การแยกแยะข่าวจริงข่าวปลอม และการเกิดรับรู้เชิงปฏิบัติการตามข่าวของกลุ่มนักศึกษาระดับปริญญาตรี

บทคัดย่อ

บทความนี้นำเสนอผลการศึกษาตามวัตถุประสงค์ของการศึกษาจากประสบการณ์วิธีการแยกข่าวจริงและข่าวปลอมของนักศึกษาปริญญาตรี (18-24ปี) และศึกษาปัจจัยที่ทำให้เกิดการปฏิบัติ, ตรวจสอบ, วิเคราะห์, เพื่อหาข้อมูลสรุปข่าวจริงข่าวปลอม, และการแชร์ข่าวที่ได้รับ การศึกษาใช้การวิจัยเชิงปริมาณ เก็บรวบรวมข้อมูลด้วยการออนไลน์ โดยใช้วิธีการสุ่มอย่างง่าย สถิติที่ใช้วิเคราะห์ข้อมูลได้แก่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย การวิเคราะห์ความแปรปรวน การวิเคราะห์ความแปรปรวนพหุ และการวิเคราะห์เส้นทางแบบมีตัวแปรแฝง ผลการวิจัย พบว่า (1) ช่องทางหลักที่กลุ่มตัวอย่าง จำนวน 483 คน ใช้ในการแชร์และกลุ่มตัวอย่างคิดว่าเป็นข่าวที่มีลักษณะจะเป็นข่าวปลอมเข้ามาหาตนเองมากที่สุด ได้แก่ Facebook, Facebook Messenger, Instragram, Line & Line กลุ่ม, Twitter และ Tiktok ตามลำดับ (2) ปัจจัยส่วนบุคคล พบว่า เพศ และระดับชั้น ที่แตกต่างกันส่งผลให้ ประสบการณ์ในการสัมผัสรับรู้ข่าวที่มีต่อตัวบ่งชี้เป็นข่าวปลอมในภาพรวม แตกต่างกัน โดยที่ ประเด็นย่อย หัวข้อข่าวและคำที่ใช้ ข่าวประเภทที่แสดงความผิดปกติ และ รูปภาพประกอบ เพศหญิงจะมีค่าเฉลี่ยในการสัมผัสสูงกว่าเพศชาย ประเด็นย่อย และที่มาและแหล่งอ้างอิงของข่าว นักศึกษาระดับชั้นปีที่ 4 จะมีค่าเฉลี่ยในการสัมผัสสูงระดับชั้นปีที่ 1 ในขณะที่สาขาวิชาที่ศึกษาที่แตกต่างกันนั้นไม่ได้ส่งผลให้ประสบการณ์ในการสัมผัสฯ ที่แตกต่างกัน (3) ความแตกต่างของปัจจัยส่วนบุคคล ได้แก่ เพศ, ระดับชั้น, และสาขาที่ศึกษา การศึกษาไม่มีข้อมูลมากพอที่สามารถสรุปได้ว่า – มีผลต่อประสบการณ์ในการปฏิบัติ ตรวจสอบ วิเคราะห์ เพื่อหาข้อเท็จจริงว่าเป็นข่าวปลอมหรือข่าวจริง แต่พบความแตกต่างในภาพรวม และ - ไม่สามารถสรุปการมีผลต่อพฤติกรรมการปฏิบัติและการแชร์ข่าว และ (4) ผลการวิเคราะห์โมเดลสมการโครงสร้างที่มีความสอดคล้องกับข้อมูลเชิงประจักษ์ สามารถสรุปผลได้ว่า - ประสบการณ์การสัมผัสรับรู้ข่าวที่มีตัวบ่งชี้เข้าสู่ข่าวปลอม และประสบการณ์ตรวจสอบหาข้อสรุป ข่าวปลอม ข่าวจริง ส่งผลต่อ พฤติกรรมการปฏิบัติ การแชร์ข่าว และ- ในขณะที่ปัจจัยส่วนบุคคล ได้แก่ เพศ ระดับชั้น และสาขาที่ศึกษา ไม่ส่งผลให้พฤติกรรมการปฏิบัติ การแชร์ข่าว