รัฐธรรมนูญนิยมทางสังคม: การยกร่างรัฐธรรมนูญจากเบื้องล่าง

บทคัดย่อ

บทความจากงานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาประเด็นเร่งด่วนซึ่งถือเป็นวาระแห่งชาติของภาคประชาชน 2 ประการ ได้แก่ การศึกษาถึงความเกี่ยวข้องกันระหว่างรัฐธรรมนูญและชีวิตความเป็นอยู่ของประชาชน และกระบวนการสร้างข้อเสนอเพื่อนำไปสู่การได้มาซึ่งรัฐธรรมนูญฉบับประชาชน ผลการศึกษาพบว่า การประกาศใช้รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560 ได้สร้างผลกระทบต่อการดำเนินชีวิตประจำวันของประชาชน ในด้านสิทธิเสรีภาพ ความไม่เสมอภาคและการถูกเลือกปฏิบัติ ตลอดจนการกระจายทรัพยากรที่ไม่ทั่วถึงเป็นธรรม กระบวนการสร้างรัฐธรรมนูญเริ่มต้นจากปัญหาที่ประชาชนต้องเผชิญในชีวิตประจำวันเป็นผลมาจากการบริหารนโยบาย และมาตรการของรัฐ การยกร่างรัฐธรรมนูญฉบับประชาชนเป็นไปเพื่อตอบโต้โดยตรงต่อสถานการณ์ทางการเมืองภายหลังรัฐประหาร เชื่อมโยงปัญหาที่ประสบเข้ากับบทบัญญัติในรัฐธรรมนูญ และเขียนรัฐธรรมนูญฉบับประชาชนขึ้น ประกอบด้วยสาระสำคัญ 3 ประการ ได้แก่ 1) สิทธิ เสรีภาพ และความเสมอภาคของประชาชน 2) ปรับโครงสร้างสถาบันการเมือง 3) เสนอแนวทางแก้ปัญหาความเหลื่อมล้ำ กระบวนการเขียนรัฐธรรมนูญฉบับประชาชน เป็นรัฐธรรมนูญที่มาจากเบื้องล่าง จากประชาชนผู้ไม่มีอำนาจรัฐ โดยนับรวมกลุ่มอัตลักษณ์ทางสังคม 10 กลุ่ม 118 องค์กร ร่วมกันขับเคลื่อนไปสู่การยกร่างรัฐธรรมนูญใหม่ทั้งฉบับ ผลักดันต่อพรรคการเมือง และรัฐบาล ขณะเดียวกันแต่ละองค์กรได้เรียกร้อง ขับเคลื่อนแสดงความต้องการให้แก้ไขรัฐธรรมนูญตามประเด็นที่เป็นบทบาทขององค์กร และรวมกันเป็นการเคลื่อนไหวทางสังคมอย่างต่อเนื่อง