การพัฒนาสื่อด้านสุขภาพเรื่องการใช้ผลิตภัณฑ์เสริมอาหารอย่างปลอดภัยสำหรับผู้สูงอายุ

ผู้แต่ง

  • อารยา เชียงของ คณะพยาบาลศาสตร์เกื้อการุณย์ มหาวิทยาลัยนวมินทราธิราช
  • จิรนุช งามยิ่งยศ คณะพยาบาลศาสตร์เกื้อการุณย์ มหาวิทยาลัยนวมินทราธิราช
  • วีรพงษ์ พวงเล็ก คณะนิเทศศาสตร์ มหาวิทยาลัยกรุงเทพ
  • ขวัญชนก เทพปัน คณะวิทยาศาสตร์เเละเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลสุวรรณภูมิ
  • ทรงพัน โลกาวี คณะวิทยาศาสตร์เเละเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลสุวรรณภูมิ

คำสำคัญ:

สื่อสุขภาพ, ผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร, ผู้สูงอายุ, การพัฒนาสื่อ, ADDIE Model

บทคัดย่อ

        บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาและประเมินประสิทธิภาพของสื่อมัลติมีเดียเรื่องการใช้ผลิตภัณฑ์เสริมอาหารอย่างปลอดภัยสำหรับผู้สูงอายุ โดยใช้รูปแบบการวิจัยและพัฒนา (R&D) ตามกระบวนการ ADDIE Model ประกอบด้วย 5 ขั้นตอน ได้แก่ การวิเคราะห์ ออกแบบ พัฒนา การนำไปใช้ และการประเมินผลการเก็บข้อมูลประกอบด้วยแบบสัมภาษณ์กึ่งโครงสร้าง แบบทดสอบวัดความรู้ และแบบประเมินความตระหนัก รวมทั้งแบบประเมินความพึงพอใจและคุณภาพของสื่อ ในกลุ่มผู้สูงอายุจำนวน 160 คน ที่มีประสบการณ์หรือมีความสนใจในผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร และสามารถใช้อุปกรณ์เพื่อดูวิดีโอหรือสื่อดิจิทัลได้ ใช้การวิเคราะห์สถิติเชิงพรรณาเพื่ออธิบายข้อมูลพื้นฐานด้วย ค่าเฉลี่ย และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ข้อมูลด้านบริบทและพฤติกรรมการใช้ผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร ใช้การวิเคราะห์เชิงเนื้อหา และวิเคราะห์ผลสัมฤทธิ์ก่อน-หลัง โดย one sample t-test โดยประเมินค่าประสิทธิภาพด้วยสูตรของ Meguigans
       ผลการศึกษาพบว่า ผู้สูงอายุมีความเข้าใจคลาดเคลื่อน พึ่งพาแหล่งข้อมูลที่เชื่อถือไม่ได้ และขาดการปรึกษาผู้เชี่ยวชาญ ส่งผลให้เกิดผลข้างเคียงจากการใช้ร่วมกับยา สื่อที่พัฒนาขึ้นมีเนื้อหาครอบคลุมหลักการใช้ผลิตภัณฑ์เสริมอาหารอย่างปลอดภัย ออกแบบตาม Bloom’s Taxonomy ทั้งด้านความรู้ เจตคติ และพฤติกรรม ผลการทดลองใช้พบว่า ผู้สูงอายุเข้าใจเนื้อหาได้ดี มีความพึงพอใจในระดับดีมาก และ ผลการประเมินประสิทธิภาพด้วยสูตร Meguigans แสดงให้เห็นว่าสื่อสามารถเพิ่มความรู้และความตระหนักได้อย่างมีนัยสำคัญ โดยมีค่าประสิทธิภาพเฉลี่ยสูงกว่าเกณฑ์ 60% ทั้งสองด้าน นอกจากนี้ผู้สูงอายุที่รับชมสื่อสุขภาพมัลติมีเดียรายงานความพึงพอใจในระดับดีมาก ทั้งด้านเนื้อหา การนำเสนอ และเสียงบรรยาย โดยให้คะแนนเฉลี่ยใกล้เคียงหรือสูงกว่าเกณฑ์มาตรฐาน 4.5 คะแนน แม้ไม่มีความแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ แต่สะท้อนว่าสื่อมีความเหมาะสม ชัดเจน และตอบสนองต่อความต้องการของผู้ใช้อย่างเหมาะสม

เอกสารอ้างอิง

พิมพ์ศิริ อุยวัฒนกุล, เจตนิพิฐ สมมาตย์, และ วิภารัตน์ หาจันดา. (2565). ความชุกและปัจจัยที่มีความสัมพันธ์ต่อการบริโภคผลิตภัณฑ์เสริมอาหารของผู้สูงอายุอำเภอชุมแพ จังหวัดขอนแก่น. วารสารวิทยาศาสตร์สุขภาพและการสาธารณสุขชุมชน, 5(2), 79-92. https://he01.tci-thaijo.org/index.php/jhscph/article/download/255949/175663/1036482

เพิ่มพรรณ์ ธนะภาส, อัจฉรียา ฟองศรี, กฐิน สมบูรณ์, และประดิตร ปะนะรัตน์. (2563). การจัดการปัญหาความไม่ปลอดภัยด้านยาและผลิตภัณฑ์สุขภาพของผู้ป่วยโรคเบาหวานและความดันโลหิตสูงในเขตคลินิกชุมชนวัดใหม่ทุ่งคา อำเภอรัตภูมิ จังหวัดสงขลา. วารสารเภสัชกรรมไทย, 12(1), 251-258. https://he01.tci-thaijo.org/index.php/TJPP/article/view/208175

วิภารัตน์ หาจันดา, เจตนิพิฐ สมมาตย์, พิมพ์ศิริ อุยวัฒนกุล, และกฤชกันทร สุวรรณพันธุ์. (2565). ความรอบรู้ด้านสุขภาพเกี่ยวกับผลิตภัณฑ์เสริมอาหารและยาแผนโบราณของผู้สูงอายุในตำบลโนนอุดม อำเภอชุมแพ จังหวัดขอนแก่น. วารสารสาธารณสุขและวิทยาศาสตร์สุขภาพ, 5(2), 132-142. https://he02.tci-thaijo.org/index.php/tjph/article/view/241929

สายสุนีย์ จับโจร, สุดาใจ โล่ห์วนิชชัย, ธิดานุช พุทธสิมมา, และเบญจภัค จงหมื่นไวย์. (2563). การพัฒนาสื่อการเรียนรู้ออนไลน์สำหรับโต้ตอบกับผู้สูงอายุ. วารสารเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร, 7(2), 1-13. https://ph02.tci-thaijo.org/index.php/itm-journal/article/view/241426

สำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. (2565). รายงานสถานการณ์ประชากรไทย พ.ศ. 2565. สำนักนายกรัฐมนตรี.

สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา และสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ. (2564). รายงานผลการสำรวจทัศนคติ พฤติกรรมการบริโภค และความรู้เกี่ยวกับผลิตภัณฑ์เสริมอาหารของผู้สูงอายุไทย. กระทรวงสาธารณสุข.

สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา. (2565, 3 พฤศจิกายน). อย. เผยผลงานปีงบ 2565 ฟันคดีโฆษณา ผลิตภัณฑ์สุขภาพและสถานประกอบการ ผิดกฎหมายกว่า 2,500 คดี จับกุมร่วมกับ บก.ปคบ. รวมมูลค่าของกลางกว่า 1,300 ล้านบาท. กระทรวงสาธารณสุข. https://www.fda.moph.go.th/news/

อรณี วาสนาพิตรานนท์. (2564). พฤติกรรมการบริโภคผลิตภัณฑ์เสริมอาหารของผู้ป่วยโรคไม่ติดต่อเรื้อรังในจังหวัดสมุทรสงคราม [วิทยานิพนธ์ปริญญาเภสัชศาสตรมหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยศิลปากร].

Branch, R. M. (2009). Instructional design: The ADDIE approach. Springer. https://doi.org/10.1007/978-0-387-09506-6

Chaimaha, N., Putthinoi, S., & Lersilp, S. (2020). Development of learning media for the elderly to promote child health in the community. Occupational Therapy International, 2020, Article 7252046. https://doi.org/10.1155/2020/7252046

Hrebin, N., Grabovska, S., Karkovska, R., & Vovk, A. (2020). Applying Benjamin Bloom's taxonomy ideas in adult learning. Journal of Education Culture and Society, 11(1), 61–72. https://doi.org/10.15503/jecs2020.1.61.72

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2025-10-08

รูปแบบการอ้างอิง

เชียงของ อ., งามยิ่งยศ จ., พวงเล็ก ว. ., เทพปัน ข., & โลกาวี . ท. . (2025). การพัฒนาสื่อด้านสุขภาพเรื่องการใช้ผลิตภัณฑ์เสริมอาหารอย่างปลอดภัยสำหรับผู้สูงอายุ . วารสารวิชาการ วิจัย และนวัตกรรม มสธ. (มนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์), 5(2), 103–117. สืบค้น จาก https://so04.tci-thaijo.org/index.php/InnovationStou/article/view/281885

ฉบับ

ประเภทบทความ

บทความวิจัย