มรดกภูมิปัญญาจากผืนผ้าสมเด็จพระศรีสวรินทิรา บรมราชเทวี พระพันวัสสาอัยยิกาเจ้าและทรัพยากรท้องถิ่น สู่การท่องเที่ยวชุมชน เชิงสร้างสรรค์อย่างยั่งยืนในเขตพัฒนาพิเศษภาคตะวันออก ของชุมชนตำบลบ้านปึก อำเภอเมืองชลบุรี จังหวัดชลบุรี

บทคัดย่อ

        บทความฉบับนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการท่องเที่ยวเชิงสร้างสรรค์ของชุมชนตำบลบ้านปึก ซึ่งได้รังสรรค์ผ่านมรดกทางภูมิปัญญาของชุมชน โดยมีองค์ความรู้ด้านวัฒนธรรม คือ ผ้าทอมือซึ่งถ่ายทอดจากรุ่นสู่รุ่นมานานนับร้อยปีตั้งแต่สมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 5) นับเป็นประวัติศาสตร์ของชุมชนที่ควรค่าแก่การน้อมรำลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณ ผ้าทอมือบ้านปึกอ่างศิลามีลวดลายเป็นอัตลักษณ์ เช่น ลายดอกพิกุล ลายสมุก ลายราชวัตร เป็นต้น ซึ่งในปัจจุบันได้พัฒนาและนำมาต่อยอดพัฒนาเป็นผลิตภัณฑ์ต่าง ๆ ด้วยความคิดสร้างสรรค์ เช่น เครื่องแต่งกาย กระเป๋า พวงกุญแจ เป็นต้น นอกจากนี้ ชุมชนยังเอานำทรัพยากรวัฒนธรรมในท้องถิ่นที่มีความหลากหลาย เช่น อุโบสถอายุ 200 ปี ของวัดใหม่เกตุงาม ทรัพยากรทางธรรมชาติ คือ ต้นท้าวยายม่อม โดยสามารถนำมาทำเป็นแป้งท้าวยายม่อม ใช้ทำขนมไทยโบราณได้หลากหลายประเภท เช่น ขนมเต่า ขนมเทียนแก้ว หรือเป็นส่วนผสมในเมนูอาหารคาว คือ ออส่วนหอยนางรม สร้างการกระจายรายได้ให้กับคนในชุมชน โดยกิจกรรมต่างๆ ถูกร้อยเรียงเป็นเรื่องราวผ่านโปรแกรมการท่องเที่ยวเชิงสร้างสรรค์ เช่น กิจกรรมการทำพวงกุญแจจากผ้าทอมือโบราณเป็นของที่ระลึกของนักท่องเที่ยวจากฝีมือตนเอง เชิญชวนให้นักท่องเที่ยวได้มาสัมผัสและร่วมทำกิจกรรมการท่องเที่ยวเชิงสร้างสรรค์ เกิดการมีส่วนร่วมของคนในชุมชน โดยมีผู้นำชุมชนเป็นผู้นำในการพัฒนาชุมชนส่งเสริมการรวบรวมองค์ความรู้ในชุมชน และสนับสนุนด้านการท่องเที่ยวเชิงสร้างสรรค์ให้เกิดความสำเร็จ สามารถเป็นต้นแบบในการพัฒนาชุมชนท่องเที่ยวในพื้นที่เขตพัฒนาพิเศษภาคตะวันออกต่อไป