รูปแบบการจัดการเครือข่ายชุมชนเพื่อความมั่นคงทางอาหาร

บทคัดย่อ

บทความฉบับนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษากระบวนการจัดการเครือข่ายชุมชน 2) ศึกษาปัจจัย เงื่อนไขความสำเร็จ ปัญหา อุปสรรคของการจัดการเครือข่ายชุมชน และ 3) พัฒนารูปแบบการจัดการเครือข่ายชุมชน เป็นวิจัยแบบผสมผสานของพหุเทศะกรณี มี 3 ระยะ คือ ระยะที่ 1 สภาพปัจจุบันของกระบวนการจัดการ ใช้แบบสอบถามเป็นผู้เกี่ยวข้องด้านการจัดการเครือข่ายชุมชนและความมั่นคงทางอาหาร จำนวน 100 ชุมชน ระยะที่ 2 กระบวนการจัดการและปัจจัย/เงื่อนไข ความสำเร็จ ปัญหาอุปสรรค ใช้แบบสัมภาษณ์มีโครงสร้างเป็นชุมชนต้นแบบ จำนวน 4 ชุมชน และระยะที่ 3 องค์ประกอบของการจัดการ ใช้แบบสอบถามเป็นนักวิชาการ จำนวน 10 คน เลือกตัวอย่างแบบเจาะจง ใช้สถิติค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน วิเคราะห์เชิงเนื้อหาและสรุปภาพรวม ผลการวิจัยพบว่า 1) กระบวนการจัดการ ได้แก่ การตระหนักถึงปัญหาและสำนึกรวมตัวเป็นเครือข่าย การพัฒนาความสัมพันธ์ การรักษาและความต่อเนื่อง สร้างพันธสัญญาร่วมกัน และการบริหารจัดการ  2) เงื่อนไขความสำเร็จ ปัญหาอุปสรรค พบว่า 1) ความสำเร็จ ได้แก่ 1.1) ภายใน คือ ปัญหาฐานทรัพยากรอาหาร ความตระหนัก ผู้นำการเปลี่ยนแปลง ผลประโยชน์ สิ่งจูงใจ การจัดการข้อมูล กิจกรรมและการพัฒนาต่อเนื่อง 1.2) ภายนอก คือ ส่งเสริมสนับสนุนจากหน่วยงาน และ 2) ปัญหาและอุปสรรค ได้แก่ 2.1) ภายใน คือ สภาพแวดล้อม ฐานะทางเศรษฐกิจ ความคิดและความเชื่อส่วนบุคคล ขาดองค์ความรู้ การเข้าร่วมกิจกรรม งบประมาณ 2.2) ภายนอก คือ นโยบายรัฐ อิทธิพลสังคมและค่านิยม และ 3) รูปแบบการจัดการเครือข่าย มีขั้นตอน ได้แก่ 3.1) รับรู้ ตระหนักและเข้าใจปัญหา 3.2) วิเคราะห์สถานการณ์  3.3) การบริหารจัดการ 3.4) พัฒนาและปรับตัว 3.5) การรักษาความต่อเนื่องและขยายกลุ่ม และ 3.6) องค์ประกอบ คือ (1) สมาชิก /ผู้นำ (2) เป้าหมาย/ วัตถุประสงค์/ ผลประโยชน์   (3) กิจกรรม (4) การบริหารจัดการ (5) การประชาสัมพันธ์/การสื่อสาร และ (6) ทุน