การส่งเสริมสุขภาวะวิถีพุทธในความปกติใหม่
คำสำคัญ:
การส่งเสริมสุขภาวะ, วิถีพุทธ, ความปกติใหม่บทคัดย่อ
บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาแนวคิดและทฤษฎีเกี่ยวกับการส่งเสริมสุขภาวะวิถีพุทธในความปกติใหม่ ประกอบด้วย 6 ด้าน ได้แก่ 1.1) สุขภาวะทางร่างกาย 1.2) สุขภาวะทางพฤติกรรม 1.3) สุขภาวะทางอารมณ์ 1.4) สุขภาวะทางจิตใจ 1.5) สุขภาวะทางสังคม 1.6) สุขภาวะทางปัญญา 2) ศึกษาปัจจัยที่ส่งผลต่อการส่งเสริมสุขภาวะวิถีพุทธในความปกติใหม่ ประกอบด้วย 4 ด้าน ได้แก่ 2.1) ปัจจัยด้านปัจเจกบุคคล 2.2) ปัจจัยด้านสภาพแวดล้อม 2.3) ปัจจัยด้านการสนับสนุนจาก “รัฐ บ ว ร” 2.4) ปัจจัยด้านนโยบาย และ 3) ประยุกต์ใช้แนวทางการส่งเสริมสุขภาวะวิถีพุทธในความปกติใหม่ ประกอบด้วย 5 ด้าน ได้แก่ 3.1) ศีลกับความปกติใหม่ 3.2) สมาธิกับความปกติใหม่ 3.3) ปัญญากับความปกติใหม่ 3.4) สังคหธุระกับความปกติใหม่ 3.5) การปรับตัวและยอมรับกับการเปลี่ยนแปลงในความปกติใหม่ ซึ่งการประยุกต์แนวทางการส่งเสริม สุขภาวะวิถีพุทธ กำหนดขึ้นเพื่อให้ครอบคลุมทั้งระบบ เกิดเป็นนวัตกรรมสุขภาวะในความปกติใหม่ จากการทบทวนวรรณกรรมสรุปเป็นองค์ความรู้ และสังเคราะห์ขึ้นภายใต้ปรากฏการณ์ทางสังคมปัจจุบันท่ามกลาง การแพร่ระบาดไวรัสโคโรนา 2019 (โควิด - 19) เพื่อส่งเสริมพฤติกรรมในด้านต่าง ๆ ที่มีความสัมพันธ์กับสุขภาวะให้เกิดดุลยภาพ อันจะส่งผลต่อสภาพการดำรงชีวิตและรูปแบบการดำเนินชีวิตปกติสุข เป็นขุมพลังให้เกิดคุณภาพชีวิตที่ดี ภายใต้นโยบายแห่งรัฐ โดยกระทรวงสาธารณสุขที่บูรณาการทำงานร่วมกับทุกกระทรวง ทบวง กรม และองค์กรทางพระพุทธศาสนา เพื่อส่งเสริมสุขภาวะวิถีพุทธให้สอดคล้องกับทุกขสัจจ์ จากอุบัติการณ์ความปกติใหม่สังคมโลกที่เปลี่ยนไป ครอบคลุมทุกช่วงวัยของชีวิต เติบโตไปข้างหน้าอย่างมีคุณภาพ ตอบสนองการบรรลุวิสัยทัศน์ของชาติ ได้แก่ มั่นคง มั่งคั่ง และยั่งยืน
เอกสารอ้างอิง
กรมสุขภาพจิต. (2562). “กรมสุขภาพจิต”ติงสื่อขายข่าวฆ่าตัวตายถี่ ชี้คนเลียนแบบรมควันพุ่ง! เรียกใช้เมื่อ 25 สิงหาคม 2563 จาก https://www.dmh.go.th/news-dmh/view.asp?id=29911
กรมสุขภาพจิต. (2563). ขอ 8 วัน กับ 8 โปรแกรมฝึก “สติ - สมาธิ” ช่วยปรับตัวปรับใจรองรับ “ชีวิตวิถีใหม่” ลดเครียดจากไวรัสโคโรนา 2019 (โควิด - 19). เรียกใช้เมื่อ 25 สิงหาคม 2563 จาก https://www.dmh.go.th/news-dmh/view.asp?id=30315
คณะกรรมการร่างรัฐธรรมนูญ. (2560). รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย 2560. กรุงเทพมหานคร: สำนักงานเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎร.
ณชพงศ จันจุฬา. (2562). การพัฒนานโยบายสาธารณะเพื่อสุขภาวะชุมชน : จากงานวิจัยสู่การใช้ประโยชน์. วารสารวิชาการมหาวิทยาลัยราชภัฏอุตรดิตถ์, 14(1), 1-11.
ประคองธรรม จันทร์ขาว และคณะ. (2560). ศึกษาปัจจัยที่มีผลต่อการเสริมสร้างสุขภาวะชุมชนแบบองค์รวมของชุมชนในเขตบริการของโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านบ่อทราย อำเภอป่าพะยอม จังหวัดพัทลุง. วารสารสังคมและวัฒนธรรม, 1(1), 21-28.
พงค์เทพ สุธีรวุฒิ. (2561). ระบบการติดตามประเมินผลการดําเนินงานโครงการสร้างเสริมสุขภาพ. สงขลา: สถาบันการจัดการระบบสุขภาพมหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์.
พระครูภาวนาสังวรกิจ วิ. (สุวิทย์ คำมูล). (2562). การพัฒนาสุขภาวะองค์รวมสำรับผู้สูงวัยตามแนวพุทธจิตวิทยา. วารสารมหาจุฬานาครทรรศน์, 6(7), 3414-3423.
พระพรหมคุณาภรณ์ (ป. อ. ปยุตฺโต). (2551). การพัฒนาคุณภาพชีวิต ด้วยจิตวิทยาแบบยั่งยืน. กรุงเทพมหานคร : ธรรมสภา.
พระพรหมคุณาภรณ์ (ป. อ. ปยุตฺโต). (2559). การแพทย์ยุคใหม่ในพุทธทัศน์ (พิมพ์ครั้งที่ 15). กรุงเทพมหานคร: สหธรรมิก จำกัด.
พระมหาสุรศักดิ์ ปัจจนฺตเสโน และคณะ. (2562). การพัฒนาองค์ความรู้และกระบวนการเสริมสุขภาวะลดปัจจัยเสี่ยงเชิงพุทธบูรณาการ. นนทบุรี: นิติธรรมการพิมพ์.
พระราชกำหนดการบริหารราชการในสถานการณ์ฉุกเฉิน พ.ศ. 2548. (2563). การขยายระยะเวลาการประกาศสถานการณ์ฉุกเฉินในทุกเขตท้องที่ทั่วราชอาณาจักร (คราวที่ 4) ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 137 ตอนพิเศษ 173 ง หน้า 66 – 67 (30 กรกฎาคม 2563).
พัชรี ดำรงสุนทรชัย. (2550). แนวทางการจัดการความรู้เพื่อสุขภาวะชุมชน. ใน ดุษฎีนิพนธ์ครุศาสตรดุษฏีบัณฑิต สาขาวิชาพัฒนศึกษา. จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
พินิจ ลาภธนานนท์ และคณะ. (2562). แนวคิดพุทธศาสนาเพื่อสังคม สังคหธุระ และสาธารณสงเคราะห์วิถีพุทธ. นนทบุรี: นิติธรรมการพิมพ์.
มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. (2539). พระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
ศิรินันท์ กิตติสุขสถิต และคณะ. (2556). คุณภาพชีวิตการทำงานและความสุข. กรุงเทพมหานคร: ธรรมดาเพรส จำกัด.
สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ป. อ. ปยุตฺโต). (2561). การพัฒนาที่ยั่งยืน. เรียกใช้เมื่อ 25 สิงหาคม 2563 จาก https://www.watnyanaves.net/uploads/File/books/pdf/26-SustainableDevelopment.pdf
สมิตานัน หยงสตาร์. (2563). โควิด-19 : คนรุ่นใหม่ยุคล็อกดาวน์กับปัญหารุมเร้า ถูกเลิกจ้าง ตกงาน เรียนต่อสะดุด. เรียกใช้เมื่อ 25 สิงหาคม 2563 จาก https://www.bbc.com/thai/thailand-53068272
สานุ มหัทธนาดุลย์ และสริตา มหัทธนาดุลย์. (2562). การเสริมสร้างสุขภาวะองค์รวมเพื่อวิถีชีวิตที่สมดุลตามแนวพุทธจิตวิทยา. วารสารมหาจุฬานาครทรรศน์, 6(3), 1162-1172.
สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. (2559). แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่12 (พ.ศ. 2560 - 2564). กรุงเทพมหานคร: สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ.
สำนักงานเลขานุการสมเด็จพระสังฆราช. (2563). ประทานพระดำริให้วัดจัดตั้งโรงทานช่วยเหลือผู้ประสบความยากลำบากในสถานการณ์โรคระบาด. เรียกใช้เมื่อ 25 สิงหาคม 2563 จาก https://web.facebook.com/SanggharajaOffice/photos/a.1762221880755375/2473667426277480/
สินศักดิ์ชนม์ อุ่นพรมมี. (2556). พัฒนาการสำคัญของการสร้างเสริมสุขภาพ. กรุงเทพมหานคร: ธนาเพรส จำกัด.
สุรพล อิสรไกรศีล. (2563). การพิจารณาศัพท์บัญญัติและนิยามของคำว่า New normal และ New norm. เรียกใช้เมื่อ 25 สิงหาคม 2563 จาก https://web.facebook.com/surapol.issaragrisil/posts/10207392559168907?_rdc=1&_rdr
เฮลท์ โฟกัส เจาะลึกระบบสุขภาพ. (2563). สสส. ย้ำ 5 คำแนะนำส่งเสริมสุขภาพของ WHO ช่วยลดติดไวรัส โคโรนา 2019 (โควิด - 19). เรียกใช้เมื่อ 25 สิงหาคม 2563 จาก https://www.hfocus.org/content/2020/03/18818
Abraham H. Maslow. (1980). Theory of Human Motivation, (2nd ed.). New York: Harper and Rows Publisher.
World Health Organization. (2017). Depression and Other Common Mental Disorders Global Health Estimates. Switzerland: World Health Organization.
World Health Organization. (2019). Coronavirus disease 2019 (COVID - 19) situation report. Geneva: World Health Organization.




