การพัฒนาความสามารถในการจัดการเรียนรู้เชิงรุกของครูประถมศึกษา ด้วยกระบวนการชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาชีพ
คำสำคัญ:
ความสามารถในการจัดการเรียนรู้เชิงรุก, กระบวนการชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาชีพ, ครูประถมศึกษาบทคัดย่อ
บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) พัฒนาองค์ประกอบและตัวบ่งชี้ความสามารถในการจัดการเรียนรู้เชิงรุก 2) พัฒนากระบวนการชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาชีพ และ 3) ศึกษาผลการพัฒนาความสามารถในการจัดการเรียนรู้เชิงรุกของครูผู้สอนวิทยาศาสตร์ระดับประถมศึกษาด้วยกระบวนการชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาชีพ การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยและพัฒนา กลุ่มเป้าหมาย คือ ครูผู้สอนวิทยาศาสตร์ระดับประถมศึกษา จำนวน 7 คน โรงเรียนบ้านนาหวาย สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาเชียงใหม่ เขต 3 ภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษาที่ 2562 ซึ่งได้คัดเลือกกลุ่มเป้าหมายโดยการสมัครใจ เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย คือ แบบประเมินความสามารถในการจัดการเรียนรู้เชิงรุก เก็บข้อมูลเชิงคุณภาพโดยการสนทนากลุ่มและเก็บข้อมูลเชิงปริมาณโดยใช้แบบประเมินความสามารถในการจัดการเรียนรู้เชิงรุก สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ สถิติเชิงพรรณนา Friedman test และ Wilcoxon sign rank test ผลการวิจัยพบว่า องค์ประกอบและตัวบ่งชี้ความสามารถในการจัดการเรียนรู้เชิงรุก ประกอบด้วยองค์ประกอบหลัก 2 ด้าน คือ ความสามารถในการเขียนแผนการจัดการเรียนรู้วิทยาศาสตร์เชิงรุก ซึ่งมีองค์ประกอบย่อย 4 ด้าน ตัวบ่งชี้ 18 ข้อ และความสามารถในการปฏิบัติการสอนวิทยาศาสตร์เชิงรุก มีองค์ประกอบย่อย 6 ด้าน และตัวบ่งชี้ 17 ข้อ ในส่วนของกระบวนการชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาชีพ มี 3 ขั้นตอน ได้แก่ ขั้นเตรียมการ ขั้นปฏิบัติและเรียนรู้ และขั้นสรุปผล ในการพัฒนาความสามารถในการจัดการเรียนรู้เชิงรุกของครู พบว่า ครูมีคะแนนเฉลี่ยความสามารถในการจัดการเรียนรู้เชิงรุกหลังเข้าร่วมกระบวนการชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาชีพสูงกว่าเกณฑ์ร้อยละ 75 และครูมีความสามารถในการจัดการเรียนรู้เชิงรุกเพิ่มขึ้นหลังจากเข้าร่วมกระบวนการชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาชีพอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05
เอกสารอ้างอิง
กระทรวงศึกษาธิการ. (2560). ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรู้แกนกลาง กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2560) ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551. กรุงเทพฯ:
โรงพิมพ์ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย.
ชาริณี ตรีวรัญญู. (2558). การพัฒนาบทเรียนร่วมกัน (Lesson Study: LS). ใน บังอร เสรีรัตน์; ชาริณี
ตรีวรัญญูและเรวณี ชัยเชาวรัตน์. 9 วิถีสร้างครูสู่ศิษย์ เอกสารประมวลแนวคิดและแนวทางพัฒนาวิชาชีพ ครูสําหรับคณะทำงาน: โครงการพัฒนาระบบกลไกและแนวทางหนุนเสริมชุมชนการเรียนรู้ทางวิชาชีพเพื่อ พัฒนาผู้เรียน. (หน้า 42). กรุงเทพฯ: สํานักงานส่งเสริมสังคมแห่งการเรียนรู้และคุณภาพเยาวชน.
เชาวฤทธิ์ จงเกษกรณ์ และปราญชลี มะโนเรือง. (2562). การพัฒนาการจัดกิจกรรมการเรียนรู้แบบ Active learning เพื่อผู้เรียนยุคใหม่ตามนโยบายลดเวลาเรียนเพิ่มเวลารู้. โรงเรียนแหลมสิงห์วิทยาคม อำเภอ แหลมสิงห์ จังหวัดนนทบุรี.
นงลักษณ์ วิรัชชัย. (2551). การพัฒนาตัวบ่งชี้การประเมิน. การประชุมวิชาการเปิดขอบฟ้าคุณธรรม จริยธรรม. วันที่ 29 สิงหาคม 2551. โรงแรมแอมบาสเดอร์.
ปณตนนท์ เถียรประภากุล และเฉลิมชัย สุขจิตต์. (2561). ผลการพัฒนาศักยภาพทางวิชาการผู้บริหาร สถานศึกษาและครูสังกัดคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน. วารสารศิลปากรศึกษาศาสตร์วิจัย,
10(1): 107 – 119.
ลภัสรดา เวียงคำ และคณะ. (2560). การพัฒนารูปแบบการดำเนินงานชุมชนการเรียนรู้ทางวิชาชีพของครู วิทยาลัยชุมชนพังงา. วารสารปาริชาติ, 30(3), 26-34.
วันเพ็ญ คำเทศ. (2558). การใช้คำถามในการจัดการเรียนรู้วิทยาศาสตร์แบบ 5 ขั้นตอน. นิตยสาร สสวท, 43(196), 25 – 30.
วิจารณ์ พานิช. (2555). วิถีสร้างการเรียนรู้เพื่อศิษย์ในศตวรรษที่ 21. กรุงเทพฯ: มูลนิธิสดศรี-สฤษดิ์วงศ์.
วิชัย วงษ์ใหญ่และมารุต พัฒผล. (2562). การพัฒนาคุณภาพการจัดการเรียนรู้ตามแนวคิดชุมชนแห่งการเรียนรู้ ทางวิชาชีพ. ศูนย์ผู้นำนวัตกรรมหลักสูตรและการเรียนรู้, กรุงเทพมหานคร. เรียกใช้เมื่อ 8 ธันวาคม 2562, จาก www.curriculumandlearning.com
สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี. (2553). มาตรฐานครูวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (ฉบับ ปรับปรุง 2553). เรียกใช้เมื่อ 12 ธันวาคม 2561, จาก http://sa.ipst.ac.th/?page_id=791
สุพิษ ชัยมงคล. (2556). กลยุทธ์การพัฒนาสมรรถนะการจัดการเรียนรู้เชิงรุกของครูผู้สอนระดับประถมศึกษาในพื้นที่สูง. ในดุษฎีนิพนธ์ครุศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาการบริหารการศึกษา. มหาวิทยาลัยราชภัฎเชียงราย.
สำนักงานเลขาธิการคุรุสภา. (2561). ประกาศสำนักงานเลขาธิการคุรุสภา เรื่อง แนวทางการดำเนินงานเสริมสร้างกระบวนการชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาชีพ เพื่อพัฒนาจรรยาบรรณวิชาชีพผ่านระบบเทคโนโลยีสารสนเทศ (Ethics in Professional Learning Community : e-PLC) ประจำปี 2561. เรียกใช้เมื่อ 10มีนาคม 2562 จาก http://www.ksp.or.th/ksp2013/content/view.php?mid=92&did=1379&tid=
Bluman, Allan G. (2018). Elementary Statistics : A Step by Step Approach. Tenth ed.
Newyork: McGraw-Hill Education.
Darling-Hammond, L. (1999). Teacher Quality and Student Achievement: A Review of State Policy Evidence. Education Policy Analysis Archives, 8(1), 1 – 44.
Harris, A. & Jones, M. (2010). Professional learning communities and system improvement. Improving school, 13(2), 172 – 181.
Hord, S. M. (2008). Evolution of the Professional Learning Community: Revolutionary Concept Is Based on Intentional Collegial Learning. Journal of Staff Development, 29(3), 10-13.
Jensen, B. et al. (2016). Not So Elementary: Primary School Teacher Quality in High- Performing Systems. Washington, DC
Thompson, S. C., Gregg, & Niska, J. M. (2004). Professional Learning Community, Leadership and Student Learning. RMLE Online, 28(1), 1-15.
Weiss, I. R. & Pasley, J. D. (2004). What is High – Quality Instruction? Educational
Leadership, 45, 24 – 29.
