การบริหารจัดการอย่างยั่งยืนของประชาชนเครือข่ายชุมชนอนุรักษ์และฟื้นฟู ป่าภูถ้ำภูกระแต อำเภอแวงน้อย จังหวัดขอนแก่น

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) เพื่อศึกษาสภาพการบริหารจัดการอย่างยั่งยืนของประชาชนกลุ่มเครือข่ายชุมชนอนุรักษ์และฟื้นฟูป่าภูถ้ำ ภูกระแต อำเภอแวงน้อย จังหวัดขอนแก่น 2) เพื่อเปรียบเทียบความคิดเห็นต่อการบริหารจัดการอย่างยั่งยืนของประชาชนกลุ่มเครือข่ายชุมชนอนุรักษ์และฟื้นฟูป่าภูถ้ำ ภูกระแต อำเภอแวงน้อย จังหวัดขอนแก่น จำแนกตาม เพศ , อายุ ระดับการศึกษาและอาชีพ และ 3) เพื่อศึกษาหาข้อเสนอแนะแนวทางการพัฒนาการบริหารจัดการอย่างยั่งยืนของประชาชนกลุ่มเครือข่ายชุมชนอนุรักษ์และฟื้นฟูป่าภูถ้ำ ภูกระแต อำเภอแวงน้อย จังหวัดขอนแก่น เป็นการวิจัยแบบผสมผสาน (Mixed Methods Research ) กลุ่มตัวอย่าง จำนวน 146 คน กลุ่มผู้ให้ข้องมูลหลัก จำนวน 8 คน โดยใช้กรอบแนวคิดการป้องกันแก้ไขอนุรักษ์และฟื้นฟูสิ่งแวดล้อม จำนวน 8 ด้าน กำหนดนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 เครื่องมือที่ใช้เป็นแบบสอบถาม แบบมาตราส่วนประมาณค่า 5 ระดับ สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูลความถี่ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐานทดสอบค่า t (t-test) และทดสอบความแปรปรวนทางเดียว (F–test) แบบ One way ANOVA และ การวิจัยเชิงคุณภาพ เป็นแบบสัมภาษณ์กึ่งโครงสร้างเจาะลึก (In-Depth Interview) และวิเคราะห์ข้อมูลเชิงพรรณนา (Descriptive Analysis)

ผลการวิจัย พบว่า : 1) สภาพการบริหารจัดการอย่างยั่งยืนของประชาชนกลุ่มเครือข่ายชุมชนอนุรักษ์และฟื้นฟูป่าภูถ้ำภูกระแต อำเภอแวงน้อย จังหวัดขอนแก่น พบว่า โดยภาพรวมอยู่ในระดับมาก 2) ผลการเปรียบเทียบความคิดเห็นต่อการบริหารจัดการอย่างยั่งยืนของประชาชนกลุ่มเครือข่ายชุมชนอนุรักษ์และฟื้นฟูป่าภูถ้ำ ภูกระแต อำเภอ แวงน้อย จังหวัดขอนแก่น พบว่า จำแนกตาม เพศ ระดับการศึกษา และอาชีพ โดยภาพรวมมีความคิดเห็นไม่แตกต่างกัน และจำแนกตาม อายุ พบว่า โดยภาพรวม มีความคิดเห็นแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 และ 3) มีแนวทางการพัฒนาการบริหารจัดการอย่างยั่งยืนของประชาชนเครือข่ายชุมชนอนุรักษ์และฟื้นฟูป่าภูถ้ำภูกระแต อำเภอแวงน้อย จังหวัดขอนแก่น พบว่า ด้านการป้องกัน ควรมีกระบวนการส่งเสริมและสร้างการมีส่วนร่วมของประชาชนในชุมชนในพื้นที่ สร้างทีมงานอาสาสมัครพิทักษ์ป่าและการเฝ้าระวังป้องกันการบุกรุกทำลายป่าให้มีจำนวนเพิ่มขึ้น ด้านการแก้ไขและฟื้นฟู พบว่า ควรมีการอบรมให้ความรู้แก่สมาชิก มีการปลูกป่าเสริมในพื้นที่ป่าที่รกร้างเสื่อมโทรม ให้เกิดป่าใหม่ทดแทน. ด้านการอนุรักษ์ พบว่า ควรมีการสำรวจพื้นที่ป่าและวางกฎเกณฑ์การอนุรักษ์แนวเขตป่าอย่างยั่งยืน, ด้านการใช้ทรัพยากร พบว่า ควรมีการควบคุม กำกับ ดูแล การกำหนดหลักเกณฑ์และ กฎ กติกา ในการใช้ทรัพยากรจากป่าที่ชัดเจน ด้านการเก็บกัก พบว่า ควรมีการพิจารณา ออก กฎ ระเบียบ การอนุรักษ์ เก็บกักและรักษา การตัดไม้ทำลายป่า ห้ามแสวงหาประโยชน์ โดยมีป้ายแสดงเขตอนุรักษ์ ด้านการรักษา พบว่า ควรมีการจัดกิจกรรมการอนุรักษ์ รักษาและฟื้นฟูป่า มีกิจกรรมการป้องกันไฟป่าอย่างยั่งยืน ด้านการพัฒนา พบว่า ควรมีการวางแผนการพัฒนาระบบข้อมูลข่าวสาร มีการพัฒนาสร้างความคิดด้านพัฒนาการแนวใหม่ “ยกป่ามาไว้ที่นาสวน” เสมือนสร้างป่าไว้ในบ้านในชุมชน และ ด้านการแบ่งเขต พบว่า ควรมีการวางแผนการจัดแบ่งเขตการควบคุม เขตการล่าสัตว์ เขตปลอดจากการล่าสัตว์ เขตอภัยทาน และจัดแบ่งกลุ่มของทรัพยากรธรรมชาติสิ่งแวดล้อมของป่าภูถ้ำภูกระแต ให้เป็นสัดส่วนที่ชัดเจน.