ความเป็นจริงและมายาคติเกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงนโยบายการคัดเลือกบุคคลเข้าศึกษาในมหาวิทยาลัยในประเทศไทย ระหว่างปีพ.ศ.2542 - 2560

บทคัดย่อ

      งานวิจัยชิ้นนี้มุ่งศึกษาปรากฏการณ์ที่สำคัญคือการเปลี่ยนแปลงนโยบายการสอบเข้ามหาวิทยาลัยในประเทศไทยในช่วงปีพ.ศ.2542 – 2560 โดยในช่วงเวลาดังกล่าวระบบการสอบเข้ามหาวิทยาลัยไทยถูกเปลี่ยนแปลงทั้งสิ้น7 ครั้ง โดยงานวิจัยนี้ให้ความสนใจตัวกระทำทางการเมืองที่ส่งผลกระทบต่อนโยบายการสอบเข้ามหาวิทยาลัย ในบริบทของการเมืองหมายถึงความสัมพันธ์ระหว่างนักการเมือง ข้าราชการ โรงเรียน และภาคประชาสังคม

         วัตถุประสงค์ของงานวิจัยนี้คือ1) เพื่อทำความเข้าใจถึงสาเหตุและขั้นตอนการเปลี่ยนแปลงนโยบายการรับสมัครบุคคลเข้าศึกษาต่อของมหาวิทยาลัยในประเทศไทย (2) เพื่อศึกษาและเข้าใจความสัมพันธ์ระหว่างการเมืองและการเปลี่ยนแปลงระบบการรับเข้าศึกษาของมหาวิทยาลัย (3) เพื่อทำความเข้าใจความคล้ายคลึงกันและความแตกต่างของนโยบายการรับเข้าศึกษาของมหาวิทยาลัยและนโยบายอื่น ๆ (4) เพื่อศึกษาประสิทธิภาพและประสิทธิผลของนโยบายการรับสมัครนักศึกษามหาวิทยาลัยในประเทศไทยระหว่างปี 2542 – 2560

         ผลการวิจัยพบว่า ในกระบวนการสร้างนโยบายการคัดเลือกบุคคลเข้าศึกษามหาวิทยาลัยในประเทศไทยตั้งแต่ 2542 – 2560 มีเพียงองค์กรเดียวเท่านั้นที่มีบทบาทสำคัญในการกำหนดนโยบายได้แก่ สมาคมที่ประชุมอธิการบดีแห่งประเทศไทย ไม่ปรากฏว่ามีกลุ่มบุคคลหรือองค์กรอื่นที่มีส่วนร่วมในกระบวนการกำหนดนโยบายโดยเฉพาะอย่างยิ่งในช่วงระยะเวลาของการสร้างนโยบาย หน่วยงานราชการภาคการเมือง ตลอดจนรัฐบาลไม่ได้มีโอกาสเข้าร่วมกระบวนการนี้ สมาคมที่ประชุมอธิการบดีแห่งประเทศไทยได้ผูกขาดระบบการรับเข้าศึกษาในระดับมหาวิทยาลัยอย่างต่อเนื่อง สมาคมดังกล่าวดำเนินการโดยกลุ่มคนจำนวนจำกัด เช่น อธิการบดีและผู้บริหารระดับสูงของสถาบันการศึกษาชั้นนำต่างๆ การเปลี่ยนแปลงนโยบายการรับเข้าศึกษาของมหาวิทยาลัยมีผลกระทบในวงกว้างซึ่งเป็นเหตุผลที่การเลือกนโยบายควรได้รับการพิจารณาโดยกลุ่มคนหลากหลายฝ่าย ผลการศึกษายังพบว่าการเปลี่ยนแปลงนโยบายการคัดเลือกบุคคลเข้าศึกษาต่อในระดับมหาวิทยาลัยยังส่งผลต่อโอกาสทางการศึกษา โดยการเปลี่ยนแปลงนโยบายการรับเข้าเรียนทุกครั้งทำให้ระบบการศึกษามีความซับซ้อนมากขึ้น ระบบที่ซับซ้อนเหล่านี้ไม่ส่งผลต่อนักเรียนในเมืองชนชั้นกลางหรือชนชั้นสูงมากนัก แต่จะส่งผลต่อนักเรียนในชนบทที่มีต้นทุนทางเศรษฐกิจต่ำ ระบบการรับเข้าศึกษาในมหาวิทยาลัยในประเทศไทยเป็นรูปแบบการกีดกันทางสังคมที่มีความซับซ้อน นโยบายดังกล่าวดูราวกับว่าจะสร้างโอกาสและทางเลือกสำหรับเยาวชน ตรงกันข้ามนโยบายการคัดเลือกบุคคลเข้าศึกษาของมหาวิทยาลัยเป็นเพียงระบบที่ช่วยให้มหาวิทยาลัยสามารถเฉลี่ยจำนวนนักศึกษาให้พอดีกับจำนวนนักศึกษาที่พวกเขาต้องการในแต่ละมหาวิทยาลัย เนื่องจากในปัจจุบันที่นั่งในมหาวิทยาลัยมีมากกว่าจำนวนนักเรียนที่ต้องการเข้าศึกษาต่อ