ปัญหาทางกฎหมายเกี่ยวกับการสละสมณเพศเนื่องจากการกระทำความผิดอาญา
คำสำคัญ:
การสละสมณเพศ, การกระทำความผิดอาญา, พระราชบัญญัติคณะสงฆ์บทคัดย่อ
บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาแนวคิด หลักการ และทฤษฎีทางกฎหมายเกี่ยวกับการสละสมณเพศเนื่องจากการกระทำความผิดอาญาและพระราชบัญญัติคณะสงฆ์ 2) ศึกษามาตรการทางกฎหมายเกี่ยวกับการสละสมณเพศเนื่องจากการกระทำความผิดอาญาและพระราชบัญญัติคณะสงฆ์ของต่างประเทศและประเทศไทย และ 3) เสนอแนะแนวทางการแก้ไขที่เหมาะสมกับประเทศไทย การบัญญัติกฎหมาย เพื่อคุ้มครองพระพุทธศาสนา เพื่อให้สามารถแก้ไขปัญหาได้อย่างยั่งยืนสืบต่อไป เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ ใช้แบบสัมภาษณ์และสนทนากลุ่มเลือกตัวอย่างแบบเจาะจง แบ่งเป็น 5 กลุ่ม ได้แก่ 1) ผู้พิพากษา 2) พนักงานอัยการ 3) พนักงานสอบสวน 4) ทนายความ และ 5) พระสงฆ์ จำนวนทั้งหมด 10 รูป/คน โดยนำมาวิเคราะห์เชิงเนื้อหาและสรุปเป็นภาพรวม ผลการวิจัยพบว่า 1) แนวคิดและทฤษฎีที่เกี่ยวข้องกับการสละสมณเพศคือ 1.1) พระวินัยที่ใช้การควบคุมความประพฤติของพระภิกษุ 1.2) ความผิดอาญาและวินัยสงฆ์เป็นการละเมิดพระธรรมวินัยและการกระทำเข้าข่ายความผิดกฎหมายอาญา 1.3) ผลของการกระทำความผิดของพระภิกษุและฆราวาสในทางกฎหมาย และ 1.4) หลักเกณฑ์ของกฎหมายอาญาในการกำหนดความผิดและกำหนดโทษ 2) มาตรการทางกฎหมายที่เกี่ยวข้องเกี่ยวกับการสละสมณเพศคือ พระราชบัญญัติคณะสงฆ์. พระราชบัญญัติให้ใช้ประมวลกฎหมายอาญา และรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย และ 3) แนวทางการแก้ไขคือ มาตรา 29 เพื่อมิให้พนักงานสอบสวนใช้อำนาจดุลยพินิจเพียงฝ่ายเดียว แต่ควรกำหนดให้ฝ่ายพุทธจักรต้องเข้าไปรับตัวไว้ควบคุมเพื่อไต่สวนให้เป็นที่ประจักษ์เพื่อตัดสินลงโทษตามพระธรรมวินัยเสียก่อน และมาตรา 30 ในกรณีที่ศาลมีคำสั่งขัง จะทำได้เฉพาะพระภิกษุที่กระทำความผิดซึ่งหน้า หรือต้องโทษอาญามาก่อน และตั้งศาลวินัยสงฆ์โดยเฉพาะ
เอกสารอ้างอิง
เกษม ประพาน. (2559). การบังคับใช้พระราชบัญญัติคณะสงฆ์ไทย พ.ศ. 2505 (แก้ไขเพิ่มเติม พ.ศ. 2535) เกี่ยวเนื่องกับกฎหมายฝ่ายบ้านเมือง. ใน วิทยานิพนธ์รัฐศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการปกครอง. มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย วิทยาเขตศรีล้านช้าง.
เจ้าคณะสงฆ์รูปที่ 2. (9 มีนาคม 2563). ปัญหาทางกฎหมายเกี่ยวกับการสละสมณเพศของพระภิกษุซึ่งต้องหาว่ากระทำความผิดอาญา. (พระครูวินัยธรสุริยา สุริโย (คงคาไหว), ผู้สัมภาษณ์)
ณัฐพงษ์ สังข์กลิ่นหอม. (2556). วิถีธรรมวิถีไทย. กรุงเทพมหานคร: วิทยาลัยเทคโนโลยีตั้งตรงจิตรบริหารธุรกิจ.
ทนายความคนที่ 1. (14 มีนาคม 2563). ปัญหาทางกฎหมายเกี่ยวกับการสละสมณเพศของพระภิกษุซึ่งต้องหาว่ากระทำความผิดอาญา. (พระครูวินัยธรสุริยา สุริโย (คงคาไหว), ผู้สัมภาษณ์)
ไทยรัฐ ออนไลน์. (2563). อุทธรณ์ยกฟ้อง พระพรหมดิลกกับเลขาเจ้าคณะ. เรียกใช้เมื่อ 14 สิงหาคม 2563 จาก https://www.thairath.co.th/news/local/bangkok /1935879
บุญชม ศรีสะอาด. (2556). วิธีการทางสถิติสำหรับการวิจัย เล่ม 1. (พิมพ์ครั้งที่ 5). กรุงเทพมหานคร: สุวีริยาการพิมพ์.
ผู้พิพากษาคนที่ 1. (9 มีนาคม 2563). ปัญหาทางกฎหมายเกี่ยวกับการสละสมณเพศของพระภิกษุซึ่งต้องหาว่ากระทำความผิดอาญา. (พระครูวินัยธรสุริยา สุริโย (คงคาไหว), ผู้สัมภาษณ์)
พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ. ปยุตฺโต). (2555). นิติศาสตร์แนวพุทธ. (พิมพ์ครั้งที่ 13). กรุงเทพมหานคร: วิญญูชน.
พระมหาสมบัติ มูลศิริ. (2561). ปัญหาทางกฎหมายเกี่ยวกับมาตรการลงโทษข้อบังคับพระภิกษุสงฆ์สละสมณเพศตามมาตรา 29 ตามพระราชบัญญัติคณะสงฆ์ พ.ศ. 2505. ใน วิทยานิพนธ์นิติศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชานิติศาสตร์. มหาวิทยาลัยปทุมธานี.
พระราชบัญญัติคณะสงฆ์ พุทธศักราช 2484. (2548). ราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ 58 ตอนที่ 1391 (14 ตุลาคม 2548).
พระสิทธินิติธาดา (พันตำรวจโท ชลัช โชติทตฺโต พรหมะวัน). (2555). การลงโทษพระภิกษุ กรณีเสพเมถุน: ศึกษาเปรียบเทียบโทษทางพระธรรมวินัยและทางอาญาเชิงประวัติศาสตร์และพัฒนาการทางเลือก. วารสารวิชาการมหาวิทยาลัยปทุมธานี, 4(3), 8-20.
มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. (2539). พระไตรปิฎกฉบับภาษาไทยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
รุจิระ บุนนาค. (22 มิถุนายน 2561). คดีอาญากับการสละสมณเพศ. หนังสือพิมพ์แนวหน้า, หน้า 14.
สมชาย บุญคงมาก และภูภณัช รัตนชัย. (2561). ปัญหาการสละสมณเพศของพระภิกษุตามพระราชบัญญัติคณะสงฆ์ พ.ศ. 2505: ศึกษากรณีการใช้อำนาจดุลยพินิจของเจ้าหน้าที่ของรัฐในกระบวนการยุติธรรม. วารสารมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ นายเรืออากาศ, 6 (ธันวาคม 2561), 11-24.
แสวง อุดมศรี. (2539). การปกครองคณะสงฆ์ไทย. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์จุฬาลงกรณ์ราชวิทยาลัย.
Cronbach, L. J. (1990). Essentials of psychological testing (5th ed.). New York: Harper Collins. Publishers.
