รูปแบบการบริหารสำนักปฏิบัติธรรมตามหลักสัปปายะ 4 ในจังหวัดสิงห์บุรี

ผู้แต่ง

  • พระครูวิโรจน์เขมคุณ (ไพโรจน์ เขมจิตฺโต) มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย วิทยาเขตนครสวรรค์

คำสำคัญ:

รูปแบบการบริหาร, สำนักปฏิบัติธรรม, ตามหลักสัปปายะ 4, จังหวัดสิงห์บุรี

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาสภาพการบริหาร 2) เพื่อสร้างรูปแบบการบริหาร และ 3) เพื่อประเมินรูปแบบการบริหารสำนักปฏิบัติธรรมตามหลักสัปปายะ 4 ในจังหวัดสิงห์บุรี โดยใช้ระเบียบวิธีวิจัยแบบผสมผสาน ได้แก่ วิจัยเชิงปริมาณ กลุ่มตัวอย่าง คือเจ้าอาวาสและรองเจ้าอาวาส จำนวน 116 รูป เลือกกลุ่มตัวอย่างโดยใช้สูตรของเครซี่และมอร์แกน เก็บข้อมูลโดยใช้แบบสอบถาม สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ค่าความถี่ ค่าร้อยละ และวิจัยเชิงคุณภาพ ผู้ทรงคุณวุฒิที่ให้ข้อมูลสำคัญได้แก่ เจ้าอาวาสและผู้เกี่ยวข้องกับสำนัก จำนวน 19 รูป/คน โดยการสัมภาษณ์ และการสนทนากลุ่ม 13 รูป/คน วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้การวิเคราะห์เชิงเนื้อหา การประเมินรูปแบบโดยผู้เชี่ยวชาญจำนวน 19 รูป/คน วิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ค่าความถี่ ค่าร้อยละผลการวิจัย พบว่า สภาพการบริหารสำนักปฏิบัติธรรมตามหลัก  สัปปายะ 4 มี 5 ด้าน ได้แก่ 1) การวางแผน 2) การบริหารองค์กร 3) การบริหารงานบุคคล    4) การอำนวยการ และ 5) การกำกับดูแลโดยภาพรวมอยู่ในระดับปานกลาง เมื่อพิจารณาเป็นรายด้าน พบว่า ด้านที่มีค่าเฉลี่ยสูงสุด ได้แก่ ด้านการบริหารงานบุคคล ( gif.latex?\bar{x} = 2.93, S.D. = 1.31) ส่วนด้านที่มีค่าเฉลี่ยต่ำสุด ได้แก่ ด้านการอำนวยการ ( gif.latex?\bar{x} = 2.76, S.D.1.30) รูปแบบการบริหารสำนักปฏิบัติธรรมตามหลักสัปปายะ 4 ได้แก่ 1) รูปแบบการวางแผน 2) รูปแบบการจัดการองค์กร 3) รูปแบบการบริหารบุคคล 4) รูปแบบการอำนวยการ และ5) รูปแบบการกำกับดูแล ผลการประเมินรูปแบบ พบว่า 1) การวางแผน มีความถูกต้อง ความเหมาะสม ความเป็นไปได้ และความเป็นประโยชน์ อยู่ในระดับมากที่สุด 2) การบริหารองค์กร อยู่ในระดับมากที่สุด ส่วนความเป็นประโยชน์ อยู่ในระดับมาก 3) การบริหารงานบุคคล อยู่ในระดับมาก 4) การอำนวยการ อยู่ในระดับมากที่สุด ส่วนความเป็นไปได้ อยู่ในระดับมาก และ 5) การกำกับดูแล อยู่ในระดับมาก (gif.latex?\bar{x} = 4.49, S.D. = 0.51)

เอกสารอ้างอิง

พระครูประโชติธรรมารักษ์ (จรูญ ฐานิสฺสโร). (2561). กลยุทธส่งเสริมการบริหารจัดการสำนักปฏิบัติธรรม กรงุเทพมหานคร. ใน ดุษฎีนิพนธ์พุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาพุทธบริหารการศึกษา. มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

พระครูสังฆรักษ์วิสิทธิ์ ธมฺมวโร (วัฒนคู). (2560). การบริหารสำนักปฏิบัติธรรมประจำจังหวัดเชิงพุทธบูรณาการ. กรุงเทพมหานคร: ศูนย์พุทธศาสน์ศึกษา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

พระธรรมปิฎก (ป.อ. ปยุตฺโต). (2530). บทบาทของพระสงฆ์ในสังคมไทยปัจจุบัน. กรุงเทพมหานคร: สหธรรมิก.

พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ.ปยุตฺโต). (2551). พจนานุกรมพุทธศาสน์ ฉบับประมวลศัพท์. (พิมพ์ครั้งที่ 12). กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ.ปยุตฺโต). (2558). พจนานุกรมพุทธศาสน์ ฉบับประมวลธรรม. กรุงเทพมหานคร: ผลิธัมม์.

พระมหาบุญเลิศ ธมฺมทสฺสี และคณะ. (2559). ศึกษาปรากฏการณ์วิธีการสอนวิปัสสนากัมมัฏฐานตามหลักสติปัฏฐานสี่ในปัจจุบัน. ใน รายงานการวิจัย. มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

พระโสภณมหาเถระ (มหาสี สยาดอ). (2555). มหาสติปัฏฐานสูตร ทางสู่พระนิพพาน พระพรหมโมลี (สมศักดิ์ อุปสโม ป.ธ.9, M.A, Ph.D.), ตรวจชำระ, พระคันธสาราภิวงศ์ แปลและเรียบเรียง. กรุงเทพมหานคร: ประยูรสาส์นไทยการพิมพิ์.

มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. (2539). พระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

สำนักงานพระพุทธศาสนา จังหวัดสิงห์บุรี. (2562). ข้อมุลสำนักปฏิบัติธรรมจังหวัดสิงห์บุรี. เรียกใช้เมื่อ 20 กันยายน 2562 จาก http://sbr.onab.go.th/

Cronbach, L. J. (1990). Essentials of psychological testing. (5th ed.). New York: harper collins publishing.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

05/20/2020

รูปแบบการอ้างอิง

(ไพโรจน์ เขมจิตฺโต) พ. . (2020). รูปแบบการบริหารสำนักปฏิบัติธรรมตามหลักสัปปายะ 4 ในจังหวัดสิงห์บุรี. วารสารมานุษยวิทยาเชิงพุทธ, 5(5), 12–25. สืบค้น จาก https://so04.tci-thaijo.org/index.php/JSBA/article/view/240291

ฉบับ

ประเภทบทความ

บทความวิจัย