แนวทางการออกแบบหิ้งแสงสำหรับห้องเรียนปฏิบัติการ ออกแบบสถาปัตยกรรม
คำสำคัญ:
แสงธรรมชาติ, ห้องเรียนปฏิบัติการออกแบบ, หิ้งแสง, สถาปัตยกรรมบทคัดย่อ
บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อเปรียบเทียบค่าความส่องสว่างและค่าความสม่ำเสมอของแสง จากเทคนิคการใช้หิ้งแสงร่วมกับฝ้าเพดานที่เหมาะสมกับการใช้งานสำหรับห้องปฏิบัติการหรือสตูดิโอออกแบบสถาปัตยกรรม โดยห้องเรียนที่ทำการทดสอบเป็นผลมาจากการสำรวจห้องเรียนปฏิบัติการออกแบบสถาปัตยกรรมในมหาวิทยาลัยต่าง ๆ กำหนดให้ขนาดห้องเรียนกว้าง 9.00 เมตร ยาว 20.00 เมตร สูง 3.00 เมตร มีการใช้งานระหว่าง 08:00 น. - 18:00 น. หิ้งแสงประกอบด้วยตัวแปรในการศึกษา 4 ตัว ได้แก่ รูปแบบของหิ้งแสง (ภายนอก ผสม และโค้ง) ความสูงในการติดตั้งหิ้งแสงจากพื้น (1.75 เมตร 2.00 เมตร และ 2.25 เมตร) องศาหิ้งแสง (0° 15° 30° และ 45°) และค่าการสะท้อนแสงของวัสดุพื้นผิวหิ้งแสง (50% 70% และ 90%) ฝ้าเพดานประกอบด้วยตัวแปรในการศึกษา 3 ตัว ได้แก่ รูปแบบของฝ้าเพดาน (เรียบตรง เอียงเข้าหาช่องเปิด เอียงออกจากช่องเปิด และโค้ง) ความสูงในการติดตั้งฝ้าเพดานจากพื้น (2.60 เมตร 2.80 เมตร และ 3.00 เมตร) และค่าการสะท้อนแสงของวัสดุพื้นผิวฝ้าเพดาน (70% 80% และ 90%) จำลองภายใต้สภาพท้องฟ้าโปร่งด้วยโปรแกรม DIALux 4.1 ผลการศึกษาพบว่า หิ้งแสงกับฝ้าเพดานที่เหมาะสมที่สุดสำหรับช่องเปิดหันไปทางด้านทิศเหนือ คือรูปแบบหิ้งแสงแบบภายนอก สูงจากพื้น 1.75 เมตร เอียง 30° ค่าสะท้อนแสงเท่ากับ 90% ร่วมกับฝ้าเพดานแบบโค้ง ความสูง 3.00 เมตร ค่าสะท้อนแสงเท่ากับ 90% รูปแบบหิ้งแสงกับฝ้าเพดานที่เหมาะสมที่สุดสำหรับช่องเปิดหันไปทางด้านทิศใต้ คือ รูปแบบหิ้งแสงแบบผสม สูงจากพื้น 2.00 เมตร เอียง 15° ค่าสะท้อนแสงเท่ากับ 90% ร่วมกับฝ้าเพดานรูปแบบโค้งความสูงจากพื้น 3.00 เมตร ค่าสะท้อนแสงเท่ากับ 90%
References
กฎกระทรวง ฉบับที่ 55 (พ.ศ. 2543) ออกตามความในพระราชบัญญัติควบคุมอาคาร พ.ศ. 2522. (2543). ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 117 ตอนที่ 75 ก. หน้า 16-30 (7 สิงหาคม 2543).
ทิพวรรณ ลิ้มสัจจาพาณิชย์. (2557). การออกแบบฝ้าเพดานผ้าใบที่ใช้ร่วมกับหิ้งแสงเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการใช้ประโยชน์จากแสงธรรมชาติสำหรับอาคารสำนักงาน. ใน วิทยานิพนธ์มหาบัณฑิต สาขาสถาปัตยกรรมศาสตร์. มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
ประกาศกระทรวงศึกษาธิการ (ฉบับที่ 2). (2556). เรื่อง แนวทางการเพิ่มประสิทธิภาพการใช้ประโยชน์อาคารของสถาบันอุดมศึกษา ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 130 ตอนพิเศษ 47 ง. หน้า 19-21 (11 เมษายน).
พิบูลย์ ดิษฐอุดม. (2545). การออกแบบระบบแสงสว่าง. กรุงเทพมหานคร: ซีเอ็ดยูเคชั่น.
เรณุ ด่านกุล. (2545). การออกแบบหิ้งสะท้อนแสงเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการนำแสงธรรมชาติมาใช้ในสถานศึกษา: กรณีศึกษาอาคารเรียนระดับมัธยมศึกษาในเขตกรุงเทพมหานคร. ใน วิทยานิพนธ์สถาปัตยกรรมศาสตร์ สาขาสถาปัตยกรรมเขตร้อน. สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าเจ้าคุณทหารลาดกระบัง.
ศรัญญา ครุวาทนนท์. (2547). การศึกษาความเป็นไปได้ในการใช้ฝ้าเพดานเพื่อเพิ่มปริมาณแสงสว่างที่เหมาะสมภายในห้องเรียนในเขตกรุงเทพมหานคร. ใน วิทยานิพนธ์สถาปัตยกรรมศาสตร์ สาขาสถาปัตยกรรมเขตร้อน. สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าเจ้าคุณทหารลาดกระบัง.
Baiche, B. & Walliman N. (2012). Architects’ Data. (4th ed.). West Susse: Blackwell Publishing Ltd.
Heschong Mahone Group. (1999). Daylighting in schools: an investigation into the relationship between daylighting and human performance. Retrieved October 19, 2020, from https://www.pge.com/includes/
docs/pdfs/shared/edusafety/training/pec/daylight/SchoolDetailed820App.pdf
Kompier, M. E. et al. (2020). Effects of light transitions on measures of alertness, arousal and comfort. Retrieved October 19, 2020, from https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0031938420303139
Smolders, K. C. H. J. et al. (2013). Daytime light exposure and feelings of vitality: Results of a field study during regular weekdays. Journal of Environmental Psychology, 36(2013), 270-279.
Thomson, G. (1989). The museum environment. London: Butterworth-Heinemann.
Vandewalle, G. et al. (2006). Daytime Light Exposure Dynamically Enhances Brain Responses. Current Biology, 16(16), 1616-1621.
