การประยุกต์ใช้หลักพุทธธรรมในกิจกรรมผู้สูงอายุของโรงเรียนสร้างสุข อำเภอดอนสัก จังหวัดสุราษฎร์ธานี

ผู้แต่ง

  • รัชฎาภรณ์ ลิมปนันทพงศ์ คณะศาสนาและปรัชญา มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย นครปฐม ประเทศไทย
  • ปัณณพงศ์ วงศ์ณาศรี คณะศาสนาและปรัชญา มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย นครปฐม ประเทศไทย
  • พระเมธีวชิราภิรัต ธรรมรัต ยศขุน คณะศาสนาและปรัชญา มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย นครปฐม ประเทศไทย
  • พระครูปริยัติธำรงคุณ กำธร ทองประดู่ คณะศาสนาและปรัชญา มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย นครปฐม ประเทศไทย
  • พระครูบวรชัยวัฒน์ วันชัย เลือดไทย คณะศาสนาและปรัชญา มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย นครปฐม ประเทศไทย
  • พระณัฐพงษ์ จันทร์โร สำนักวิชาการวิทยาเขตนครศรีธรรมราช มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย วิทยาเขตนครศรีธรรมราช นครศรีธรรมราช ประเทศไทย
  • ปุญญาดา จงละเอียด คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย วิทยาเขตนครศรีธรรมราช นครศรีธรรมราช ประเทศไทย
  • รวีวรรณ วงค์เดชานันทร์ คณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย พระนครศรีอยุธยา ประเทศไทย
  • จรัญ ศรีสุข คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย วิทยาเขตนครศรีธรรมราช นครศรีธรรมราช ประเทศไทย
  • วิเชษฐ สินประสิทธิ์กุล คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย วิทยาเขตนครศรีธรรมราช นครศรีธรรมราช ประเทศไทย

คำสำคัญ:

การประยุกต์, หลักพุทธธรรม, กิจกรรม, ผู้สูงอายุ

บทคัดย่อ

ความเป็นมาและวัตถุประสงค์: การประยุกต์ใช้หลักพุทธธรรมในกิจกรรมสำหรับผู้สูงอายุมีความสำคัญอย่างยิ่ง
ในสังคมไทย แต่ต้องปรับให้เหมาะสมกับสภาพร่างกายและจิตใจของผู้สูงอายุ เนื่องจากเป็นวิธีการที่สามารถเข้าถึงผู้สูงอายุและตอบสนองความต้องการทางจิตวิญญาณของพวกเขาได้ บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาแนวคิดในการจัดกิจกรรมผู้สูงอายุ ศึกษาหลักพุทธธรรมที่เหมาะสมในการจัดกิจกรรมผู้สูงอายุ และประยุกต์ใช้หลักพุทธธรรมในการจัดกิจกรรมผู้สูงอายุของโรงเรียนสร้างสุข อำเภอดอนสัก จังหวัดสุราษฎร์ธานี

วิธีดำเนินการวิจัย: การวิจัยนี้ใช้รูปแบบการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยศึกษาจากเอกสารร่วมกับการสัมภาษณ์เชิงลึก
มีผู้ทรงคุณวุฒิ จำนวน 20 รูป/คน

ผลการวิจัย: พบว่า 1) แนวคิดในการจัดกิจกรรมผู้สูงอายุของโรงเรียนสร้างสุข อำเภอดอนสัก จังหวัดสุราษฎร์ธานี มิใช่เพียงการจัดโปรแกรมกิจกรรมให้ตรงกับความสนใจเท่านั้น แต่ยังเป็นการวางรากฐานของการดูแลผู้สูงวัย
อย่างเป็นระบบ ด้วยการยึด “คุณค่าของผู้สูงอายุ” เป็นศูนย์กลาง และใช้กิจกรรมเป็นเครื่องมือสร้างการเปลี่ยนแปลงทั้งทางร่างกาย จิตใจ และสังคมในระยะยาว 2) หลักพุทธธรรมที่เหมาะสมในการจัดกิจกรรมผู้สูงอายุของโรงเรียนสร้างสุข อำเภอดอนสัก จังหวัดสุราษฎร์ธานี ได้แก่ “ภาวนา 4” เป็นแนวทางพัฒนาทั้งกาย ศีล จิต และปัญญา อย่างครบถ้วน ส่งผลให้ผู้สูงอายุมีสุขภาพแข็งแรง มีจิตใจสงบ และใช้ชีวิตอย่างมีความหมาย การบูรณาการหลักธรรมเหล่านี้
ในกิจกรรมต่าง ๆ เช่น การเจริญสติ การออกกำลังกาย และการเรียนรู้ตลอดชีวิต ช่วยเสริมสร้างคุณค่าของผู้สูงวัยอย่างแท้จริง และ 3) การประยุกต์ใช้หลักพุทธธรรมโดยเฉพาะ “ภาวนา 4” ในกิจกรรมผู้สูงอายุของโรงเรียนสร้างสุข อำเภอดอนสัก จังหวัดสุราษฎร์ธานี เป็นการบูรณาการธรรมะกับชีวิตประจำวันอย่างลึกซึ้งและมีชีวิตชีวา โดยมี กายภาวนา ส่งเสริมสุขภาพผ่านกิจกรรมเคลื่อนไหวอย่างมีสติ ศีลภาวนา พัฒนาพฤติกรรมผ่านกิจกรรมวัฒนธรรม ศาสนา และจริยธรรม จิตตภาวนา เยียวยาและเสริมสร้างจิตใจผ่านการสวดมนต์ นั่งสมาธิ และกิจกรรมสร้างสรรค์ และปัญญาภาวนา เสริมความเข้าใจชีวิตผ่านการเรียนรู้ การแลกเปลี่ยนภูมิปัญญา และการฝึกคิดใคร่ครวญ กิจกรรมทั้งหมดสะท้อนถึงการสร้างพื้นที่ชีวิตที่ผู้สูงอายุได้พัฒนาอย่างสมดุล มีคุณค่า และดำรงอยู่ในสังคมอย่างสงบและภาคภูมิใจ

ความเกี่ยวข้องกับหลักธรรมคำสอนทางพระพุทธศาสนา: การประยุกต์ใช้หลักพุทธธรรมในกิจกรรมผู้สูงอายุของโรงเรียนสร้างสุข อำเภอดอนสัก จังหวัดสุราษฎร์ธานี เป็นการพัฒนาปัญญาและคุณธรรมด้วยหลักพระพุทธศาสนา โดยใช้หลักภาวนา 4 อันได้แก่ กายภาวนา ส่งเสริมสุขภาพผ่านกิจกรรมเคลื่อนไหวอย่างมีสติ ศีลภาวนา พัฒนาพฤติกรรมผ่านกิจกรรมวัฒนธรรม ศาสนา และจริยธรรม จิตตภาวนา เยียวยาและเสริมสร้างจิตใจผ่านการสวดมนต์ นั่งสมาธิ และกิจกรรมสร้างสรรค์ และปัญญาภาวนา เสริมความเข้าใจชีวิตผ่านการเรียนรู้ การแลกเปลี่ยนภูมิปัญญา

สรุป: การจัดกิจกรรมผู้สูงอายุของโรงเรียนสร้างสุข อำเภอดอนสัก จังหวัดสุราษฎร์ธานี เป็นการบูรณาการ
หลักพุทธธรรม โดยเฉพาะ “ภาวนา 4” เข้ากับแนวคิดด้านสุขภาพและการพัฒนาสังคม เพื่อยกระดับคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุอย่างรอบด้าน โดยมุ่งเน้นการส่งเสริมสุขภาวะผู้สูงวัยทั้ง 5 ด้าน ได้แก่ สุขภาพกาย สุขภาพจิต
การมีส่วนร่วมทางสังคม กิจกรรมทางวัฒนธรรมและศาสนา และการพัฒนาทักษะชีวิต กิจกรรมเหล่านี้ไม่ใช่เพียงเพื่อความเพลิดเพลิน แต่เป็นการสร้างพื้นที่ที่ผู้สูงอายุรู้สึกมีคุณค่าและเป็นที่ยอมรับในสังคมอย่างแท้จริง

เอกสารอ้างอิง

Chantavanich, S. (2018). Qualitative Research Methods. Bangkok, Thailand: Chulalongkorn University Press.

Mae Chee Supap Raksaprasoot. (2017). A Study on Approaches to Creating Happiness among the Elderly Based on the Buddhist Way. [Unpublished research report]. Mahachulalong kornrajavidyalaya University. Phra Nakhon Si Ayutthaya, Thailand.

Mittsatsirikul, S. (2022). Application of Buddhist principles to Promote the Well-Being of the Elderly in Nan Province During the COVID-19 Pandemic. Journal of MCU Buddhism Review, 6(3), 21-34.

National Statistical Office. (2019). Report on the Survey of the Elderly Population in Thailand. Bangkok, Thailand: National Statistical Office.

Ninlawan, N., Panasree, S. & Phrakru Kosalattakit. (2020). An Application of Four Bhãvanãs in Theravada Buddhism into the Society of Elderly. Journal of MCU Nakhondhat, 7(3), 38-49.

Office of the National Economic and Social Development Council. (2020). The 20-Year National Strategy (2018-2037). (2nd ed.). Bangkok, Thailand: Secretariat of the National Strategy Committee, Office of the National Economic and Social Development Council.

Phra Soveuy Khunaratano (Noy), Phrakru Kosolattakit, Phrakru Khositwattnanukul, Panasree, S. & Anothai, S. (2022). An Application of Bhàvanà 4 for Developing Life Quality of Pakasai Sub-District Community, Nuea Khlong District, Krabi Province. Journal Of MCU Ubon Review, 7(1), 235-242.

Phrakhru Kittyankowit, Phrakru Chittasunthon & Phrakru Kosalattakit. (2024). An Application of Bhavana Principle in Promoting the Quality of Life of the Elderly in Wat Thep Nimit Community, Wichit Subdistrict, Mueang District, Phuket Province. Academic MCU Buriram Journal, 9(3), 340-351.

Phrakrusamu Chader Candhasaro, Panasree, S., Phrakru Kositwattananukul, Phrakru Kosolattakit & Anothai, S. (2023). An Applying Buddha's Conduct (Buddhakij) in Developing the Quality of Life of Siam's Monks in Kedah, Malaysia. Academic MCU Buriram Journal, 8(1), 237-247.

Phramaha Chaowarit Sapsawat, Phramaha Mit Thitapanyo, Phrakhru Sudhikhamphirayana & Buarapha, H. (2019). A Studyof the Development of the Quality of Life for the Elderin Accordance with the Bhavana 4 Case Study: Elderin BanHuai Hoi, That Thong Sub-District, PhuKhiao District, Chaiyaphum Province. Journal of Graduate MCU KhonKaen Campus, 6(1), 58-72.

Phra Srivinayaporn & Sarin, M. (2021). The Elderly Quality of Life Development Activities on Base Bhavana 4 in Bangkok. Journal of MCU Palisueksabuddhaghosa Review, 7(1), 66-77.

Scott, J. (1990). A Matter of Record, Documentary Sources in Social Research. Cambridge, England, United Kingdom: Polity Press.

Wongchaiwat, K. (2019). The Application of Buddhadhamma Principle for Developing Life Quality of Elderly People after Their Retirement. The Journal of Graduate Studies, 15(1), 47-54.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

07/01/2025

รูปแบบการอ้างอิง

ลิมปนันทพงศ์ ร., วงศ์ณาศรี ป., ธรรมรัต ยศขุน พ., กำธร ทองประดู่ พ., วันชัย เลือดไทย พ., จันทร์โร พ. ., จงละเอียด ป., วงค์เดชานันทร์ ร., ศรีสุข จ., & สินประสิทธิ์กุล ว. (2025). การประยุกต์ใช้หลักพุทธธรรมในกิจกรรมผู้สูงอายุของโรงเรียนสร้างสุข อำเภอดอนสัก จังหวัดสุราษฎร์ธานี. วารสารมานุษยวิทยาเชิงพุทธ, 10(2), 327–339. สืบค้น จาก https://so04.tci-thaijo.org/index.php/JSBA/article/view/280591

ฉบับ

ประเภทบทความ

บทความวิจัย