การศึกษาแนวทางและขั้นตอนกระบวนการเจรจาการค้าเสรีระหว่างประเทศ

Abstract

บทคัดย่อ

การศึกษาวิจัยเรื่อง “การศึกษาแนวทางและขั้นตอนกระบวนการเจรจาการค้าเสรีระหว่างประเทศ” มีวัตถุประสงค์เพื่อ (1) วิเคราะห์กระบวนการเจรจาการค้าเสรีระหว่างประเทศของไทย (2) เปรียบเทียบกรอบและกระบวนการเจรจาของไทยกับประเทศต่างๆ (3) เสนอแนะกรอบการ และกระบวนการเจรจาการค้าเสรีระหว่างประเทศของไทยที่เหมาะสม การวิจัยครั้งนี้ใช้ข้อมูลทุติยภูมิจากเอกสารที่เกี่ยวข้องและข้อมูลปฐมภูมิจากการสนทนากลุ่มและการสัมภาษณ์เชิงลึกจากกลุ่มตัวอย่างเฉพาะเจาะจง

ผลการวิจัยพบว่า (1) กระบวนการเจรจาการค้าเสรีระหว่างประเทศของไทยในช่วงที่ผ่านมาภายใต้รัฐธรรมนูญฉบับปี 2540 เป็นช่วงที่กระบวนการเจรจาดำเนินไปอย่างรวดเร็ว ด้วยบทบาทของฝ่ายบริหารที่เข้มแข็งและมิต้องขอความเห็นชอบในการจัดทำความตกลงจากรัฐสภา ภายหลังเมื่อมีการบังคับใช้รัฐธรรมนูญฉบับปี 2550 ได้มีบทบัญญัติให้การจัดทำความตกลงระหว่างประเทศที่มีผลผูกพันด้านการค้า การลงทุนต้องขอความเห็นชอบจากรัฐสภาก่อน รวมทั้งเปิดโอกาสให้ทุกภาคส่วนเข้ามามีส่วนร่วมในกระบวนการอย่างกว้างขวางมากขึ้นกว่าเดิม (2) จากการศึกษาเปรียบเทียบกรอบและกระบวนการเจรจาของไทยกับประเทศต่างๆ ได้แก่ สหรัฐอเมริกา สหภาพยุโรป ญี่ปุ่น และสาธารณรัฐเกาหลี พบว่าสหรัฐอเมริกาเป็นประเทศที่ได้วางกฎระเบียบในขั้นตอนต่างๆ ของกระบวนการเจรจาที่เปิดโอกาสในภาคส่วนต่างๆ ได้ร่วมกันพิจารณาตั้งแต่ฝ่ายนิติบัญญัติ ฝ่ายบริหาร และภาคประชาสังคม ในทุกขั้นตอน คล้ายคลึงกับสหภาพยุโรป ในขณะที่ญี่ปุ่นและสาธารณรัฐเกาหลีบทบาทของภาคประชาสังคมมีค่อนข้างน้อย บทบาทในขั้นตอนต่างๆ ของกระบวนการเจรจาอยู่ที่ฝ่ายบริหารและผู้มีส่วนได้เสียภาคธุรกิจขนาดใหญ่เป็นหลัก (3) ข้อเสนอแนะสำหรับกรอบและกระบวนการเจรจาการค้าเสรีระหว่างประเทศของไทยที่เหมาะสมควรเริ่มจากการกำหนดแผนยุทธศาสตร์เพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืนของประเทศ เป็นภาพรวมของนโยบาย และมีตัวชี้วัดต่างๆ ในการพิจารณาผลกระทบด้านต่างๆ และการประชาพิจารณ์ก่อนนำเสนอต่อรัฐสภาเพื่อเป็นกรอบในการเจรจาต่อไป

คำสำคัญ: กรอบการเจรจา กระบวนการเจรจาการค้าเสรี

ABSTRACT

The objectives of the study “Guidelines and Procedures for International Free Trade Negotiations” are to (1) analyze procedures for free trade negotiations of Thailand (2) compare negotiating framework and procedures between Thailand and other countries (3) recommend appropriate negotiating framework and procedure for Thailand’s Free Trade Negotiations. This study employed secondary data from relevant documents and primary data from focus groups and in-depth interviews with purposive samples.

The results show that (1) the process of negotiating free trade in the past under the Constitution Act of 2540 has proceeded rapidly because of the role of the strong government team and having no need for getting approval from the Parliament. Later, when the Constitution Act of 2550 has come to enforce, the international agreement that are binding on trade and investment must get prior approval from the Parliament. Also, there are more widely opportunities for all sectors to participate in the negotiating procedures. (2) The comparative study of the framework and process of negotiations in various countries including USA, EU, Japan and the Republic of Korea show that the United States of America has laid down rules and regulations for negotiating process that provide large opportunities for various sectors to participate, the legislative sector, the administrative sector and the civil society, in all stages of negotiations. That is similar to the European Union, while Japan and the Republic of Korea, the role of civil society are quite a few the negotiating process has dominated by the role of the administrative body and the large businesses of the countries. (3) Recommendations for an appropriate framework and procedures for Thailand’s Free Trade Negotiations are that there should be a strategic plan for sustainable development of the Country as a policy scenario and set the indicators in considering various impacts from the Free Trade Agreements. Public hearing have to be done prior to submit the framework of negotiations to the Parliament for further consideration.

Keywords: Negotiating Framework, Free Trade Negotiations Procedures