การศึกษาวิเคราะห์ภาษาภาพพจน์ในคัมภีร์วิสุทธิมรรค
คำสำคัญ:
ภาษา, ภาพพจน์, วิสุทธิมรรคบทคัดย่อ
การวิจัยเชิงเอกสารครั้งนี้มีประสงค์คือ 1) ศึกษาความถี่ของประเภทภาษาภาพพจน์ที่ปรากฏในคัมภีร์วิสุทธิมรรค 2) วิเคราะห์ความหมายและมโนทัศน์โครงสร้างทางความหมายของภาษาภาพพจน์ในคัมภีร์วิสุทธิมรรค 3) วิเคราะห์รูปแบบการใช้ภาษาภาพพจน์ในบริบทคำศัพท์ทางวัฒนธรรมในคัมภีร์วิสุทธิมรรค ประชากรในการศึกษาคือ คัมภีรวิสุทธิมรรคฉบับ พระพุทธโฆสเถระ รจนา สมเด็จพระพุฒาจารย (อาจ อาสภมหาเถระ) แปลและเรียบเรียง เก็บข้อมูลโดยการจดบันทึกจากการอ่าน การสกัดความหมาย จัดกลุ่มข้อมูล และทำดัชนีหัวเรื่องด้วยโปรแกรมทางคอมพิวเตอร์ สรุปผลและนำเสนอผลโดยการอภิปรายเชิงพรรณนาตามข้อมูลที่ได้ ผลการวิจัยพบว่า 1) มีการใช้ภาพพจน์ตามประเภทที่ได้กำหนดไว้ รวม 10,918 ครั้ง เรียงจากมากที่สุดไปหาน้อยสุด ได้แก่ วาทศิลป์ 6,811 ครั้ง อุปลักษณ์ 2,089 ครั้ง การกล่าวอ้าง 1,048 ครั้ง อุปมา 646 ครั้ง นามนัย 244 ครั้ง สัญลักษณ์ 37 ครั้ง สมพจนัย 19 ครั้ง อติพจน์ 13 ครั้ง การเลียนเสียงธรรมชาติ 5 ครั้ง บุคคลาธิษฐาน 3 ครั้ง ปฏิพจน์ 3 ครั้ง ปฏิทรรศน์ ไม่ปรากฎ 2) มีวงความหมายต้นทางมากกว่า 1 เพื่อแสดงมโนทัศน์ทางความหมายของถ้อยความเดียวกัน วงความหมายต้นทางแต่ละวงมีโครงสร้างมโนทัศน์ที่แตกต่างกัน 3) รูปแบบการใช้ภาษาภาพพจน์ในบริบทคำศัพท์ทางวัฒนธรรมมีลักษณะซับซ้อน เรียงจากมากที่สุดไปหาน้อยสุดคือ ศัพท์สังคม 6,966 ถ้อยคำ ศัพท์ศาสนา 1,048 ถ้อยคำ ศัพท์นิเวศน์วิทยา 321 ถ้อยคำ ศัพท์วัตถุ 170 ถ้อยคำ องค์ความรู้ใหม่ได้แก่ อุปลักษณ์เชิงมโนทัศน์และหลักการเทียบเคียงภาษาเหมาะในการอธิบายความหมายของภาพพจน์ในงานวรรณกรรมทางศาสนา แต่การตีความหมายของคำจำเป็นต้องมีการศึกษาเพิ่มเติม
เอกสารอ้างอิง
จันทรัชนันท์ สิงหทัต เนตรนิมิต และ สมิทธิพล เนตรนิมิต. (2562). วิสุทธิมรรค: วิถีแห่งการยกระดับภูมิปัญญา ในพุทธศาสนาเถรวาท. วารสารมหาจุฬาวิชาการ, 6(1), 66-84.
ชุมสาย สุวรรณชมภู. (2456). ความรู้เรื่องโวหารและภาพพจน์ ในภาษาไทยเพื่อการสื่อสาร. นครปฐม: โรงพิมพ์มหาวิทยาลัยศิลปากร.
พระพุทธโฆสเถระ. (2547). คัมภีร์วิสุทธิมรรค. (พระพุฒาจารย์ อาจ อาสภมหาเถระ และคณะ, ผู้แปลและเรียบเรียง). กรุงเทพมหานคร: บริษัท ประยูรวงศ์พริ้นท์ติ้ง จำกัด.
Byram, M. (1997). Teaching and Assessing Intercultural Communication Competence. Clevedon: Multilingual Matters.
Canale, M. & Swain, M. (1980). Theoretical base of communicative approaches to second language teaching and testing. Applied Linguistics, 1(1), 1-47.
Kubota, R. (2008). Critical approaches to teaching Japanese and culture. in J, Mori. and A. S. Ohta (eds.). Japanese applied linguistics: Discourse and social perspective. Retrieved february 15, 2020, from https://www. cambridge.org/core/journals/languageteaching/article/review-ofrecent-research-20002010-on-learning-and-instruction-with-specific-reference-to-l2-japanese/5005998CC962F50E2112214F4D86301B
Lakoff, G. & Johnson, M. (1980). Metaphors we live by. Chicago: University of Chicago Press.
Nida, E A. (1964). Linguistic and ethnology in translation problem. In Language in culture and society: A reader in linguistics and anthropology. New York: Harper and Row.
__________. (1975). Componential Analysis of Meaning. The Hague: Mouton Publishers.
Norman, K R. (1983). Pali literature: incl. In the cannon literature in prakrit and sanskrit of all the hinayana schools of Buddhism. Wiesbaden: Harrassowitz.
Perdue, C. and Klein, W. (1993). Concluding remarks. In Perdue, C. (ed.). In Adult language acquisition: cross - linguistic perspectives: Volume 2, The results. Cambridge: Cambridge University Press.
Reaske, C R. (1966). How to analyze poetry. NewYork: Monarch Press.
