ผู้หญิงกับธรรมชาติในนวนิยายไทยร่วมสมัย มุมมองสตรีนิยมเชิงนิเวศ
คำสำคัญ:
ผู้หญิง, ธรรมชาติ, นวนิยายไทยร่วมสมัย, สตรีนิยมเชิงนิเวศบทคัดย่อ
บทความวิจัยเรื่องนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์ความสัมพันธ์ระหว่างผู้หญิงกับธรรมชาติในนวนิยายไทยร่วมสมัย โดยใช้มุมมองสตรีนิยมเชิงนิเวศ ศึกษาจากวรรณกรรมที่แต่งโดยผู้ประพันธ์หญิงที่มีความโดดเด่นและมีผลงานที่ได้รับรางวัลจากหน่วยงานที่ได้รับการยอมรับ หรือตีพิมพ์อยู่ในช่วงเวลาที่กำหนด คือ ในช่วงเวลาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2513 จนถึงปัจจุบัน ได้แก่ เรื่อง มฤตยูเขียว ของ จินตวีร์ วิวัธน์ (ปี พ.ศ. 2513 - 2523) เรื่อง ปูนปิดทอง ของ กฤษณา อโศกสิน (ปี พ.ศ. 2524 - 2534) เรื่อง ผ้าทอง ของแก้วเก้า (ปี พ.ศ. 2535 - 2545) เรื่อง ความสุขของกะทิ ของ งามพรรณ เวชชาชีวะ (ปี พ.ศ. 2546 - 2556) และ เรื่อง ไส้เดือนตาบอดในเขาวงกต ของ วีรพร นิติประภา (ช่วงปัจจุบัน) ผลการวิจัยพบว่า ผู้ประพันธ์หญิงทุกคนนำเสนอภาพธรรมชาติในการเชื่อมโยงกับผู้หญิงตามกรอบแนวคิดสตรีนิยมเชิงนิเวศ 8 ประเด็น คือ 1) การเชื่อมโยงโดยประวัติศาสตร์ 2) การเชื่อมโยงโดยมโนทัศน์ 3) การเชื่อมโยงโดยหลักฐานเชิงประจักษ์ 4) การเชื่อมโยงโดยสัญลักษณ์ 5) การเชื่อมโยงโดยการเมือง 6) การเชื่อมโยงโดยจริยธรรม 7) การเชื่อมโยงโดยวิทยาศาสตร์ และ 8) การเชื่อมโยงโดยการข้ามวัฒนธรรม ซึ่งปรากฏใน 2 ประเด็นที่ครอบคลุมเกี่ยวกับความสัมพันธ์ระหว่างผู้หญิงในฐานะที่เป็นปัจเจกชนกับธรรมชาติ ประเด็นเกี่ยวกับเพศวิถี และความสัมพันธ์เชิงอำนาจระหว่างธรรมชาติ ผู้หญิง ผู้ชาย มุมมองสตรีนิยมเชิงนิเวศได้เข้ามามีอิทธิพลต่อการสร้างผลงานของผู้ประพันธ์หญิงทุกช่วงเวลา โดยแสดงให้เห็นอคติ และการเลือกปฏิบัติที่ผู้ชายกระทำต่อผู้หญิง ซึ่งมีความเชื่อมโยงกับสิ่งที่มนุษย์กระทำต่อธรรมชาติ โดยอาศัยระบบคิดแบบคู่ตรงข้าม และการมองมนุษย์เป็นศูนย์กลาง ผ่านการตีความการสื่อความหมายแฝงในสังคมแบบชายเป็นใหญ่
เอกสารอ้างอิง
ไชยรัตน์ เจริญสินโอฬาร. (2560). วาทกรรมการพัฒนา. (พิมพ์ครั้งที่ 6). กรุงเทพมหานคร: วิภาษา.
ธัญญา สังขพันธานนท์. (2553). วรรณกรรมวิจารณ์เชิงนิเวศ: วาทกรรมธรรมชาติและ สิ่งแวดล้อมในวรรณกรรมไทย. ใน ดุษฎีนิพนธ์ปริญญาดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาภาษาไทย. มหาวิทยาลัยนเรศวร.
โศภิษฐ์ สุ่มมาตย์. (2556). ผู้หญิงและธรรมชาติในนวนิยายถ่ายเถา สุจริตกุล: ทฤษฎีสตรีนิยมเชิงนิเวศ. ใน วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาภาษาไทย. มหาวิทยาลัย ขอนแก่น.
Amin, N. R. (2015). Interweaving the threads of ecofeminism and reviving the theory through a comparison of two cross-cultural novels (Order No. 1592804). Available from ProQuest Dissertations & Theses Global. (1708652859). Retrieved March 30, 2020, from https://search.proquest. com/docview/1708652859?accountid=27797
Berthoud-Jury, J. (2014). Environmental justice and paradigms of survival: Unearthing toxic entanglements through ecofeminist visions and indigenous thought (Order No. 3685403). Available from ProQuest Dissertations & Theses Global. (1666454320). Retrieved March 30, 2020, from https://search.proquest.com/docview/1666454320?accountid=27797
Devine, M. (1992). Woman and Nature: Literary Reconceptualization. London: The Scarecrow Press.
Donovan, J. (2008). Feminism and the treatment of animals : from care to dialogue. In Susan J. Armstrong & Richard George Botzler (eds.). The Animal Ethics Reader: Routledge.
Gaard, G. (2010). Strategies for a Cross-Cultural Ecofeminist Literary Criticism. Ecozon@ , 1(1), 47-52.
Haraway, D. J. (1991). A Cyborg Manifesto: Science Technology and Socialist Feminism in the Late Twentieth Century. London: Routledge.
Merchant, C. (1980). The death of nature: Women ecology and the scientific revolution. London: HarperCollins Publishers.
Najera, M. (2018). Nature as feminine: An eco-feminist reading of selected latin american narrative (Order No. 10827098). Available from ProQuest Dissertations & Theses Global. (2117678056). Retrieved March 30, 2020, from https://search.proquest.com/docview/2117678056?accountid=27797
Warren, J. K. (1993). Introduction to ecofeminism. In Zimmerman, Michael E. Callicott J. Baird,Sessions, George. Warren, Karen J. and John Clark (Eds.), Environmental Philosophy: From Animal Rights to Radical Ecology. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.
Warren, J. K. (2007). Ecofeminism: Women Culture Nature. Bloomington and Indianapolis: Indiana University Press.
