ปัญญาสชาดกฉบับเชียงใหม่ เรื่องที่ 31 - 40: การปริวรรต การแปล และการศึกษาเปรียบเทียบ
คำสำคัญ:
ปัญญาสชาดก, การปริวรรต, การแปล, การศึกษาเปรียบเทียบ, เชียงใหม่บทคัดย่อ
บทความวิจัยนี้ มีวัตถุประสงค์ ดังนี้ 1) เพื่อปริวรรตและแปลปัญญาสชาดกฉบับเชียงใหม่ หรือซิมเมปัณณาสชาดก เรื่องที่ 31 - 40 ฉบับบาลีอักษรโรมันเป็นบาลีอักษรไทย 2) เพื่อศึกษาเปรียบเทียบปัญญาสชาดกฉบับเชียงใหม่ เรื่องที่ 31 - 40 กับฉบับไทยของกรมศิลปากร ฉบับหอสมุดแห่งชาติ สำนักพิมพ์ศิลปาบรรณาคาร และฉบับล้านนา ปริวรรตโดย พิชิต อัคนิจ ด้านตัวละคร สำนวนภาษา ลีลาการแต่ง งานวิจัยนี้เป็นการวิจัยเชิงเอกสาร โดยนำเสนอผลการวิจัยเชิงพรรณนา ปัญญาสชาดกฉบับเชียงใหม่ เรื่องที่ 31 - 40 ผู้วิจัยได้ทำการปริวรรตจากบาลีอักษรโรมันเป็นบาลีอักษรไทย หลังจากได้ทำการปริวรรต ตรวจชำระ และแปลแล้ว จึงได้ทำการศึกษาเปรียบเทียบกับฉบับหอสมุดแห่งชาติและฉบับล้านนา ด้านตัวละคร สำนวนภาษา และลีลาการแต่ง ด้านตัวละครมีความแตกต่างกันเพียงเล็กน้อย ฉบับเชียงใหม่ใช้สำนวนภาษาที่เป็นบาลีล้วน ฉบับหอสมุดแห่งชาติใช้สำนวนภาษาบาลีเหมือนกับฉบับเชียงใหม่ แตกต่างกันที่ยกเฉพาะภาษาบาลีมาเพียงประโยคสั้น ๆ นอกนั้นใช้สำนวนภาษาไทยดำเนิน
เนื้อเรื่องไปจนจบ ฉบับล้านนานั้น ได้ใช้สำนวนภาษาบาลีและแปลเป็นภาษาถิ่นล้านนา ลีลาการแต่ง ฉบับเชียงใหม่เป็นการแต่งในรูปประโยคแบบง่าย ๆ ไม่สลับซับซ้อน ฉบับหอสมุดแห่งชาติมีการแต่งรูปประโยคที่เป็นภาษาบาลีเหมือนกับฉบับเชียงใหม่ ต่างกันตรงที่เดินเรื่องด้วยภาษาบาลีเพียงประโยคต้นเรื่องเท่านั้น ส่วนฉบับล้านนาเป็นการแต่งการดำเนินเนื้อเรื่องเหมือนกับฉบับเชียงใหม่และฉบับหอสมุดแห่งชาติ แตกต่างกันเฉพาะการแปลเป็นภาษาไทย ซึ่งฉบับล้านนาแปลยกศัพท์ตลอดจนจบเรื่อง โดยใช้สำนวนภาษาถิ่นล้านนา นับว่าเป็นลีลาการแต่งที่ต่างจากชาดกฉบับเชียงใหม่และฉบับหอสมุดแห่งชาติอย่างชัดเจน
เอกสารอ้างอิง
กรมศิลปากร. (2552). ปัญญาสชาดก: ฉบับหอสมุดแห่งชาติ ภาค 1 ในงานออกเมรุพระราชทานเพลิงศพพระธรรมสิทธาจารย์ (หนู ถาวโร ป.ธ.5) อดีตเจ้าอาวาสวัดพระสิงห์วรมหาวิหาร อดีตที่ปรึกษาเจ้าคณะจังหวัดเชียงใหม่ โดย คณะสงฆ์หนเหนือ. (พิมพ์ครั้งที่ 3). กรุงเทพมหานคร: อาทรการพิมพ์.
นิยะดา เหล่าสุนทร. (2538). ปัญญาสชาดก: ประวัติและความสำคัญที่มีต่อวรรณกรรมร้องกรองของไทย. กรุงเทพมหานคร: แม่คำผาง.
พระธรรมปิฎก. (2543). พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลธรรม. (พิมพ์ครั้งที่ 9). กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ.ปยุตฺโต). (2550). พจนานุกรมพุทธศาสน์ ฉบับประมวลศัพท์. (พิมพ์ครั้งที่ 11). กรุงเทพมหานคร: เอส.อาร์.พริ้นติ้ง แมสโปรดักส์ จำกัด.
พระมหาปรีชา มโหสโถ (เส็งจีน). (2547). อิทธิพลของวรรณคดีบาลีเรื่องปัญญาสชาดกที่มีต่อสังคมไทย. ใน วิทยานิพนธ์พุทธศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาพระพุทธศาสนา. มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
พระมหามานะ มุนิวํโส (กลมกลาง). (2546). ปัญญาสชาดกเรื่องที่ 1 - 7: การตรวจชำระและศึกษาเชิงวิเคราะห์. ใน วิทยานิพนธ์พุทธศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาพระพุทธศาสนา. มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
พราวพรรณ ฟองกระจาย. (2546). การศึกษาเปรียบเทียบนิทานคอนจาคุกับปัญญาสชาดก. ใน วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาญี่ปุ่นศึกษา. มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
พิชิต อัคนิจ และคณะ. (2541). ปริวรรตและศึกษาวิเคราะห์ปัญญาสชาดกฉบับล้านนาไทย. เชียงใหม่: มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.
มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. (2535). พระไตรปิฎกภาษาบาลี ฉบับมหาจุฬาเตปิฏกํ. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
__________. (2553). พระไตรปิฎกฉบับภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
สุภณิดา เชื้ออินต๊ะ. (2544). การศึกษาเชิงวิเคราะห์บทบาทของพระอินทร์ในปัญญาสชาดกฉบับล้านนา. ใน วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาพุทธศาสนศึกษา. มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.
สุภาพรรณ ณ บางช้า. (2533). วิวัฒนาการวรรณคดีบาลีสายพระสุตตันตปิฎกที่แต่งใน ประเทศไทย. กรุงเทพมหานคร: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
อุดม รุ่งเรืองศรี. (2556). วรรณกรรมชาดกนอกนิบาตล้านนา. เรียกใช้เมื่อ 1 สิงหาคม 2562 จาก http://203.146.129.236/~mbu/philo/index.php
Padmanabh S.Jaini. (1983). PAÑÑĀSA JĀTAKA OR ZIMME PAŅŅĀSA. Trowbridge: Redwood Burn Ltd.
