สภาพและปัญหาการจัดการขยะในหอพักนิสิต มหาวิทยาลัยนเรศวร

บทคัดย่อ

งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา 1) สภาพการคัดแยกขยะ 2) องค์ประกอบขยะ และ 3) ปัญหาการจัดการขยะ ภายในหอพักนิสิตมหาวิทยาลัยนเรศวร โดยใช้วิธีวิจัยเชิงคุณภาพและการวิจัยเชิงสำรวจ กลุ่มเป้าหมายประกอบด้วย นิสิตที่เข้าพักในหอพัก นิสิตจิตอาสา แม่บ้าน และเจ้าหน้าที่กองกิจการนิสิต เก็บข้อมูลพฤติกรรมการทิ้ง การคัดแยกและการรวบรวมขยะรีไซเคิลของนิสิตและแม่บ้าน ด้วยการสังเกตแบบไม่มีส่วนร่วม การสัมภาษณ์เชิงลึก และสุ่มเก็บตัวอย่างขยะ ด้วยเทคนิคกำหนดสัดส่วน (quartering method) เพื่อหาค่าร้อยละองค์ประกอบขยะ และนำข้อมูลทั้งหมดมาวิเคราะห์เชิงเนื้อหาผลการศึกษาพบว่า 1) ภายในหอพักมีการคัดแยกขยะเพียง 1 ประเภท คือ ขยะรีไซเคิล โดยกำหนดให้ทิ้งในตะแกรง แยกเป็นขยะพลาสติก กระดาษ กระป๋อง แก้ว ส่วนขยะเปียกและขยะอันตราย ถูกทิ้งรวมกันบริเวณจุดรับขยะทั่วไป 2) องค์ประกอบขยะที่พบมากที่สุดคือ ขยะทั่วไป เช่น ถุงพลาสติก โฟมปนเปื้อน มีปริมาณเฉลี่ย 5.78 กิโลกรัม/วัน คิดเป็นร้อยละ 57.8 รองลงมาคือ ขยะอินทรีย์จากเศษอาหาร ผัก ผลไม้ มีปริมาณเฉลี่ย 1.94 กิโลกรัม/วัน คิดเป็นร้อยละ 19.4 ที่เหลือเป็นขยะที่นำกลับมารีไซเคิลได้ มีปริมาณ 1.02 กิโลกรัม/วัน คิดเป็นร้อยละ 10.2 ส่วนจุดรับขยะรีไซเคิล มีขยะปริมาณ 358.5 กิโลกรัม/สองสัปดาห์ โดยพลาสติก PET มีปริมาณมากที่สุดเท่ากับ 130 กิโลกรัม คิดเป็นร้อยละ 36.2 รองลงมาคือ พลาสติกรวม (HDPE, PP, PS) 74 กิโลกรัม คิดเป็นร้อยละ 20.6 3) สภาพปัญหาที่พบ ได้แก่ ขาดการส่งเสริมให้นิสิตคัดแยกขยะอินทรีย์และขยะอันตราย นิสิตขาดการมีส่วนร่วมคัดแยกขยะรีไซเคิล และขาดความเข้าใจต่อการจำแนกประเภทขยะรีไซเคิล ขาดการบูรณาการด้านการจัดการขยะของผู้มีส่วนเกี่ยวข้อง ดังนั้น ควรส่งเสริมให้นิสิตคัดแยกขยะตั้งแต่ต้นทาง ครอบคลุมขยะทุกประเภท สร้างความตระหนักรู้แก่นิสิตผ่านกิจกรรมการอบรมเชิงปฏิบัติการ สื่อสารวิธีจัดการขยะในคู่มือหอพักนิสิต สื่อสังคมออนไลน์ และบริเวณจุดทิ้งขยะ และส่งเสริมการมีส่วนร่วมในการจัดการขยะกับผู้มีส่วนเกี่ยวข้องทุกฝ่าย