การพัฒนายุทธศาสตร์สถาบันอุดมศึกษาไทยด้วยแนวคิดดุลยภาพที่ยั่งยืน
คำสำคัญ:
ยุทธศาสตร์, แนวคิดดุลยภาพที่ยั่งยืน , สถาบันอุดมศึกษาไทยบทคัดย่อ
กระบวนการพัฒนาแผนยุทธศาสตร์ของสถาบันอุดมศึกษาไทยมักใช้เครื่องมือ SWOT Analysis ในการวิเคราะห์สภาพแวดล้อม ตามด้วย TOWS Matrix ในการวิเคราะห์เพื่อพัฒนายุทธศาสตร์ด้วยประเด็นยุทธศาสตร์ตามมาตรฐานการอุดมศึกษา พ.ศ. 2561 ประกอบด้วย มาตรฐาน 5 ด้าน คือ ด้านผลลัพธ์ผู้เรียน ด้านการวิจัยและนวัตกรรม ด้านการบริการวิชาการ ด้านศิลปวัฒนธรรมและความเป็นไทย และด้านการบริหารจัดการ แต่เมื่อกระทรวงอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม ได้ออกมาตรฐานฉบับใหม่คือ มาตรฐานการจัดการศึกษาระดับอุดมศึกษา พ.ศ. 2565 โดยเฉพาะมาตรฐานการดำเนินการเพื่อให้เป็นสถาบันอุดมศึกษาที่มีคุณภาพที่มีรายละเอียดเชื่อมโยงการจัดทำกลยุทธ์เพื่อให้บรรลุความสำเร็จตามวิสัยทัศน์ที่กำหนดไว้ ตลอดจนรายงานผลลัพธ์ในด้านที่สำคัญ ซึ่งเป็นไปตามแนวทางเกณฑ์คุณภาพการศึกษาเพื่อการดำเนินการที่เป็นเลิศ (Education Criteria for Performance Excellence: EdPEx) ฉบับปี 2563 - 2566 รวมทั้งสถาบันอุดมศึกษาไทยมุ่งสู่ผลลัพธ์ด้านความยั่งยืนด้วยระบบการประเมินตามแนวทางการพัฒนาที่ยั่งยืนของ THE Impact Ranking ทั้ง 17 SDGs สถาบันอุดมศึกษาไทยจึงควรพิจารณานำแนวคิดดุลยภาพที่ยั่งยืน (Sustainability Balanced Scorecard: SBSC) โดยผสมผสานแนวคิดดุลยภาพ (Balanced Scorecard: BSC) ที่พัฒนาขึ้นโดยแคปแลน และนอร์ตัน (Kaplan & Norton) ตั้งแต่ปี 1996 กับแนวคิดความยั่งยืน (Triple Bottom Line :TBL) ที่พัฒนาโดย จอห์น เอลลิงตัน (John Elkington) ในปี 1997 มาใช้ในการบริหารจัดการกับการพัฒนาอย่างยั่งยืนในสถาบันโดยสำนักบริหารความยั่งยืนและสร้างความมั่นใจว่าสถาบันอุดมศึกษายังคงรักษาสถานะให้เกิดความมั่นคง ครอบคลุม 4 ด้าน คือ 1) ด้านความยั่งยืน 2) ด้านผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย 3) ด้านกระบวนการภายใน และ 4) ด้านการเรียนรู้และพัฒนา เพื่อให้สถาบันการศึกษาไทยมีทิศทางมุ่งสู่ความยั่งยืน
เอกสารอ้างอิง
เทื้อน ทองแก้ว. (2555). สำนักงานบริหารยุทธศาสตร์: กลไกสำคัญในการขับเคลื่อนกลยุทธ์ที่มีประสิทธิภาพในการบริหารการเปลี่ยนแปลงสถาบันอุดมศึกษา. ACADEMIC JOURNAL BANGKOKTHONBURI UNIVERSITY, 1(2), 1-20.
ธีรเสฏฐ์ ศิรธนานนท์. (2564). ยุทธศาสตร์การพัฒนาสถาบันอุดมศึกษาแห่งเมืองสำหรับสถาบันอุดมศึกษาในกำกับองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นรูปแบบพิเศษ. ปริญญานิพนธ์ กศ.ด. (การจัดการการอุดมศึกษา). กรุงเทพฯ: บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.
พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542. (2542, 19 ธันวาคม). ราชกิจจานุเบกษา (เล่มที่ 116 ตอนที่ 74ก, น. 12-13).
ไพบูลย์ โพธิ์สุวรรณ. (2552). แนวคิดการบริหารเชิงยุทธศาสตร์. วารสารดำรงราชานุภาพ, 9(31), 12-26.
มาตรฐานการจัดการศึกษาระดับอุดมศึกษา พ.ศ. 2565. (2565). ราชกิจจานุเบกษา (เล่มที่ 139 ตอนที่ 20ก, น. 8-9).
สำนักงานคณะกรรมการการอุดมศึกษา. (2558). คู่มือการประกันคุณภาพการศึกษาภายใน ระดับอุดมศึกษา พ.ศ.2557 (พิมพ์ครั้งที่ 3). กรุงเทพฯ: ภาพพิมพ์.
สำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. (2563). ตัวชี้วัดการพัฒนาระดับจังหวัดและกลุ่มจังหวัด. กรุงเทพฯ: สำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ.
สำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. (2565). เกี่ยวกับ SDGs. สืบค้นจาก https://sdgs.nesdc.go.th/เกี่ยวกับ-sdgs/
Dias Sardinha, I., Reijnders, L., & Antunes, P. (2003). From environmental performance evaluation to eco-efficiency and sustainability balanced scorecards. Environmental Quality Management, 12(2), 51-64.
Hansen, E. (2010). Responsible Leadership Systems: An Empirical Analysis of Integrating Corporate Responsibility into Leadership Systems. (Doctoral dissertation). Johannes Kepler University, Linz, Austria.
Kaplan, R. S., & Norton, D. P. (1996). The Balanced Scorecard: Translating Strategy into Action. Boston: Harvard Business School Press. (Nominated for Financial Times/ Booz-Allen & Hamilton Global Business Book Award presented by Booz-Allen & Hamilton. Winner of Notable Contribution to Management Accounting Literature Award presented by American Accounting Association.).
Norton, D. P., & Russell, R. H. (2009). Linking Strategy to operations: Part II-Theme Teams and IT Infrastructure. Balanced Scorecard Report, 11(5), 1-6.
Time Higher Education. (2022). Impact Rankings 2022. Retrieved from https://www.timeshighereducation.com/impactrankings#!/page/0/length/25/locations/THA/sort_by/rank/sort_order/asc/cols/undefined
Weihrich, H. (1982). The TOWS matrix—A tool for situational analysis. Long Range Planning, 15(2), 54-66.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2022 วารสารวิชาการ วิจัย และนวัตกรรม มสธ. (มนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์) (ออนไลน์)
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
