กฎหมายต้นแบบว่าด้วยการรับรองเพศสภาพ สิทธิและหน้าที่

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาและวิเคราะห์กฎหมายคุ้มครองสิทธิและหน้าที่ของบุคคลที่มีการเปลี่ยนแปลงเพศสภาพเพื่อจัดทำเป็นกฎหมายต้นแบบ วิธีวิทยาการวิจัยเป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ (Qualitative research) ประกอบด้วยการวิจัยเอกสาร (Documentary research)  การสัมภาษณ์เชิงลึก (In-depth interviewing)  การมีส่วนร่วมออกแบบ-ร่วมออกแบบ (Participatory Design, Co-Design) และการรับฟังความคิดเห็น (Hearing)

 ผลการศึกษา พบว่า เพศสภาพของบุคคลถือว่ามีศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ที่เหมือนกับบุคคลที่เป็นเพศหญิงและเพศชาย และได้รับการคุ้มครองตามกฎหมายระหว่างประเทศและกฎหมายต่างประเทศ ให้มีสิทธิเสรีภาพ และความเสมอภาคที่เท่าเทียมกัน กฎหมายรับรองเพศสภาพจะทำให้บุคคลตามเพศสภาพได้รับความคุ้มครองถึงสิทธิและหน้าที่ตามกฎหมายโดยไม่มีการเลือกปฏิบัติด้วยเหตุแห่งความแตกต่างระหว่างเพศ จึงขัดกับหลักสิทธิมนุษยชนและรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย ผลการวิจัยได้คำตอบเป็นกฎหมายต้นแบบว่าด้วยการรับรองเพศสภาพ สิทธิและหน้าที่ โดยมีโครงสร้างกฎหมาย ประกอบด้วย คุณสมบัติการเปลี่ยนแปลงเพศสภาพ วิธีการรับรองเพศสภาพ วิธีการขอเปลี่ยนแปลงเพศสภาพ สิทธิและหน้าที่ของเพศสภาพ และความรับผิดที่เกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงเพศสภาพ

ข้อเสนอแนะ ให้นำกฎหมายต้นแบบเสนอการพิจารณากับฝ่ายนิติบัญญัติเพื่ออนุมัติหลักการ นำไปเผยแพร่ต่อกลุ่มบุคคลที่มีการเปลี่ยนแปลงเพศสภาพที่ ผ่านองค์กรที่เกี่ยวข้องกับการคุ้มครองสิทธิมนุษยชน และนำเสนอต่อคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนเพื่อทำการผลักดันกฎหมายต้นแบบให้เกิดกลไกในการคุ้มครองบุคคลที่มีการเปลี่ยนแปลงเพศสภาพและมีสิทธิและหน้าที่ที่เป็นรูปธรรมชัดเจนขึ้น