จากศิลปินสู่นักสร้างสรรค์ การสร้างพื้นที่ทางศิลปะและคุณค่าใหม่ ในฐานะสถาบันแห่งการวิพากษ์

บทคัดย่อ

นับตั้งแต่การรัฐประหารในปี พ.ศ.2549 และ พ.ศ.2557 ศิลปะได้กลายมาเป็นพื้นที่ปะทะของคู่ขั้วการเมืองอย่างเข้มข้น ผ่านการผสานตัวเองเข้าไปกับโครงสร้างธุรกิจการผลิตงานศิลปะที่มีอยู่เดิม งานวิจัยชิ้นนี้ศึกษาการเคลื่อนไหวทางการเมืองและศิลปะของศิลปินรุ่นใหม่ โดยมีคำถามว่า ศิลปินรุ่นใหม่ซึ่งมีบทบาทในการวิพากษ์วิจารณ์สถานการณ์ทางการเมืองและมีบทบาทในการขับเคลื่อนขบวนการต่อสู้ทางการเมืองในช่วงที่ผ่านมาต้องเผชิญกับเงื่อนไขข้อจำกัดในเชิงโครงสร้างทั้งทางการเมือง เศรษฐกิจ และภายในวงการศิลปะเองอย่างไร รวมถึงพวกเขาเลือกใช้กลยุทธ์ใดในการขับเคลื่อนประเด็นทางการเมืองและการเลี้ยงชีพของพวกเขาภายใต้เงื่อนไขข้อจำกัดเหล่านั้น ข้อเสนอของงานชิ้นนี้ก็คือ ศิลปินกลุ่มนี้หันมาวิพากษ์โครงสร้างเชิงสถาบันทั้งในแง่ของสถาบันทางการเมืองและสถาบันศิลปะทางการ โดยมุ่งนำเสนอ “คุณค่า” ใหม่ ๆ อย่างน้อย 3 ประการ คือ การเล่น การปรับเปลี่ยน และการสร้างส่วนรวม ในฐานะที่เป็นเครื่องมือในการท้าทายและวิพากษ์ต่อโครงสร้างของระบบทุนนิยมและระบอบเผด็จการทหารในปัจจุบัน ในการเคลื่อนไหวดังกล่าว พวกเขาได้ผลักให้นิยามของศิลปะและศิลปินที่เดิมถูกผูกขาดการนิยามอยู่ที่สถาบันทางการเปลี่ยนแปลงความหมายไป ผ่านการแทนที่ “ศิลปิน” ด้วยตัวตนแบบ “นักสร้างสรรค์” ซึ่งเปิดรับให้ผู้คนต่าง ๆ เข้ามามีส่วนรวมในการเคลื่อนไหวและร่วมสร้างสถาบันเชิงวิพากษ์ใหม่ ๆ ได้