การทำนุบำรุงพระพุทธศาสนาของพระเจ้าไชยเชษฐาธิราช ในจังหวัดหนองคาย

ผู้แต่ง

  • พระมหาประหยัด ปญฺญาวโร มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย วิทยาเขตหนองคาย
  • พระมหาประทีป อภิวฑฺฒโน มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย วิทยาเขตหนองคาย
  • พระวันชัย ภูริทตฺโต มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย วิทยาเขตหนองคาย
  • เจษฎา มูลยาพอ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย วิทยาเขตหนองคาย
  • พระมหาไพฑูรย์ สิริธมฺโม มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย วิทยาเขตหนองคาย

คำสำคัญ:

การทำนุบำรุงพระพุทธศาสนา, พระเจ้าไชยเชษฐาธิราช, จังหวัดหนองคาย

บทคัดย่อ

          พระเจ้าไชยเชษฐาธิราช เป็นกษัตริย์ที่ยิ่งใหญ่ที่สุดพระองค์หนึ่งของอาณาจักรล้านช้าง ทรงเป็นกษัตริย์ที่ปกครองแผ่นดินทั้งสองอาณาจักรในเวลาเดียวกัน คืออาณาจักรล้านนาและอาณาจักรล้านช้าง เมื่อพระองค์ได้ย้ายราชธานีจากหลวงพระบาง มาสร้างนครเวียงจันทน์ เป็นเมืองหลวงแห่งใหม่ พระองค์ได้ทรงทำนุบำรุงพระพุทธศาสนาไปพร้อม ๆ กับการพัฒนาบ้านเมือง โดยสร้างกำแพงเมือง และสร้างวัดภายในกำแพงเมืองรวม 120 วัด ตลอดทั้งบูรณปฏิสังขรณ์พระธาตุหลวง และสร้างพระพุทธรูปที่สำคัญ ๆ หลายองค์ นอกจากนี้ พระองค์ยังได้ทำนุบำรุงพระพุทธศาสนาในจังหวัดหนองคายไว้เป็นจำนวนมาก จะเห็นได้ว่า ตลอดเส้นทางเลียบฝั่งแม่น้ำโขงในพื้นที่จังหวัดหนองคาย จะพบวัด พระพุทธรูป และศิลาจารึกที่เกี่ยวกับพระเจ้าไชยเชษฐาธิราชอยู่ในหลาย ๆ วัด ซึ่งเป็นหลักฐานบ่งบอกถึงพระราชกรณียกิจด้านการทำนุบำรุงพระพุทธศาสนา ของพระเจ้าไชยเชษฐาธิราชเป็นอย่างดี การทำนุบำรุงพระพุทธศาสนาในจังหวัดหนองคายของพระเจ้าไชยเชษฐาธิราช แบ่งออกเป็น 3 ด้าน คือ  1) การทำนุบำรุงด้วยการสร้างวัด 2) การทำนุบำรุงด้วยการสร้างพระพุทธรูป และ 3) การทำนุบำรุงด้วยการบูรณปฏิสังขรณ์พระธาตุเจดีย์ ผลจากการทำนุบำรุงพระพุทธศาสนาในจังหวัดหนองคายของพระเจ้าไชยเชษฐาธิราช ทำให้พระพุทธศาสนาในจังหวัดหนองคาย  มีความเจริญรุ่งเรืองสืบมาจนถึงปัจจุบัน วัด พระพุทธรูป และพระธาตุเจดีย์ที่พระเจ้าไชยเชษฐาธิราชทรงสร้างและบูรณปฏิสังขรณ์ ปัจจุบันได้กลายเป็นแหล่งท่องเที่ยวทางพระพุทธศาสนา ที่สำคัญของจังหวัดหนองคาย ศิลาจารึกที่พบในวัดต่าง ๆ ได้กลายเป็นหลักฐานทางโบราณคดีที่สำคัญ ในการศึกษาค้นคว้าประวัติศาสตร์พุทธศาสนา และพระราชกรณียกิจในการทำนุบำรุงพระพุทธศาสนาในจังหวัดหนองคายของพระเจ้าไชยเชษฐาธิราช

เอกสารอ้างอิง

กรมการศาสนา กระทรวงศึกษาธิการ. (2535). ประวัติวัดทั่วราชอาณาจักร เล่ม 10. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์การศาสนา.

กรมศิลปากร. (2483). อุรังคธาตุ (ตำนานพระธาตุพนม). พระนคร: โรงพิมพ์ไทยเขษม.

กำพล จำปาพันธ์. (2552). ภาพลักษณ์พระเจ้าไชยเชษฐาธิราชในประวัติศาสตร์ไทย - ลาว. วารสารศิลปวัฒนธรรม, 30(12), 74-97.

ไกรฤกษ์ ศิลาคม. (2560). พระเจ้าไชยเชษฐาธิราช: โพธิกษัตริย์กับการทำนุบำรุงพระพุทธศาสนาที่สองฝั่งโขง. วารสารพื้นถิ่นโขง ชี มูล, 3(1), 159-171.

ข้อมูลท่องเที่ยว. (2563). ข้อมูลท่องเที่ยวจังหวัดหนองคาย. เรียกใช้เมื่อ 9 พฤษภาคม 2563 จาก https://is.gd/63OylL

คณะกรรมการมมูลนิธิสารานุกรมวัฒนธรรมไทย. (2542). สารานุกรมวัฒนธรรมไทย ภาคอีสาน เล่ม 12. กรุงเทพมหานคร: มูลนิธิสารานุกรมวัฒนธรรมไทย ธนาคารไทยพาณิชย์.

เจริญ ตันมหาพราน. (2553). มหาราช 2 แผ่นดิน. กรุงเทพมหานคร: ปราชญ์.

เติม วิภาคย์พจนกิ. (2530). ประวัติศาสตร์ลาว. กรุงเทพมหานคร: มูลนิธิโครงการตำราสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์.

เติม วิภาคย์พจนกิจ. (2546). ประวัติศาสตร์อีสาน. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.

ธวัช ปุณโณทก. (2530). ประวัติวัดจอมมณี (มณีเชษฐาราม). กรุงเทพมหานคร: คุณพินอักษรกิจ.

__________. (2530). ศิลาจารึกอีสานสมัยไทย-ลาว : ศึกษาด้านอักขรวิทยาและประวัติศาสตร์อีสาน. กรุงเทพมหานคร: คุณพินอักษรกิจ.

__________. (2551). การประชุมสัมมนาทางวิชาการอาจารย์สอนศาสนาและปรัชญา คณะศาสนาแลปรัชญา มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย. ใน เอกสารประกอบคำบรรยายเรื่อง พระพุทธศาสนาลุ่มแม่น้ำโขง. มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย.

เผ่าทอง ทองเจือ. (2559). เปิดตำนานบรรพบุรุษร่วมกันของหนองคายและเวียงจันทน์. นิตยสาร NCA GO2GETHER, 1(1), 68-69.

พระธรรมปิฎก (ประยุทธ์ ปยุตฺโต). (2553). พระพุทธศาสนาในอาเซีย. กรุงเทพมหานคร: ธรรมสภา.

พระธรรมราชานุวัตร. (2551). อุรังคนิทาน ตำนานพระธาตุพนม (พิสดาร). กรุงเทพมหานคร: นีลนาราการพิมพ์.

พระปลัดวิทยา สิริธมฺโม (เที่ยงธรรม). (2553). ศึกษาความเชื่อและพิธีกรรมการบูชาพระธาตุของชาวพุทธ : กรณีศึกษาพระธาตุหล้าหนองของประชาชน จังหวัดหนองคาย. ใน วิทยานิพนธ์พุทธศาสนามหาบัณฑิต สาขาวิชาพระพุทธศาสนา. มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

พระพรหมคุณาภรณ์. (2555). พระพุทธศาสนาในอาเซีย. กรุงเทพมหานคร: ธรรมสภา.

มหาบุนมี เทบสีเมือง. (2556). ความเป็นมาของชนชาติลาว. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์สุขภาพใจ.

มหาสีลา วีระวงส์. (2535). ประวัติศาสตร์ลาว. กรุงเทพมหานคร: สถาบันวิจัยสังคม มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.

มาร์ติน สจ๊วต - ฟอกซ์. (2535). ประวัติศาสตร์ลาว. กรุงเทพมหานคร: มูลนิธิโครงการตำราสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์.

สำนักงานคณะกรรมการศึกษาขั้นพื้นฐาน กระทรวงศึกษาธิการ. (2551). หนองคาย ถิ่นวัฒนธรรมลุ่มน้ำโขง. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์องค์การค้าของ สกสค.

สิทธิศักดิ์ จำปาแดง. (2556). การสร้างฐานข้อมูลบ้านหัตถศิลป์ของเมืองคู่แฝด หนองคาย-เวียงจันทน์ เพื่อส่งเสริมการท่องเที่ยลุ่มแม่โขง. วารสารความหลากหลายทางวัฒนธรรม, 12(27), 367-381.

อุทัย เทพสิทธา. (2509). ความเป็นมาของไทย - ลาว. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์สาส์นสวรรค์.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

05/02/2021

รูปแบบการอ้างอิง

ปญฺญาวโร พ., อภิวฑฺฒโน พ., ภูริทตฺโต พ., มูลยาพอ เ., & สิริธมฺโม พ. (2021). การทำนุบำรุงพระพุทธศาสนาของพระเจ้าไชยเชษฐาธิราช ในจังหวัดหนองคาย. วารสารมานุษยวิทยาเชิงพุทธ, 6(5), 1–17. สืบค้น จาก https://so04.tci-thaijo.org/index.php/JSBA/article/view/247714

ฉบับ

ประเภทบทความ

บทความวิชาการ