สุขชีวีวิถีพุทธในชุมชนเมืองยุค 4.0: กระบวนการมีส่วนร่วมของชุมชน บ้าน วัด โรงเรียน

บทคัดย่อ

บทความฉบับนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อถอดบทเรียนและออกแบบกิจกรรมโครงการสุขวิถีพุทธในชุมชนเมือง ยุค 4.0 ด้วยกระบวนการมีส่วนร่วมชุมชน บ้าน วัด โรงเรียน 2) เพื่อประเมินผลสัมฤทธิ์โครงการสุขชีวีวิถีพุทธในชุมชนเมือง ยุค 4.0 ด้วยกระบวนการมีส่วนร่วมชุมชน บ้าน วัด โรงเรียน กลุ่มเป้าหมาย ได้แก่ กลุ่มเยาวชน ศูนย์การเรียนรู้ วัดสุทธิวราราม กรุงเทพมหานคร จำนวน 128 คน และกลุ่มวัยผู้ใหญ่ในโครงการจิตประภัสสร จังหวัดอยุธยา จำนวน 34 คน เลือกเป้าหมายแบบตามวัตถุประสงค์ (Purposeful Sampling) เป็นการวิจัยแบบผสานวิธี เครื่องมือในการวิจัย ได้แก่ แบบวัดการพัฒนาตน แบบวัดความสุขเชิงพุทธ การสัมภาษณ์ วิเคราะห์ข้อมูลด้วยค่าเฉลี่ย วิเคราะห์องค์ประกอบเชิงยืนยัน เปรียบเทียบค่าเฉลี่ย 2 กลุ่ม วิเคราะห์ความแปรปรวนทางเดียวและการวิเคราะห์เนื้อหา ผลวิจัยพบว่า 1) จากการถอดบทเรียน ปัจจัยภายนอกแห่งความสำเร็จของเยาวชน ได้แก่ การสร้างพื้นที่ทางกายภาพ กิจกรรมการส่งเสริมการเรียนรู้ การสร้างเครือข่ายแลกเปลี่ยนเรียนรู้ การพัฒนาพื้นที่ทางสังคม การเรียนรู้และกิจกรรมในการสร้างปัญญาและความคิดสร้างสรรค์ และ ผู้ใหญ่ ได้แก่ สถานที่สัปปายะ หลักสูตรไม่เคร่งครัด ระยะเวลาเหมาะสมและเทคนิคการสอนของวิทยากร 2) การออกแบบกิจกรรม พบว่า กลุ่มเยาวชน มี 10 กิจกรรม 4 มิติ ได้แก่ การพัฒนาตนด้านกาย สังคม จิตใจและปัญญา ตัวบ่งชี้ 25 ตัวมีความเหมาะสมพอดีกับข้อมูลเชิงประจักษ์ (Chi-square = .04, df = 2, GFI = 1.00, AGFI = 0.99, RMR = 0.003) และกลุ่มผู้ใหญ่ มี 6 กิจกรรม 4 องค์ประกอบ คือ สุขทางกาย สังคม จิตใจและปัญญา ตัวบ่งชี้ 46 ตัวมีความเหมาะสมพอดีกับข้อมูลเชิงประจักษ์ (Chi-square = .70, df = 1, GFI = 0.99, AGFI = .97, RMR = 0.009) 3) ผลสัมฤทธิ์โครงการพบว่า หลังเข้าร่วมโครงการ กลุ่มเยาวชนมีคะแนนการพัฒนาตนเพิ่มขึ้นและกลุ่มวัยผู้ใหญ่มีคะแนนความสุขเพิ่มขึ้น