หลักการของสัญญาทางปกครองกับการวินิจฉัยที่ไม่ตรงกัน : ผลต่อความเสมอภาคของการนำคดีขึ้นสู่ศาล

บทคัดย่อ

บทความวิชาการฉบับนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาถึงหลักการอันเป็นรูปธรรมที่สามารถกำหนดขึ้นเป็นเงื่อนไขในการวินิจฉัยสัญญาทางปกครองแยกออกจากสัญญาในทางแพ่งให้เป็นไปในทิศทางเดียวกันของผู้ใช้กฎหมายปกครอง

เมื่อทำการศึกษาจึงพบว่า สัญญาทางปกครอง (Administrative Contract) เป็นหนึ่งในการกระทำทางปกครอง (Administration Act) เช่นเดียวกับการกระทำทางปกครองอื่น ๆ โดยหลักการแล้วควรให้ศาลปกครองเป็นผู้ทำหน้าที่ตรวจสอบความชอบด้วยกฎหมายตามบทบัญญัติของรัฐธรรมนูญ โดยไม่ควรยึดติดกับการเป็นสัญญาสัมปทาน สัญญาที่ให้จัดทำบริการสาธารณะ หรือเป็นการจัดให้มีสิ่งสาธารณูปโภคหรือแสวงประโยชน์จากทรัพยากรธรรมชาติโดยตรงจนเกินไป ทำให้หลักการของการกระทำทางปกครองไปตกอยู่ภายใต้การตรวจสอบของศาลยุติธรรม และเจตนารมณ์ที่แท้จริงของการแยกคดีปกครองออกจากคดีแพ่งแล้ว ความเสมอภาคในการนำคดีขึ้นสู่ศาล เพื่อตรวจสอบการกระทำทางปกครองในรูปแบบของสัญญาก็ยังคงเกิดขึ้นไม่ได้ในหลักการกฎหมายปกครองของไทย

ผู้ศึกษาเห็นว่า ผู้ใช้กฎหมายไม่ควรยึดติดกับนิยามสัญญาทางปกครองตามมาตรา 3 พระราชบัญญัติจัดตั้งศาลปกครองและวิธีพิจารณาคดีปกครอง พ.ศ. 2542 แต่ควรพิจารณาควบคู่ไปกับนิยามตามมติที่ประชุมใหญ่ตุลาการศาลปกครองสูงสุดและไม่ควรนำเอาคุณลักษณะของทรัพย์ หรือประเภทของทรัพย์ หรือหน้าที่ของคู่สัญญา มาเป็นเงื่อนไขของการวินิจฉัย จึงอาจทำให้การกระทำทางปกครองบางประการต้องตกไปอยู่ภายใต้การตรวจสอบของศาลยุติธรรม ซึ่งจะขัดต่อหลักการและวัตถุประสงค์ของการจัดตั้งศาลปกครองตามที่บัญญัติไว้ในรัฐธรรมนูญ