รูปแบบฐานข้อมูลกลุ่มเปราะบางสำหรับการจัดการความเสี่ยงจากภัยพิบัติ

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อเสนอรูปแบบฐานข้อมูลของกลุ่มเปราะบางสำหรับการวางแผนจัดการจัดการภัยพิบัติด้านอุทกภัย โดยรูปแบบฐานข้อมูลนี้สังเคราะห์จากผลการวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วมในเขตพื้นที่ภัยพิบัติตำบลพะตง อำเภอหาดใหญ่ จังหวัดสงขลา โดยการวิจัยแบ่งเป็น 3 ช่วง ช่วงที่ 1 เป็นการเก็บข้อมูลเชิงคุณภาพใช้การศึกษาเอกสารและใช้เวทีรับฟังความคิดเห็น ช่วงที่ 2 เป็นการสนทนากลุ่มกับตัวแทนชุมชนกลุ่มเปราะบาง และผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย รวมจำนวน 27 คน เพื่อสังเคราะห์แบบสำรวจภายใต้แนวคิดการจัดการความเสี่ยงจากภัยพิบัติ การจัดการความเสี่ยงจากภัยพิบัติบนฐานชุมชนและแนวคิดระบบฐานข้อมูลชุมชนช่วงที่ 3 เป็นการเก็บข้อมูลเชิงปริมาณจาก 2,201 ครัวเรือนในพื้นที่ศึกษาโดยใช้แบบสำรวจแบบเก็บข้อมูลฐานข้อมูลกลุ่มเปราะบาง แบบเก็บข้อมูลฐานข้อมูลชุมชน และแบบเก็บข้อมูลฐานข้อมูลครัวเรือน ผลการศึกษาพบว่า รูปแบบฐานข้อมูลของกลุ่มเปราะบางสำหรับการจัดการความเสี่ยงจากภัยพิบัติประกอบด้วยฐานข้อมูล 5 ด้าน ได้แก่ 1) ด้านกายภาพและโครงสร้างพื้นฐาน 2) ด้านประชากร 3) ด้านเศรษฐกิจ 4) ด้านสังคม และ 5) ด้านกลุ่มองค์กรและเครือข่ายชุมชน ทั้งนี้ฐานข้อมูลควรมี 3 ระดับ ได้แก่ ระดับบุคคล ระดับครัวเรือน และระดับชุมชน รูปแบบฐานข้อมูลกลุ่มเปราะบางนี้ไม่เพียงแต่สอดคล้องกับความต้องการกลุ่มเปราะบาง ชุมชน และผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย แต่ยังใช้เป็นข้อมูลจริงสนับสนุนการตัดสินใจและวางแผนช่วยเหลือกลุ่มเปราะบางและการจัดการภัยพิบัติเพื่อลดความเสี่ยงได้อย่างครบวงจร