พหุวัฒนธรรมทางการถนอมอาหารของกลุ่มชาติพันธุ์ในเขตเศรษฐกิจพิเศษชายแดน อำเภอแม่สาย จังหวัดเชียงราย

บทคัดย่อ

การศึกษาพหุวัฒนธรรมทางการถนอมอาหารของกลุ่มชาติพันธุ์ในเขตเศรษฐกิจพิเศษชายแดนอำเภอแม่สาย จังหวัดเชียงรายถอดความมาจากการวิจัย   “อัตลักษณ์ทางวัฒนธรรมในกระแสสังคมพหุวัฒนธรรมของกลุ่มชาติพันธุ์ในเขตเศรษฐกิจพิเศษชายแดน อำเภอแม่สาย จังหวัดเชียงราย” มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1. รวบรวมการถนอมอาหารของกลุ่มชาติพันธุ์ในเขตเศรษฐกิจพิเศษชายแดน 2. ศึกษาการผสมกลมกลืนทางวัฒนธรรมการถนอมอาหารภายใต้กระแสสังคมพหุวัฒนธรรมของกลุ่มชาติพันธุ์ในเขตเศรษฐกิจพิเศษชายแดน  และ3. ศึกษาการคงอยู่ของการถนอมอาหารภายใต้กระแสสังคมพหุวัฒนธรรมของกลุ่มชาติพันธุ์ในเขตเศรษฐกิจพิเศษชายแดน  การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ  ประชากรของการศึกษา แบ่งออกเป็น 3 กลุ่ม คือ กลุ่มชาติพันธุ์ในเขตเศรษฐกิจพิเศษชายแดน จำนวน 10 กลุ่ม ได้แก่ ไทยยวน  ไทยลื้อ  ไทยใหญ่  ไทยเขิน  ไตหย่า  ลั๊วะ  ดาราอ้าง  ลาหู่  อาข่า  จีนยูนนาน ผู้นำทั้งที่เป็นทางการและไม่เป็นทางการในพื้นที่ที่  กลุ่มชาติพันธุ์อาศัย  และหน่วยงานทั้งภาครัฐและเอกชนที่เกี่ยวข้องกับกลุ่มชาติพันธุ์  กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการศึกษาเลือกแบบเฉพาะเจาะจงในเขตพื้นที่การบริหารงานของ 6 เทศบาลตำบลและองค์การบริหารส่วนตำบล เก็บข้อมูลจากการสัมภาษณ์กลุ่มชาติพันธุ์ละ 2 คน รวมเป็น 20 คน  การสนทนากลุ่มผู้นำของกลุ่มชาติพันธุ์และตัวแทนของหน่วยงานที่ทำงานร่วมกับกลุ่มชาติพันธุ์  1 ครั้ง จำนวนผู้เข้าร่วม 12 คน การศึกษาภาคสนามทุกกลุ่มชาติพันธุ์  และการค้นคว้าจากเอกสาร วิเคราะห์ข้อมูลด้วยการหาข้อมูลเชิงเนื้อหา (Content Analysis)

                ผลการศึกษามีดังต่อไปนี้ 1. การถนอมอาหารของกลุ่มชาติพันธุ์ในเขตเศรษฐกิจพิเศษชายแดน กลุ่มชาติพันธุ์ในเขตเศรษฐกิจพิเศษชายแดน พบว่า มีการถนอมอาหารประกอบด้วยการหมักดองผัก ผลไม้ ปลา เนื้อสัตว์ต่างๆ และการทำให้แห้งโดยอาศัยแสงอาทิตย์และความร้อนจากไฟ 2. การผสมกลมกลืนทางวัฒนธรรมการถนอมอาหารของกลุ่มชาติพันธุ์ทั้ง 10 กลุ่ม พบว่า  การถนอมอาหารนั้นมีลักษณะคล้ายกันจนไม่สามารถแยกได้ว่าการถนอมอาหารแต่ละอย่างเริ่มต้นที่กลุ่มชาติพันธุ์ใด และการบริโภคอาหารที่ผ่านกระบวนการถนอมอาหารของกลุ่มชาติพันธุ์ไม่มี Stigma และ Discrimination ทั้งในด้านผู้ขายและผู้ซื้อ 3. การคงอยู่ของการถนอมอาหารของกลุ่มชาติพันธุ์ทั้ง 10 กลุ่ม  พบว่า  กรรมวิธีในการถนอมอาหารยังคงเดิม แต่อุปกรณ์ที่ใช้ในการถนอมอาหารนั้นเปลี่ยนไปตามความก้าวหน้าของเทคโนโลยี  การแยกครอบครัวออกไปอยู่ต่างหมู่บ้าน ต่างอำเภอ หรือ ต่างจังหวัด ทำให้การถนอมอาหารของกลุ่มชาติพันธุ์ของครอบครัวใหม่นั้นลดน้อยลง  และการเปลี่ยนเตาหุงต้มจากเตาฟืนเตาถ่าน ไปเป็นเตาแก๊ส เตาไฟฟ้า ทำให้การย่างข่าเหนือเตาฟืนเตาถ่านนั้นหายไป