การบริหารจัดการการค้าข้างทางที่เหมาะสมของกรุงเทพมหานคร สู่การพัฒนาสิ่งแวดล้อมในเมืองที่ยั่งยืน
คำสำคัญ:
การบริหารจัดการ, การค้าข้างทาง, การพัฒนาสิ่งแวดล้อมที่ยั่งยืนบทคัดย่อ
บทความวิจัยฉบับนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาสภาพปัญหาปัจจุบันในการบริหารจัดการการค้าข้างทางของกรุงเทพมหานคร ที่เหมาะสมสู่การพัฒนาสิ่งแวดล้อมในเมืองที่ยั่งยืน 2) ศึกษานโยบายการบริหารจัดการการค้าข้างทางของกรุงเทพมหานครที่เหมาะสมสู่การพัฒนาสิ่งแวดล้อมในเมืองที่ยั่งยืน และ 3) เพื่อเสนอแนะปัญหาอุปสรรคการแก้ไขสถานการณ์การประกอบอาชีพของผู้ค้าข้างทาง พร้อมทั้งนโยบายหรือมาตรการในการบริหารจัดการการค้าข้างทางที่เหมาะสมของกรุงเทพมหานคร สู่การพัฒนาการพัฒนาสิ่งแวดล้อมในเมืองที่ยั่งยืน ใช้วิธีการวิจัยเชิงคุณภาพด้วยวิธีการสัมภาษณ์เชิงลึกจากกลุ่มผู้ให้ข้อมูลสำคัญ จำนวน 25 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยคือแนวคำถามในการสัมภาษณ์และการวิเคราะห์ อ่านผล ตีความ และหาข้อสรุป ซึ่งผลการวิจัยพบว่า 1) สภาพปัญหาสังคมทางสังคมเศรษฐกิจเป็นบทสะท้อนถึงวิถีชีวิตการซื้อขายข้างทางสินค้าในรูปแบบดั้งเดิมสินค้าที่ขายแสดงออกทางวัฒนธรรม และวิถีสังคมเมืองของเศรษฐกิจนอกระบบเป็นตัวขับเคลื่อนให้มีการกระจายไปในแหล่งชุมชนสู่อาชีพการค้าข้างทางในปัจจุบัน 2) การบริหารจัดการการค้าข้างทางของกรุงเทพมหานคร ซึ่งมีนโยบายแผนปฏิบัติงานพระราชบัญญัติรักษาความสะอาดและความเป็นระเบียบเรียบร้อยของบ้านเมือง พ.ศ. 2535 ที่มีความชัดเจนครอบคลุมต่อการนำนโยบายไปปฏิบัติ และเหมาะสมกับสภาพพื้นที่ แต่มีข้อจำกัดเรื่องจำนวนเจ้าหน้าที่ปฏิบัติงานและงบประมาณที่ได้รับไม่เพียงพอ ซึ่งยังไม่ประสบผลสำเร็จตามเป้าหมายที่วางไว้จากหลายปัจจัย3. ข้อเสนอแนะโดยดำเนินการประชาสัมพันธ์ การประสานงานร่วมมือจากผู้ค้าและประชาชน พร้อมทั้งการจัดหาพื้นที่ขาย ซึ่งวิธีนี้จะสามารถแก้ไขปัญหาการค้าข้างให้สอดคล้องกับสภาพที่ดำเนินอยู่ในปัจจุบันได้อย่างถาวรต่อไป
เอกสารอ้างอิง
กองนโยบายและแผนงาน สำนักผังเมืองกรุงเทพมหานคร . (2555). รายงานการศึกษาเรื่อง หาบเร่-แผงลอยในกรุงเทพมหานคร ปี พ.ศ. 2555. กรุงเทพมหานคร : สำนักผังเมืองกรุงเทพมหานคร .
กัญญ์กฤษณ์ ฤกษ์สิริพัฒน์. (2558). การเข้าสู่การค้าหาบเร่แผงลอยในเขตกรุงเทพมหานคร. ใน วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาเศรษฐศาสตร์การเมือง. จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ธนบวร สิริคุณากรกุล. (2563). ปัจจัยการจัดการทางการตลาดที่ส่งผลต่อพฤติกรรมการบริโภคอาหารประเภทฟาสต์ฟู้ดของประชาชนในอำเภอลำลูกกา จังหวัดปทุมธานี. วารสารสังคมศาสตร์และมานุษยวิทยาเชิงพุทธ, 5(4), 193-204.
นฤมล นิราทร. (2557). การจัดการการค้าหาบเร่แผงลอยในกรุงเทพมหานคร: ข้อสังเกตและข้อเสนอแนะ. วารสารสังคมวิทยามานุษยวิทยา, 33(2), 47-72.
นฤมล นิราทร. (2560). การบริหารจัดการการค้าข้างทาง (Street Vending) ในประเทศไทย : สถานการณ์และทิศทางนโยบายที่ควรจะเป็น. ใน รายงานการวิจัย. มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
ผู้ให้ข้อมูลสำคัญกลุ่มที่ 1 ท่านที่ 1. (2562). การบริหารจัดการการค้าข้างทางที่เหมาะสมของกรุงเทพมหานคร สู่การพัฒนาสิ่งแวดล้อมในเมืองที่ยั่งยืน. (พีระพงษ์ วรภัทร์ถิระกุล, ผู้สัมภาษณ์)
ผู้ให้ข้อมูลสำคัญกลุ่มที่ 1 ท่านที่ 2. (2562). การบริหารจัดการการค้าข้างทางที่เหมาะสมของกรุงเทพมหานคร สู่การพัฒนาสิ่งแวดล้อมในเมืองที่ยั่งยืน. (พีระพงษ์ วรภัทร์ถิระกุล, ผู้สัมภาษณ์)
ผู้ให้ข้อมูลสำคัญกลุ่มที่ 1 ท่านที่ 3. (2562). การบริหารจัดการการค้าข้างทางที่เหมาะสมของกรุงเทพมหานคร สู่การพัฒนาสิ่งแวดล้อมในเมืองที่ยั่งยืน. (พีระพงษ์ วรภัทร์ถิระกุล, ผู้สัมภาษณ์)
ผู้ให้ข้อมูลสำคัญกลุ่มที่ 1 ท่านที่ 4. (2562). การบริหารจัดการการค้าข้างทางที่เหมาะสมของกรุงเทพมหานคร สู่การพัฒนาสิ่งแวดล้อมในเมืองที่ยั่งยืน. (พีระพงษ์ วรภัทร์ถิระกุล, ผู้สัมภาษณ์)
ผู้ให้ข้อมูลสำคัญกลุ่มที่ 1 ท่านที่ 5. (2562). การบริหารจัดการการค้าข้างทางที่เหมาะสมของกรุงเทพมหานคร สู่การพัฒนาสิ่งแวดล้อมในเมืองที่ยั่งยืน. (พีระพงษ์ วรภัทร์ถิระกุล, ผู้สัมภาษณ์)
ผู้ให้ข้อมูลสำคัญกลุ่มที่ 1 ท่านที่ 6. (2562). การบริหารจัดการการค้าข้างทางที่เหมาะสมของกรุงเทพมหานคร สู่การพัฒนาสิ่งแวดล้อมในเมืองที่ยั่งยืน. (พีระพงษ์ วรภัทร์ถิระกุล, ผู้สัมภาษณ์)
ผู้ให้ข้อมูลสำคัญกลุ่มที่ 2 ท่านที่ 1. (2562). การบริหารจัดการการค้าข้างทางที่เหมาะสมของกรุงเทพมหานคร สู่การพัฒนาสิ่งแวดล้อมในเมืองที่ยั่งยืน. (พีระพงษ์ วรภัทร์ถิระกุล, ผู้สัมภาษณ์)
ผู้ให้ข้อมูลสำคัญกลุ่มที่ 2 ท่านที่ 2. (2562). การบริหารจัดการการค้าข้างทางที่เหมาะสมของกรุงเทพมหานคร สู่การพัฒนาสิ่งแวดล้อมในเมืองที่ยั่งยืน. (พีระพงษ์ วรภัทร์ถิระกุล, ผู้สัมภาษณ์)
ผู้ให้ข้อมูลสำคัญกลุ่มที่ 2 ท่านที่ 3. (2562). การบริหารจัดการการค้าข้างทางที่เหมาะสมของกรุงเทพมหานคร สู่การพัฒนาสิ่งแวดล้อมในเมืองที่ยั่งยืน. (พีระพงษ์ วรภัทร์ถิระกุล, ผู้สัมภาษณ์)
ผู้ให้ข้อมูลสำคัญกลุ่มที่ 3 ท่านที่ 1. (2562). การบริหารจัดการการค้าข้างทางที่เหมาะสมของกรุงเทพมหานคร สู่การพัฒนาสิ่งแวดล้อมในเมืองที่ยั่งยืน. (พีระพงษ์ วรภัทร์ถิระกุล, ผู้สัมภาษณ์)
ผู้ให้ข้อมูลสำคัญกลุ่มที่ 3 ท่านที่ 2. (2562). การบริหารจัดการการค้าข้างทางที่เหมาะสมของกรุงเทพมหานคร สู่การพัฒนาสิ่งแวดล้อมในเมืองที่ยั่งยืน. (พีระพงษ์ วรภัทร์ถิระกุล, ผู้สัมภาษณ์)
ผู้ให้ข้อมูลสำคัญกลุ่มที่ 3 ท่านที่ 3. (2562). การบริหารจัดการการค้าข้างทางที่เหมาะสมของกรุงเทพมหานคร สู่การพัฒนาสิ่งแวดล้อมในเมืองที่ยั่งยืน. (พีระพงษ์ วรภัทร์ถิระกุล, ผู้สัมภาษณ์)
ผู้ให้ข้อมูลสำคัญกลุ่มที่ 4 ท่านที่ 1. (2562). การบริหารจัดการการค้าข้างทางที่เหมาะสมของกรุงเทพมหานคร สู่การพัฒนาสิ่งแวดล้อมในเมืองที่ยั่งยืน. (พีระพงษ์ วรภัทร์ถิระกุล, ผู้สัมภาษณ์)
ผู้ให้ข้อมูลสำคัญกลุ่มที่ 4 ท่านที่ 2. (2562). การบริหารจัดการการค้าข้างทางที่เหมาะสมของกรุงเทพมหานคร สู่การพัฒนาสิ่งแวดล้อมในเมืองที่ยั่งยืน. (พีระพงษ์ วรภัทร์ถิระกุล, ผู้สัมภาษณ์)
ผู้ให้ข้อมูลสำคัญกลุ่มที่ 4 ท่านที่ 3. (2562). การบริหารจัดการการค้าข้างทางที่เหมาะสมของกรุงเทพมหานคร สู่การพัฒนาสิ่งแวดล้อมในเมืองที่ยั่งยืน. (พีระพงษ์ วรภัทร์ถิระกุล, ผู้สัมภาษณ์)
วรากุล อุดมประมวล. (2558). ประสิทธิภาพในการนำนโยบายการจัดระเบียบหาบเร่-แผงลอยไปปฏิบัติ : ศึกษาเฉพาะกรณีเขตมีนบุรี กรุงเทพมหานคร. ใน วิทยานิพนธ์รัฐศาสตรมหาบัณฑิต สาขารัฐศาสตร์. มหาวิทยาลัยรามคำแหง.
สืบพงศ์ สุขสม. (2561). การจราจรทางน้ำของกรุงเทพมหานคร. ใน การประชุมวิชาการและนำเสนอผลงานวิจัยระดับชาติครั้งที่ 12. มหาวิทยาลัยเวสเทิร์น.
สุจิตรา สามัคคีธรรม. (2561). ศึกษาวิจัยเรื่องพฤติกรรมทางเศรษฐกิจของหาบเร่แผงลอย: กรณีศึกษาเขตบางเขน. วารสารร่มพฤกษ์ มหาวิทยาลัยเกริก, 35(3), 157-176.
Bhowmik, S. (2001). Hawkers and the Urban Informal Sector: A Study of Street Vending in Seven Cities. Retrieved May 23, 2019, from https://www.wiego.org/sites/default/files/publications/files/Bhowmik-Hawkers-URBAN-INFORMAL-SECTOR.pdf
David, S. et al. (2014). Managing Informality: Local government practices and approaches towards the informal economy – Learning examples from five African countries. South Africa: South African Local Government Association (SALGA).
Dimas, H. (2007). Street Vendors : Urban Problem and Economic Potential. Bandung: Padjadjaran University.
Edwards, G. C. (1980). Implementing public policy. Washington DC: Congressional Quarterly.
Howlett, M. & Ramesh, M. (1995). Studying public policy: Policy cycles andpolicy subsystems. New York: Oxford University Press.
Maneepong, C. & Walsh, J. (2013). A new generation of Bangkok street vendors: Economic crisis as opportunity and threat. Cities, 34(10), 37-43.
Mazmanian, D.A. & Sabatier, P. A. (1980). A multivariate model of publicpolicy making. American Journal of Political Science, 24(3), 439–468.
Nirathron, N. (2012). Street Vendors in Bangkok. New Delhi: Routledge.
Walsh, J. (2010). Street Vendors and the Dynamics of the Informal Economy: Evidence from Vung Tau, Vietnam. Asian Social Science, 6(11), 159-165.




