การพัฒนารูปแบบการมีส่วนร่วมของชุมชนสำหรับการดูแลระบบนิเวศวิทยาอย่างยั่งยืนตามหลักพุทธธรรมในวัด

บทคัดย่อ

               บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อ 1) เพื่อศึกษาวิเคราะห์แนวคิดการดูแลระบบนิเวศวิทยาอย่างยั่งยืนตามหลักพุทธธรรม 2) พัฒนารูปแบบการมีส่วนร่วมของชุมชนในการดูแลระบบนิเวศวิทยาอย่างยั่งยืนในวัดตามหลักพุทธธรรม โดยการวิจัยครั้งนี้เป็นการศึกษาเชิงคุณภาพ ผู้วิจัยได้ศึกษาจากเอกสาร ตำรา งานวิจัยที่เกี่ยวข้องอีกทั้งยังใช้วิธีการสัมภาษณ์เชิงลึกผู้ให้ข้อมูลสำคัญ โดย ใช้สถิติบรรยายเพื่ออธิบายลักษณะของตัวแปร ได้แก่ การหาความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ค่าความเบี่ยงเบนมาตรฐาน ผู้ให้ข้อมูลสำคัญในการการสัมภาษณ์เชิงลึก จำนวน 15 รูป/คน แบ่ง 4 กลุ่ม ได้แก่ 1) กลุ่มพระภิกษุ - สามเณร 2) กลุ่มประชาชนที่อยู่รอบวัด 3) กลุ่มประชาชนที่เข้ามาใช้บริการในพื้นทีวัด 4) กลุ่มราชการและนักเรียน นักศึกษา ผลการวิจัยพบว่า 1) พระพุทธศาสนากับนิเวศวิทยามีความเกี่ยวข้องกันและมีความสัมพันธ์ต่อกัน โดยนิเวศวิทยาสอนให้มนุษย์รู้จักรักษาธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ในขณะที่พระพุทธศาสนา มุ่งสอนให้มนุษย์มีความเมตตาต่อธรรมชาติสิ่งแวดล้อม ไม่เบียดเบียนหรือไม่ทำลายกัน อยู่ร่วมกันอย่างเกื้อกูลกัน และให้ปฏิบัติต่อธรรมชาติเหมือนเป็นส่วนหนึ่งของชีวิตตนเองอันจะทำให้ระบบนิเวศวิทยาคงอยู่อย่างสมบูรณ์และมั่นคง ปรัชญาแนวคิดของพระพุทธศาสนาก่อกำเนิด ภายใต้ธรรมชาติสิ่งแวดล้อม 2) รูปแบบการมีส่วนร่วมของชุมชนในการดูแลระบบนิเวศวิทยาอย่างยั่งยืน มี 3 ขั้นตอนคือ 3.1) การสร้างความรู้ความเข้าใจในการใช้ประโยชน์จากระบบนิเวศเพื่อให้เกิดความยั่งยืน 3.2) การพัฒนากิจกรรมในการอนุรักษ์ระบบนิเวศวิทยาในวัดของชุมชนด้วยวิธีต่าง ๆ 3.3) การนำหลักธรรมทางพระพุทธศาสนามาประยุกต์ใช้ในการดูแลระบบนิเวศวิทยาในวัด ได้แก่ ความเมตตา ความพอเพียง และความกตัญญูกตเวที