ดนตรีในพิธีเผาปราสาทนกหัสดีลิงค์ สำนักวัดเกาะกลาง อำเภอเมือง จังหวัดเชียงใหม่

บทคัดย่อ

บทความนี้มุ่งศึกษาเรื่องดนตรีในพิธีเผาปราสาทนกหัสดีลิงค์ รูปแบบของสำนักวัดเกาะกลาง อำเภอเมือง จังหวัดเชียงใหม่ ผลการศึกษาพบว่าพิธีเผาปราสาทนกหัสดีลิงค์ เป็นพิธีการปลงศพของชาวพุทธในล้านนา มีการสร้างปราสาทใส่ศพรูปแบบต่าง ๆ ตามลำดับชั้นยศของผู้ตาย ถือเป็นเครื่องสักการะเชิดชูเกียรติแก่ผู้ตาย มีขั้นตอนสำคัญคือ 1. การสร้างปราสาทนกหัสดีลิงค์ 2. ปอยล้อ แห่ปราสาท เชิญศพขึ้นบนปราสาท 3. พิธีเผาปราสาทนกหัสดีลิงค์ ขั้นตอนพิธีมีการผสมผสานระหว่างพิธีกรรมทางศาสนา พิธีกรรมจารีตดั้งเดิมและศิลปะการแสดงของล้านนา กิจกรรมในพิธีเพื่ออุทิศบุญกุศลให้แก่ผู้ตายและสร้างความสามัคคีระหว่างวัดกับชุมชน ดนตรีในพิธีเผาปราสาทนกหัสดีลิงค์ พบวงดนตรี 2 ประเภท คือ 1) วงกลองจุม ใช้ในพิธีปอยล้อ แห่ปราสาท เชิญศพขึ้นบนปราสาท เพลงที่สำคัญได้แก่ เพลงปราสาทไหวและเพลงที่มีทำนองเศร้า 2) วงป้าดก็อง เป็นวงดนตรีหลักที่ใช้ในพิธีการและประกอบการแสดงมหรสพ เพลงที่สำคัญ ได้แก่ เพลงปราสาทไหว เพลงมวย เพลงผีมดลงข่วง เพลงผีมดกินน้ำมะพร้าว เพลงพญาโศก และเพลงประกอบการแสดง ดนตรีมีส่วนช่วยให้พิธีเผาปราสาทมีความสมบูรณ์ เสียงของดนตรีเป็นดังอาณัติสัญญาณในพิธีและสร้างศรัทธาจากผู้ที่มาร่วมงาน ดนตรีในพิธีเผาปราสาทนกหัสดีลิงค์มีการพัฒนาปรับเปลี่ยนรูปแบบให้เข้ากับวิถีของสังคมล้านนาในปัจจุบัน ทั้งบทเพลงที่บรรเลง นักดนตรี และการพัฒนาปรับปรุงเครื่องดนตรีให้ตรงตามความต้องการตามสมัยนิยม ถือเป็นการปรับเปลี่ยนเพื่อการอยู่ร่วมกันของงานทางศิลปะกับผู้คนปัจจุบัน