กลไกความสำเร็จของกระบวนการบำบัดฟื้นฟูผู้ป่วยยาเสพติดโดยชุมชน : กรณีศึกษาชุมชนกองขยะหนองแขม เขตหนองแขม กรุงเทพมหานคร

บทคัดย่อ

จากสถานการณ์ผู้ต้องขังยาเสพติดในประเทศไทยที่เพิ่มสูงขึ้นอย่างต่อเนื่องจนติดอันดับโลก แนวทางการบำบัดผู้ป่วยยาเสพติดโดยใช้ชุมชนเข้ามามีส่วนร่วม จึงเป็นแนวทางสำคัญที่จะช่วยแก้ไขปัญหาผู้ต้องขังคดียาเสพติดล้นเรือนจำ และประสบความสำเร็จในหลายประเทศที่พัฒนาแล้ว ดังนั้นผู้วิจัยจึงมีความสนใจที่จะศึกษากลไกความสำเร็จของกระบวนการบำบัดฟื้นฟูผู้ป่วยยาเสพติดโดยชุมชน กรณีศึกษา : ชุมชนกองขยะหนองแขม เขตหนองแขม กรุงเทพมหานคร ซึ่งเป็นชุมชนต้นแบบด้านการจัดการผู้ป่วยยาเสพติดที่ได้รับการยอมรับในระดับกรุงเทพมหานคร มีวัตถุประสงค์ของการวิจัย คือ 1) ศึกษากลไกที่ส่งผลต่อความสำเร็จของการฟื้นฟูผู้ป่วยยาเสพติดโดยการมีส่วนร่วมของชุมชน 2) ปัจจัยสำคัญที่ส่งผลให้กระบวนการบำบัดผู้ป่วยยาเสพติดด้วยชุมชนประสบความสำเร็จ ผลการศึกษาพบว่า กลไกความสำเร็จ ได้แก่ การมีเจตจำนงค์ร่วมกันประกอบกับมีการจัดการที่มีประสิทธิภาพ เริ่มตั้งแต่ มีการคัดกรอง ประเมินวินิจฉัยผู้ป่วยยาเสพติด เพื่อส่งต่อเข้ารับการรักษาที่ถูกต้อง มีการประสานงานกับตำรวจ เจ้าหน้าที่สาธารสุข เพื่อช่วยเหลือตามสิทธิมนุษยชน มีการขับเคลื่อนงานยาเสพติดโดยการจัดตั้งคณะกรรมการเพื่อกำกับ ติดตาม ดูแล ให้คำปรึกษา ในด้านปัจจัยที่ส่งผลให้เกิดความสำเร็จ ประยุกต์ใช้ทฤษฎีการตัดสินใจด้วยวิธีการวิเคราะห์เชิงลําดับชั้น ผลการเปรียบเทียบความสำคัญรายคู่ พบว่า ปัจจัยผู้เกี่ยวข้องในกระบวนการบำบัด (ร้อยละ22) มีส่วนสำคัญสูงสุดในการทำให้กระบวนการบำบัดยาเสพติดด้วยชุมชนประสบความสำเร็จ อันดับ 2 ได้แก่ ปัจจัยบทบาทการสนับสนุนจากชุมชน (ร้อยละ20) อันดับ 3 ได้แก่ ปัจจัยกระบวนการฟื้นฟูผู้ติดยาเสพติด (ร้อยละ18) ตามลำดับ