การบังคับชำระหนี้ด้วยสิทธิบัตรและเครื่องหมายการค้าในคดีล้มละลาย

บทคัดย่อ

บทความวิจัยฉบับนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ ศึกษาการบังคับคดีด้วยสิทธิบัตรและเครื่องหมายการค้าในคดีล้มละลาย ทั้งนี้ การบังคับคดีล้มละลายในประเทศไทยยังมีปัญหาที่สำคัญอยู่ 3 ประการ คือ ปัญหาเรื่องความรู้ ความเชี่ยวชาญของเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ การประเมินมูลค่า และการขายทอดตลาดทรัพย์สิน โดยใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพ ซึ่งศึกษาค้นคว้าจากหนังสือ ตำรา บทความวิชาการและการสัมภาษณ์เชิงลึกแก่ผู้ทรงคุณวุฒิ

ผลการศึกษาพบว่า พระราชบัญญัติล้มละลาย พุทธศักราช 2483 และกฎหมายที่เกี่ยวข้อง รวมถึงคู่มือการประเมินมูลค่าทรัพย์สินทางปัญญา กรมทรัพย์สินทางปัญญา กระทรวงพาณิชย์ มิได้บัญญัติในเรื่องคุณสมบัติของเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ในการที่จะทำให้เจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์สามารถจัดการสิทธิบัตรและเครื่องหมายการค้าได้อย่าง    มีประสิทธิภาพ ตลอดจนไม่มีบทบัญญัติของกฎหมายใดบัญญัติให้แนวทางการขายทรัพย์สินโดยวิธีการอื่นในคดีล้มละลาย ทั้ง ๆ ที่พระราชบัญญัติล้มละลาย พุทธศักราช 2483 มาตรา 123 เปิดโอกาสให้สามารถขายทรัพย์สินโดยวิธีการอื่นได้หากได้รับความเห็นชอบจากกรรมการเจ้าหนี้ แม้คู่มือการประเมินมูลค่าทรัพย์สินทางปัญญาจะให้แนวทางในการประเมินมูลค่าสิทธิบัตรและเครื่องหมายการค้าไว้ แต่ก็เป็นการแนะนำวิธีการอย่างกว้าง ทำให้ผู้ปฏิบัตินำไปใช้ได้ยากในทางปฏิบัติ

ผู้วิจัยมีข้อเสนอแนะว่า ควรแก้ไขเพิ่มเติมระเบียบกระทรวงยุติธรรมว่าด้วยการบังคับคดีล้มละลายและการชำระบัญชี พ.ศ. 2520 โดยกำหนดเรื่องการแต่งตั้งผู้ช่วย    เจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ อำนาจและหน้าที่ การกำหนดค่าบำเหน็จ การกำกับ ดูแล การวางเงินประกัน รวมถึงคุณสมบัติเบื้องต้นของผู้ช่วยเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ และการขายด้วยวิธีการพิเศษ ตลอดจนปรับปรุงคู่มือการประเมินมูลค่าทรัพย์สินของกรมทรัพย์สิน ทางปัญญาให้เหมาะสมสอดคล้องกับลักษณะของสิทธิบัตรและเครื่องหมายการค้าให้มากยิ่งขึ้น