การวิจัยปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วมเพื่อพัฒนากระบวนการนิเทศภายในโดยใช้แนวคิดการศึกษาชั้นเรียนสำหรับโรงเรียนประถมศึกษา
คำสำคัญ:
การพัฒนากระบวนการนิเทศภายใน, การศึกษาชั้นเรียน, การวิจัยปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม, โรงเรียนประถมศึกษาบทคัดย่อ
บทความนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อพัฒนากระบวนการนิเทศภายในโดยใช้แนวคิดการศึกษาชั้นเรียน 2) เพื่อศึกษาผลการพัฒนากระบวนการนิเทศภายในโดยใช้แนวคิดการศึกษาชั้นเรียน กลุ่มเป้าหมาย คือ ผู้บริหาร ครูและบุคลากรทางการศึกษาโรงเรียนหนองตูมหนองงูเหลือม ผู้ปกครอง และศึกษานิเทศก์สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาขอนแก่นเขต 1 เครื่องมือที่ใช้ ได้แก่ 1) แบบประเมินแผนจัดการเรียนรู้ 2) แบบประเมินประสิทธิภาพการจัดการเรียนรู้ 3) แบบการสังเกตและบันทึก 4) แบบสรุปรายงานผลการสังเกตการสอน 5) แบบสัมภาษณ์เชิงลึก สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูลได้แก่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ผลการวิจัยพบว่า 1. ผลการพัฒนากระบวนการนิเทศภายในโดยใช้แนวคิดการศึกษาชั้นเรียน (Lesson Study) พบว่า มีกระบวนการนิเทศภายใน 10 ขั้นตอน ดังนี้ 1.1) การศึกษาสภาพปัจจุบันปัญหาและความต้องการ 1.2) การวิเคราะห์สาเหตุของปัญหา 1.3) การกำหนดทางเลือกในการแก้ปัญหาหรือหากลยุทธ์การพัฒนา 1.4) ดำเนินการวางแผน/โครงการ/กิจกรรม 1.5) สร้างเครื่องมือการนิเทศ 1.6) สร้างการรับรู้และความเข้าใจระหว่างผู้นิเทศและผู้รับการนิเทศ 1.7) การวางแผนปฏิบัติการ 1.8) การปฏิบัติตามแผน 1.9) การประเมินผลและรายงาน 1.10) การสะท้อนผล 2) ผลการศึกษาการพัฒนากระบวนการนิเทศภายในโดยใช้แนวคิดการศึกษาชั้นเรียน (Lesson Study) พบว่า เกิดการเปลี่ยนแปลงในระดับบุคคล คือ ครูปรับเปลี่ยนการสอนแบบ Passive Learning เป็นแบบ Active Learning ครูนำเทคนิคการสอนมาใช้มากขึ้น ระดับกลุ่ม คือ ผู้บริหารและครูมั่นใจในกระบวนการนิเทศภายในตามแนวคิดการศึกษาชั้นเรียน (Lesson Study) ว่ามีสมรรถนะในการนิเทศภายในสูงขึ้น และระดับสถานศึกษา คือ โรงเรียนมีระบบการนิเทศภายในที่มีประสิทธิภาพ ส่งผลให้การบริหารจัดการศึกษาเป็นระบบต่อเนื่อง ทุกคนมีส่วนร่วมในการพัฒนาคุณภาพการศึกษา
เอกสารอ้างอิง
กระทรวงศึกษาธิการ. (2545). พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติพุทธศักราช. 2542 และที่แก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2545. กรุงเทพมหานคร: คุรุสภา ลาดพร้าว.
กระทรวงศึกษาธิการ, สำนักคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน. (2557). สถาบันพัฒนาครู คณาจารย์และบุคลากรทางการศึกษารายงานการศึกษาแนวโน้ม การพัฒนาคุณภาพครูเพื่อพัฒนาคุณภาพการศึกษาสู่ศตวรรษที่ 21 (ฉบับย่อ). กรุงเทพมหานคร: สถาบันพัฒนาครู คณาจารย์และบุคลากรทางการศึกษา.
คณะอนุกรรมการจัดทำองค์ความรู้เกี่ยวกับรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย ในคณะกรรมการบริหารจัดการความรู้ของสำนักงานเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎร. (2560). องค์ความรู้เกี่ยวกับ รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย และองค์ความรู้เกี่ยวกับการจัดทำรัฐธรรมนูญ ฉบับสมุดไทย. กรุงเทพมหานคร: สำนักการพิมพ์ สำนักงานเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎร.
จักรพรรดิ วะทา. (2556). หลักวิชาชีพทางการศึกษา. กรุงเทพมหานคร: พี.เอ.ลีฟวิ่ง.
ชาริณี ตรีวรัญญู. (2557). การพัฒนาบทเรียน (Lesson Study) ทางเลือกใหม่เพื่อพัฒนาการเรียนการสอน. วารสารครุศาสตร์, 37(3), 130-149.
ทวีศักดิ์ ไชยมาโย. (2559). การนิเทศโดยใช้นวัตกรรม“การศึกษาชั้นเรียน (Lesson Study)” เพื่อเสริมสร้างระบบการนิเทศภายในโรงเรียนให้เข้มแข็ง. วารสารการนิเทศและพัฒนาการศึกษา คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม, 1(1), 124-135.
นภาพร วรเนตรสุดาทิพย์. (2554). การศึกษาชั้นเรียน: แนวคิดใหม่ในการพัฒนาวิชาชีพครู. วารสารวิจัย มหาวิทยาลัยขอนแก่น, 1(2), 86-97.
นฤมล อินทร์ประสิทธิ์. (2552). การศึกษาชั้นเรียน: นวัตกรรมเพื่อพัฒนาครูและนักเรียน. ใน ดุษฎีนิพนธ์ศึกษาศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาหลักสูตรและการสอน. คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น.
นางปริยนุช ชาญศึก. (5 สิงหาคม 2562). การวิจัยปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วมเพื่อพัฒนากระบวนการนิเทศภายในโดยใช้แนวคิดการศึกษาชั้นเรียนสำหรับโรงเรียนประถมศึกษา . (นางสาวกชพร จันทนามศรี, ผู้สัมภาษณ์)
นางสาวพิศเสวต สุดวิเศษ. (5 สิงหาคม 2562). การวิจัยปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วมเพื่อพัฒนากระบวนการนิเทศภายในโดยใช้แนวคิดการศึกษาชั้นเรียนสำหรับโรงเรียนประถมศึกษา. (นางสาวกชพร จันทนามศรี, ผู้สัมภาษณ์)
นายพีระพงษ์ วิริยสถิตย์กุล. (2 สิงหาคม 2562). การวิจัยปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วมเพื่อพัฒนากระบวนการนิเทศภายในโดยใช้แนวคิดการศึกษาชั้นเรียนสำหรับโรงเรียนประถมศึกษา. (นางสาวกชพร จันทนามศรี, ผู้สัมภาษณ์)
ไพฑูรย์ ทิพยสุข. (2551). การนิเทศการศึกษาแนวใหม่. กรุงเทพมหานคร: กลุ่มงานส่งเสริมพัฒนาสื่อฯ.
สำนักงานเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎร. (2560). องค์ความรู้เกี่ยวกับ รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย และองค์ความรู้เกี่ยวกับการจัดทำรัฐธรรมนูญ ฉบับสมุดไทย. กรุงเทพมหานคร: สำนักการพิมพ์ สำนักงานเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎร.
สำนักพัฒนาครูและบุคลากรการศึกษาขั้นพื้นฐาน. (2559). คู่มือประกอบการอบรมคณะกรรมการขับเคลื่อนกระบวนการ PLC (Professional Learning Community) “ชุมชนการเรียนรู้ทางวิชาชีพ” สู่สถานศึกษา ระดับสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา. กรุงเทพมหานคร: สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน กระทรวงศึกษาธิการ.
Kemmis, S. & McTaggart, R. (1990). The Action Research Planer (3rd ed.). Victoria: Deakin University.




