประวัติศาสตร์นิพนธ์ของล้านนาในช่วงพุทธศตวรรษที่ 21 และ 22 และราวๆ ครึ่งหนึ่งของงาน วิทยานิพนธ์ระดับปริญญาเอก ปี 2527 เรื่องกระบวนการเปลี่ยนแปลงเข้าสู่ระบบตลาดบางส่วนของการผลิตข้าว ก็เป็นงานศึกษาเชิงประวัติศาสตร์ว่าด้วยการเกษตรกรรมในภาคเหนือของไทยนับจากกลางพุทธศตวรรษที่19 เป็นต้นมาจนกระทั่งถึงปี 2497 นับจากนั้นมางานวิจัยของอานันท์ได้มุ่งเน้นให้ความสนใจต่อการศึกษาประเด็นปัญหาเกี่ยวกับเรื่อง กระบวนการเปลี่ยนแปลงเข้าสู่ระบบตลาดของการผลิตข้าวในภาคเหนือของไทยพิธีกรรมไหว้ผี ระบบการสืบทอดเชื้อสายทางฝ่ายแม่ ชนชั้น พิธีกรรมของท้องถิ่นล้านนากับปฏิสัมพันธ์ด้านต่างๆ ที่มีต่อเจ้าหน้าที่รัฐและอำนาจของรัฐไทยส่วนกลาง การถือครองที่ดินและความเป็นชาวนา ชุมชนกับการจัดการทรัพยากรธรรมชาติ (ดิน ป่า น้ำ) สิทธิชุมชนในที่ดินและการเข้าถึงทรัพยากรธรรมชาติ และล่าสุด คือเรื่องเกี่ยวกับ ทฤษฎีและวิธีคิด ในเชิงมานุษยวิทยา นักประวัติศาสตร์เลือกที่จะให้อรรถาธิบายถึงเงื่อนไขต่างๆของปัจจุบันด้วยการมองย้อนกลับไปในอดีต และเพื่อให้ภารกิจทางวิชาการดังกล่าวบรรลุผล พวกเขามองหาแบบแผนความคล้ายคลึงต่างๆ ระหว่างอดีตกับปัจจุบัน ดังนั้นต่อคำถามที่ว่า ใครคือสายธารความคิดที่ดำรงอยู่ก่อนหน้า อานันท์ กาญจนพันธุ์ ในบริบทประวัติศาสตร์มานุษยวิทยาไทยเพื่อที่จะตอบคำถามดังกล่าว เกี่ยวกับ ต้นธารทางปัญญาของอานันท์ในบทความนี้ข้าพเจ้าอยากจะเสนอสังเขปประวัติศาสตร์ว่าด้วย อานันท์กาญจนพันธุ์ ประวัติศาสตร์ของความคิดซึ่งอานันท์อาจไม่ได้ตระหนักว่าท่านนั้นเป็นส่วนหนึ่งของบริบททางความคิดดังกล่าว