Utilization of forest products from community forest in Thungluilai Village, Kornsarn District, Chaiyahum Province
Main Article Content
Abstract
The objective of this study was to explore plant utilization in Thungluilai community forest. Data were collected by surveying five community forest routes, and include interviews with 121 household representatives, as well as in-depth interviews with five local experts. The study ran from December 2016 to July 2017. The results found a total of 128 plant species being used including the following: 1) 58 species of medicinal plants, such as Caesalpinia sappan L., 2) 37 species of food plants, such as Caesalpinia mimosoides Lam., 3) 17 species of timber plants, such as Shorea siamensis Miq., 4) 12 species of ornamental plants, such as Rhynchostylis coelestis (Rchb. f.) A.H. Kent, and 5) 4 species of animal food plants, such as Brachiaria mutica (Forssk.) Stapf. Other interesting findings included some medicinal plants which are found less often, for instance Asparagus racemosus Willd., and Centotheca lappacea (L.) Desv., as medicinal plants market demand has increased. Grammatophyllum speciosum Blume was not found on forest routes but was found generally in the community. In addition, two logs were found waiting to be dragged. This showed that there are illegal loggers present. Therefore, community leaders must disseminate knowledge and raise awareness about the value of plants, as well as beware of illegal logging and campaign for the community to strictly follow community forest regulations through village meetings for conservation and sustainable use of local plants.
Downloads
Article Details
References
“กฎกระทรวงฉบับที่ 538 (พ.ศ.2516) ออกตามความในพระราชบัญญัติป่าสงวนแห่งชาติ พ.ศ.2507.”
2516. ราชกิจจานุเบกษา, เล่ม 90 ตอนที่ 81: 227-228.
กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก. 2560, 12 กรกฎาคม. “อธิบดีให้สัมภาษณ์เวทีเสวนา เรื่อง
สร้างความรู้สมุนไพรหญ้ารีแพร์.” เรียกใช้เมื่อ 9 มีนาคม 2561; จาก
กรมพัฒนาที่ดิน. 2560. “แผนที่สภาพการใช้ประโยชน์ที่ดิน ตำบลทุ่งลุยลาย อำเภอคอนสาร จังหวัดชัยภูมิ
ปี 2558.” [Computer File]. กรุงเทพฯ: กระทรวงเกษตรและสหกรณ์.
กวินธร เสถียร, นิสาพร วัฒนศัพท์ และ เสวียน เปรมประสิทธิ์. 2555. “การใช้ประโยชน์ทรัพยากรพรรณพืช
ของชุมชนในพื้นที่เขื่อนสิริกิติ์.” วารสารการวิจัยเพื่อพัฒนาชุมชน, 5(1): 74-90.
กวินธร เสถียร. 2560, 7 ตุลาคม. “Research Gate: 13 ชุดโครงการกับงานอนุรักษ์พันธุกรรมพืช (อพ-
สธ.มน.).” เรียกใช้เมื่อ 9 มกราคม 2561; จาก
โครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดำริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ (อพ.สธ.). ม.ป.ป.
“ข้อมูลพรรณไม้.” เรียกใช้เมื่อ 5 มกราคม 2560; จาก
โครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดำริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ (อพ.สธ.). 2556.
“รายงานการดำเนินงานหน่วยงานร่วมสนองพระราชดำริ 2556 (ตุลาคม 2555-กันยายน 2556).”
กรุงเทพฯ: สำนักงาน อพ.สธ.
โครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดำริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี
(อพ.สธ.). 2559. “แผนแม่บท อพ.สธ. ระยะ 5 ปีที่หก (ตุลาคม พ.ศ.2559-กันยายน พ.ศ.2564).”
กรุงเทพฯ: สำนักงาน อพ.สธ.
จอมใจ พัดตา [นามสมมติ]. 2560, 19 กรกฎาคม. “การใช้ประโยชน์ทรัพยากรพรรณพืช.” กวินธร เสถียร,
ผู้สัมภาษณ์.
ชัยวัฒน ถาวรวัฒน์, อุทิศ กุฎอินทร์ และ พสุธา สุนทรห้าว. 2560. “การประยุกต์แนวคิดการเป็นหุ้นส่วน
ต่อกันและการเริ่มจากฐานในการจัดการป่าชุมชน ตำบลสะพานหิน อำเภอหนองมะโมง จังหวัดชัยนาท.”
วารสารวิจัย มสด สาขาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี, 13(1): 39-51.
ชุมพล คุณวาสี. 2555. “การเปลี่ยนแปลงทางสังคมกับการสูญเสียความหลากหลายทางพันธุกรรมพืช,” น.
68-74. ใน สำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม, การจัดทำข้อมูลความหลาก
หลายทางชีวภาพที่มีการใช้ประโยชน์จากความรู้ตามขนบธรรมเนียมประเพณีฯ. กรุงเทพฯ: กระทรวง
ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม.
ชูศรี ไตรสนธิ. 2555. “การสูญเสียความหลากหลายของพืชพื้นบ้านในวัฒนธรรมภาคเหนือ เมื่อชุมชนเปลี่ยน
ไป,” น. 54-61. ใน สำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม, การจัดทำข้อมูล
ความหลากหลายทางชีวภาพที่มีการใช้ประโยชน์จากความรู้ตามขนบธรรมเนียมประเพณีฯ. กรุงเทพฯ:
กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม.
เต็ม สมิตินันทน์ และวีระชัย ณ นคร. 2555. “พฤกษศาสตร์พื้นบ้าน,” น. 35-40. ใน สำนักงานนโยบายและ
แผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม, การจัดทำข้อมูลความหลากหลายทางชีวภาพที่มีการใช้ประโยชน์
จากความรู้ตามขนบธรรมเนียมประเพณีฯ. กรุงเทพฯ: กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม.
เต็ม สมิตินันทน์. 2557. ชื่อพรรณไม้แห่งประเทศไทย. กรุงเทพฯ: สำนักงานหอพรรณไม้ กระทรวง
ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม.
ทองดี เลิศล้ำ [นามสมมติ]. 2560, 1 เมษายน. “การใช้ประโยชน์ทรัพยากรพรรณพืช.” กวินธร เสถียร, ผู้
สัมภาษณ์.
เทียมหทัย ชูพันธ์. 2559. “ความหลากหลายของพรรณพืชในป่าชุมชนเพื่อการอนุรักษ์ เทศบาลตำบลเมือง
ใหม่โคกกรวด อำเภอเมือง จังหวัดนครราชสีมา.” วารสารพฤกษศาสตร์ไทย, 8(2): 201-218.
ธนิดา ขุนบุญจันทร์, บ.ก. 2554. เห็ดเป็นอาหารเพื่อสุขภาพ ตามภูมิปัญญาของหมอพื้นบ้าน. กรุงเทพฯ:
สำนักการแพทย์พื้นบ้านไทย กรมพัฒนาการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก.
ธวัชชัย สันติสุข. 2555. “คำกล่าวเปิดการประชุม.” ใน สำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่ง
แวดล้อม, การจัดทำข้อมูลความหลากหลายทางชีวภาพที่มีการใช้ประโยชน์จากความรู้ตามขนบธรรมเนียม
ประเพณีฯ. กรุงเทพฯ: กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม.
นิพนธ์ อ่อนภัย. 2560, 1 เมษายน. “การใช้ประโยชน์ทรัพยากรพรรณพืช.” กวินธร เสถียร, ผู้สัมภาษณ์.
บังอร ศรีพานิชกุลชัย, จินตนา จุลทัศน์ และ ทวีศักดิ์ ธิติเมธาโรจน์. 2551. การศึกษามาตรฐานและสาร
สำคัญจากพืชสมุนไพรในโครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดำริ สมเด็จพระเทพรัตน
ราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี มหาวิทยาลัยขอนแก่น พื้นที่เขื่อนจุฬาภรณ์ จังหวัดชัยภูมิ. ขอนแก่น:
มหาวิทยาลัยขอนแก่น.
บุญชม ศรีสะอาด. 2555. การวิจัยเบื้องต้น. พิมพ์ครั้งที่ 7. กรุงเทพฯ: สุวีริยาสาส์น.
“พระราชกฤษฎีกากำหนดบริเวณที่ดินป่าภูซำผักหนาม ในท้องที่ตำบลทุ่งพระ ตำบลทุ่งนาเลา ตำบลห้วยยาง
และตำบลทุ่งลุยลาย อำเภอคอนสาร จังหวัดชัยภูมิ ให้เป็นเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า พ.ศ.2543.” 2543. ราช
กิจจานุเบกษา, เล่ม 117 ตอนที่ 98 ก: 16-18.
พิชญัตน์ แสนไชยสุริยา, เทวินทร์ วงษ์พระลับ, กฤตพล สมมาตย์, สุรเดช พลเสน และ บัญญัติ เหล่าไพบูลย์.
2555. “การสำรวจสัตว์ป่าในบริเวณโครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดำริสมเด็จพระ
เทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ของเขื่อนจุฬาภรณ์.” แก่นเกษตร ฉบับพิเศษ, 40(2): 522-525.
มูลนิธิมหาวิทยาลัยมหิดล. 2543. สารานุกรมสมุนไพร. บก. วงศ์สถิตย์ ฉั่วกุล, พร้อมจิต ศรลัมพ์ และ สมภพ
ประธานธุรารักษ์. 4 เล่ม. พิมพ์ครั้งที่ 3. กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง.
รัชนี จันทร์เกษ, ไพโรจน์ ประมวล และพรชัย อุทรักษ์. 2557. “ความหลากชนิดของพรรณพืช สถานภาพและ
การกระจายพืชสมุนไพรของกลุ่มป่าภูพาน ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ประเทศไทย.” วารสารการแพทย์
แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก, 12(1): 17-30.
วรชาติ โตแก้ว, ปิยะ โมคมุล, กรรณิการ์ ทองดอนเปรียง, ถวิล แสนตรง และ วีรนุช วอนเก่าน้อย. 2556.
“ความหลากชนิดของพรรณพืช เห็ด และการใช้ประโยชน์ป่าชุมชนบ้านโพนทอง จังหวัดมหาสารคาม.”
วารสารพฤกษศาสตร์ไทย, 5(2): 83-98.
สมมาตร เพชรจอม [นามสมมติ]. 2560. “การใช้ประโยชน์ทรัพยากรพรรณพืช.” กวินธร เสถียร, ผู้สัมภาษณ์,
1 เมษายน และ 19 กรกฎาคม 2560.
สัมฤทธิ์ มากสง. 2559. “ความหลากหลายของพืชอาหารของผึ้งในหมู่บ้านทิพุเย ตำบลชะแล อำเภอทองผาภูมิ
จังหวัดกาญจนบุรี.” วารสารวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี, 24(1): 76-86.
สำนักงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ มหาวิทยาลัยขอนแก่น. 2555. พืชสมุนไพรและการพัฒนา
ผลิตภัณฑ์ ในชุดหนังสือ “โฮมฮัก มูนมัง ป่าดงเฮา”. ขอนแก่น: โรงพิมพ์คลังนานาวิทยา.
สำนักจัดการป่าชุมชน. 2558. คู่มือการปฏิบัติงานตามแนวทางการจัดทำโครงการป่าชุมชนของกรมป่าไม้.
นนทบุรี: ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย.
สำนักอนุรักษ์สัตว์ป่า กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช. 2561, 22 กุมภาพันธ์. “เขตรักษาพันธุ์สัตว์
ป่าผาผึ้ง.” เรียกใช้เมื่อ 2 มีนาคม 2561; จาก
สุธรรม อารีกุล และคณะ. 2552. องค์ความรู้เรื่องพืชป่าที่ใช้ประโยชน์ทางภาคเหนือของประเทศไทย. 3 เล่ม.
เชียงใหม่: มูลนิธิโครงการหลวง.
อบฉันท์ ไทยทอง. 2543. กล้วยไม้เมืองไทย. กรุงเทพฯ: บ้านและสวน.
อภิชาติ ส่องแสงจันทร์, อังคณา อินตา และ ประสิทธิ์ วังภคพัฒนวงศ์. 2558. “การใช้ประโยชน์พืชพื้นบ้าน
โดยชาวพื้นเมืองและชาวลัวะ ในตำบลภูฟ้า อำเภอบ่อเกลือ จังหวัดน่าน.” วารสารพฤกษศาสตร์ไทย,
7(2), 115-132.
Translated Thai References
Areekul, S., Indara, C., Thakeaw, S., & Nunthakaew, O. 2009. Traditional Knowledge of
Edible Wild Native Plants in Northern Thailand. 3 Volumes. Chiang Mai: Royal Project
Foundation.
Chantraket, R., Pramual, P., & Uttaruk, P. 2014. “Floristic Diversity, Conservation Status and
Distribution of Medicinal Plants in Phu Phan Forest Complex: Northeastern Thailand.”
Journal of Thai Traditional & Alternative Medicine, 12(1): 17-30.
Choopan, T. 2016. “Plant Diversity in Conservation Community Forest, Muang Mai Kokkruat
Subdistrict Municipality, Mueang District, Nakhon Ratchasima Province.” Thai Journal
of Botany, 8(2): 201-218.
Community Forest Office, Thailand. 2015. Guildline for Pratice in Community Forest Project
under Forest Department of Thailand. Nonthaburi: The Agricultural Co-operative
Federation of Thailand.
Department of Thai Treditional and Alternative Medicine. 2017, July 12. “An Interview with
the General Director of Thai Treditional and Alternative Medicine Department.” Retrieved
March 9, 2018; from
Office of Natural Resources and Environmental Policy and Planning. 2017. Biodiversity
Information System Project from Traditional Uses of Medical Plants. Bangkok: Ministry
of Natural Resources and Environment.
Khunboonchan, T., ed. 2011. The Health Benefits of Mushrooms. Bangkok: Department of
Thai Treditional and Alternative Medicine.
Khunwasi, C. 2012. “Social Change and Loss of Plant Genetics Diversity,” pp. 68-74. In Office
of Natural Resources and Environmental Policy and Planning, Biodiversity Information
System Project from Traditional Uses of Medical Plants. Bangkok: Ministry of Natural
Resources and Environment.
Land Development Department of Thailand. 2017. “Landuse Map in Tungluilai Sub-district,
Kornsarn District, Chaiyahum Province”. [Computer File]. Bangkok: Ministry of Agriculture
and Cooperatives, Thailand.
Lertlam, T. [Pscudonym]. 2017, April 1. “Plant Utilization in Community Forest.” Interviewed
by G. Satean.
Mahidol University Foundation. 2000. Encyclopedia of Medicinal Plants. Eds. W. Chuakul,
P. Saralamp, & S. Prathanturarug. 4 Volumes. Third Edition. Bangkok: Amarin.
Maksong, S. 2016. “Diversity of Bee Flora at Tipuya, Chalae, Thong Pha Phum, Kanchanaburi.”
Journal of Sciences and Technology Thammasat University, 24(1): 76-86.
“Ministerial Regulation Issue No.538 (1973) Issued in Accordance with the National Reserved
Forest Act 1964.” 1973. Government Gazette, Volume 90, Number 81: 227-228.
Onpai, N. 2017, April 1. “Plant Utilization in Community Forest.” Interviewed by G. Satean.
Petja, S. [Pscudonym]. 2017. “Plant Utilization in Community Forest.” Interviewed by G.
Satean, 1 April and 19 July 2017.
Plant Genetic Conservation Project under the Royal Initative of Her Royal Highness Princess
Maha Chakri Sirindhorn, RSPG. n.d. Plants Database. Retrieved January 5, 2017, from
Plant Genetic Conservation Project under the Royal Initative of Her Royal Highness Princess
Maha Chakri Sirindhorn, RSPG. 2013. Report of implementing from a variety of institutes
participated in RSPG Year 2013. Bangkok: RSPG Office.
Plant Genetic Conservation Project under the Royal Initative of Her Royal Highness Princess
Maha Chakri Sirindhorn, RSPG. 2016. RSPG Master Plan-stage 5 Year6 (October
2016-September 2021). Bangkok: RSPG Office.
Project Initialted by His Majesty King Bhumibol, Khon Kaen University. 2012. Medicinal
Plants and Product Development in Book Series: Home Hug Moon Mung Pa Dong Hao.
Khon Kaen: Klangnana.
“Royal Decree for Reserved Forest of Puu Sam Phak Nam in Thungphra Sub-District, Tungnaloa
Sub-district, Huayyang Sub-district and Thungluilai Sub-district, Kornsarn District,
Chaiyapum Province as Wildlife Sanctuary 2000.” 2000. Government Gazette, Volume
117, Number 98 Gor: 16-18.
Sanchaisuriya, P., Vongpralub, T., Sommart, K., Pholsen, S., & Laopaiboon, B. 2012. “Wildlife
Surveying in Plant Genetics Conservation Project under the Royal Initiation of Her Royal
Highness Princess Maha Chakri Sirindhorn of Juraphorn Dam.” Khon Kaen Agriculture
Journal, 40(2): 522-525.
Santisuk, T. 2012. “Open Remark,” pp. 40-42. In Office of Natural Resources and Environmental
Policy and Planning, Biodiversity Information System Project from Traditional
Uses of Medical Plants. Bangkok: Ministry of Natural Resources and Environment.
Satean, G. 2017, October 7. “Research Gate: 13 Project in RSPG-Naresuan University.”
Retrieved January 9, 2018; from
Satean, G., Wattanasap, N., & Premprasit, S. 2012. “Community Utilization of Plants in Sirikit
Dam.” Journal of Community Development Research, 5(1): 74-90.
Smittinand, T. 2014. Thai Plant Names. Bangkok: Forest and Plant Conservation Research
Office, Thailand.
Smittinand, T., & Na Nakorn, W. 2012. “Ethnobotany,” pp. 35-40. In Office of Natural Resources
and Environmental Policy and Planning, Biodiversity Information System Project
from Traditional Uses of Medical Plants. Bangkok: Ministry of Natural Resources and
Environment.
Songsangchun, A., Inta, A., & Wangpakapattanawong, P. 2015. “Indiginous Plants Usage
by Native and Lua Populations in Phu Fah Subdistrict, Bo Klua District, Nan Province.”
Thai Journal of Botany, 7(2): 115-132.
Sriphanitkulchai, B., Julathat, J., & Thitimetharoj, T. 2008. Standards and Chemical Constituents
of Plants in Plant Genetics Conservation Project as the Royal Initiation of Her
Royal Highness Princess Maha Chakri Sirindhorn of Khon Kaen University at Chulaporn
Dam. Khonkaen: Khon Kaen University.
Srisa-art, B. 2002. Basic Research. Seven Edition. Bangkok: Suweriyasarn.
Thaithong, O. 2000. Orchids of Thailand. Bangkok: Baanlaesuan.
Thavornvatanayong, C., Kutintara, U., & Sunthornhao, P. 2017. “Partnership and Bottom-up
Concept Application for Community Forest Management at the Sapanhin Sub-district,
Nongmamong District, Chainat Province.” SDU Research Journal Sciences and Technology,
13(1): 39-51.
Tokaew, W., Mokkamul, P., Thongdonpriang, K., Saentrong, T., & Wonkaonoi, W. 2013.
“Diversity of Seed Plants and Mushrooms, and Utilization in Phon Thong Community
Forest, Maha Sarakham Province.” Thai Journal of Botany, 5(2): 83-98.
Trisonthi, C. 2012. “The Loss of Indigenous Knowledge on Traditional Plants in Northen
Culture,” pp. 54-61. In Office of Natural Resources and Environmental Policy and Planning,
Biodiversity Information System Project from Traditional Uses of Medical Plants.
Bangkok: Ministry of Natural Resources and Environment.
Wildlife Conservation Office of Thailand. 2018, 22 February. “Pha Pung Wildlife Santuary.”
Retrieved March 2, 2018; from
เอกสารภาษาอังกฤษ
Abdul, A. M., et al. 2017. “Traditional Uses of Medicinal Plants Reported by the Indigenous
Communities and Local Berbal Practitioners of Bajaur Agency, Federally Administrated
Tribal Areas, Pakistan.” Journal of Ethnopharmacology, 198: 268-281.
Alonso, E. B., Cockx, L., & Swinnen, J. 2018. “Culture and Food Security.” Global Food
Security, 17: 113-127.
Cook, F. 1995. Economic Botany Data Collection Standard. Kent: Royal Botanic Gardens.
Mao, S., Shen, Y., & Deng, H. 2018. “Multipurpose Plant Utilization in Ethnic Areas of
Guizhou, Southwest China.” Ecological Indicators, 90: 547-553.
Sharrock, S. 2012. Global Strategy for Plant Conservation: A Guide to The GSPC. Richmond:
Botany Gardens Conservation International.
Sivasankari, B., Anandharaj, M., & Gunasekaran, P. 2014. “An Ethnobotanical Study of Indigenous
Knowledge on Medicinal Plants Used by the Village Peoples of Thoppampatti,
Dindigul District, Tamilnadu, India.” Journal of Ethnopharmacology, 153(2): 408-423.