พระภิกษุยักยอกทรัพย์ : ศึกษาความรับผิดทางอาญาและอาบัติตามพระวินัย

บทคัดย่อ

พระพุทธศาสนาเป็นศาสนาที่สังคมไทยส่วนใหญ่นับถือ และสืบทอดกันมาเป็นเวลาช้านาน การอุปสมบทเป็นพระภิกษุถือได้ว่าเป็นการสืบทอดอายุพระพุทธศาสนาที่สำคัญยิ่ง ด้วยการยอมรับนับถือเอาศีลจำนวน 227 ข้อ มาเป็นข้อวัตรปฏิบัติ เพื่อให้เป็นไปตามความพระประสงค์ของพระพุทธองค์ที่ท่านทรงบัญญัติพระวินัยเอาไว้ ซึ่งมีบทลงโทษที่เรียกว่า “อาบัติ” และการต้องโทษ คือ การต้องอาบัติ นั่นเอง คำว่า “ปาราชิก”เป็นอาบัติที่หนักที่สุด เมื่อพระภิกษุรูปใดต้องเข้าแล้ว ย่อมขาดจากความเป็นพระภิกษุ ซึ่งต่อจากนี้ไปจะขอกล่าวเฉพาะอาบัติในข้อทุติยปาราชิก คือ “ภิกษุถือเอาของที่เจ้าของไม่ได้ให้ ได้ราคา 5 มาสก ต้องปาราชิก” ขึ้นมาอ้าง สืบเนื่องจากว่ามี พระภิกษุรูปหนึ่งนำเงินของวัดไปซื้อที่ดินและโอนเป็นชื่อตนเอง เป็นผลให้ที่ดินนั้นตกเป็นกรรมสิทธิ์ของตนทันที ต่อมาได้ถูกฟ้องต่อศาลและตกเป็นจำเลยในข้อหายักยอกทรัพย์ จึงยินยอมโอนที่ดินคืนกลับให้แก่วัดและพนักงานอัยการโจทก์ขอถอนฟ้องคดีก่อนจะมีคำพิพากษาของศาล พระภิกษุรูปนั้นจึงหลุดพ้นจากโทษอาญา เนื่องจากเป็นความผิดอันยอมความได้ กล่าวคือ ความผิดนี้ผู้เสียหายได้รับความเดือดร้อนโดยตรง แต่บุคคลอื่นในสังคมหาได้รับผลกระทบจากการกระทำผิดนั้นด้วยไม่ ผู้เสียหายจึงมีสิทธิยุติคดีเมื่อใดก็ได้

          ประเด็นปัญหาก็ยังคงค้างอยู่ต่อไปว่า พระภิกษุรูปนั้นจะต้องอาบัติปาราชิกตามพระวินัยหรือไม่เรื่องนี้ได้มีมติโดยกรรมการมหาเถรสมาคมวินิจฉัยชี้ขาดว่า พระภิกษุผู้ก่อเหตุไม่ต้องอาบัติปาราชิก เพราะว่าคดียักยอกเงินและที่ดินดังกล่าวนั้น เรื่องได้ยุติที่ศาลชั้นต้นแล้ว รวมทั้งไม่มีการยื่นอุทธรณ์อีกต่อไป คดีจึงเป็นอันสิ้นสุดลง ทำให้ชาวพุทธมองว่าเป็นการใช้ข้อตัดสินโดยอาศัยพื้นฐานทางกฎหมายอาญาเพียงประการเดียว และไม่ได้ยืนอยู่บนพื้นฐานทางพระวินัยแม้แต่ประการใด จึงขอนำเรื่องดังกล่าวนี้มาพินิจพิจารณาหาเหตุผล ด้วยหวังให้ชาวพุทธทั้งหลายได้คลายวิจิกิจฉา และกลับมีศรัทธาต่อพระภิกษุผู้ยึดมั่นในพระวินัย ได้ช่วยกันค้ำจุนให้พระพุทธศาสนาสถิตสถาพรสืบไป