การศึกษาวัฒนธรรมกลองสะบัดชัยแบบประยุกต์: กรณีศึกษา: ครูคำ กาไวย์

บทคัดย่อ

             บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา 1) ความเป็นมาของกลองสะบัดชัยแบบประยุกต์ 2) ปัจจัยที่ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลง และ 3) ผลกระทบของการเปลี่ยนแปลงกลองสะบัดชัยแบบประยุกต์ที่มีต่อชุมชน การวิจัยเชิงคุณภาพ ใช้แบบสัมภาษณ์กึ่งโครงสร้าง วิเคราะห์เอกสารและสัมภาษณ์บุคคลที่มีประสบการณ์ด้านวัฒนธรรมกลองสะบัดชัยแบบประยุกต์จำนวน 10 คน คัดเลือกแบบเจาะจง โดยใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพ ผลการวิจัย 1) กลองสะบัดชัยมีมายาวนานไม่ปรากฏหลักฐานเป็นเอกสารแน่ชัด แต่เผยแพร่อยู่ในวัดทางภาคเหนือเพื่อประกอบพิธีกรรมทางศาสนา ใช้ไม้ค้อนตี ไม่ให้ร่างกายสัมผัสหน้ากลองบรรเลงกับฆ้องและฉาบ ไม่ออกลีลามาก ด้วยแนวการบรรเลงนี้ทำให้ความสนใจของคนรุ่นหลังลดลงเพราะไม่ตื่นเต้นเป็นเหตุให้ครูคำ กาไวย์คิดค้นและพัฒนาวิธีการตีโดยใช้ศอก เข่า และเท้าในท่าจระเข้ฟาดหางสัมผัสที่หน้ากลอง และถูกกำหนดให้เรียกว่ากลองสะบัดชัยแบบประยุกต์ 2) ปัจจัยของการเปลี่ยนแปลงสู่วัฒนธรรมกลองสะบัดชัยแบบประยุกต์ 2.1) ปัจจัยทางสังคมและเศรษฐกิจ วัฒนธรรมกลองสะบัดชัยแบบประยุกต์เกิดการเปลี่ยนแปลงเมื่อเข้าสู่ธุรกิจและการการแข่งขัน 2.2) ปัจจัยทางบุคคล (ผู้ถ่ายทอด) เปลี่ยนแปลงการแสดงให้สอดคล้องกับผู้เรียน และลูกศิษย์ต่างตั้งคณะรับการแสดงทำให้ปรับการแสดงไปตามสถานการณ์ 3) ผลกระทบที่เกิดในเชิงบวก ทำให้มีการสืบทอดการแสดงกลองสะบัดชัยแบบประยุกต์โดยการศึกษาอย่างเป็นระบบช่วยเผยแพร่ชุมชนแหล่งกำเนิดให้เป็นที่รู้จักอย่างกว้างขวาง ผลกระทบเชิงลบมีเพียงเกิดความขัดแย้งเชิงความคิดกับฝ่ายที่ไม่เห็นด้วยในการตีกลองสะบัดชัยแบบประยุกต์