รูปแบบการเสริมสร้างสมรรถนะการบริหารจัดการกลุ่มด้วยตนเอง เพื่อถ่ายทอดภูมิปัญญาของผู้สูงอายุสู่ชุมชน
คำสำคัญ:
รูปแบบ, การเสริมสร้างสมรรถนะ, การบริหารจัดการกลุ่มด้วยตนเอง, ภูมิปัญญาผู้สูงอายุบทคัดย่อ
บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา 1) สมรรถนะการบริหารจัดการกลุ่มด้วยตนเองของผู้สูงอายุเพื่อถ่ายทอดภูมิปัญญาสู่ชุมชน 2) ศึกษาสภาพปัจจุบันการบริหารจัดการกลุ่มฯ 3) สร้างรูปแบบการเสริมสร้างสมรรถนะการบริหารจัดการกลุ่มฯ 4) ทดลองและประเมินรูปแบบฯ วิธีดำเนินการวิจัย 1) ศึกษาสมรรถนะฯ ด้วยการสัมภาษณ์ผู้ให้ข้อมูล 10 คน 2) การศึกษาสภาพปัจจุบันการบริหารจัดการกลุ่มฯ ด้วยการสัมภาษณ์ผู้ให้ข้อมูลจากชมรมผู้สูงอายุระดับอำเภอในจังหวัดเพชรบุรี 32 คน ใช้การวิเคราะห์เนื้อหา 3) การนำผลข้างต้นมาสังเคราะห์เป็นรูปแบบ 4) ทดลองและประเมินรูปแบบฯ กับผู้สูงอายุ 2 กลุ่ม ๆ ละ 10 คน เลือกกลุ่มเป้าหมายแบบเจาะจง และมีผู้รับการถ่ายทอด เครื่องมือ คือแบบประเมินสมรรถนะฯ และแบบประเมินความพึงพอใจการรับการถ่ายทอด ใช้สถิติ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน การทดสอบ T – test และสังเกตการนำรูปแบบไปใช้ ผลการวิจัยพบว่า 1) สมรรถนะการบริหารจัดการกลุ่มฯ ได้แก่ สมรรถนะหลัก สมรรถนะการบริหารจัดการสมรรถนะเทคนิคการถ่ายทอด 2) สภาพปัจจุบันการบริหารจัดการกลุ่ม คือ กลุ่มผู้สูงอายุขาดการรวบรวมภูมิปัญญาเป็นลายลักษณ์อักษร ซึ่งเสี่ยงต่อการสูญหาย ผู้สูงอายุขาดความรู้ในการบริหารจัดการกลุ่มและการถ่ายทอดที่มีประสิทธิภาพ 3) รูปแบบฯ คือ 1) กลุ่มผู้สูงอายุรวบรวมภูมิปัญญาเป็นลายลักษณ์อักษร 2) เสริมความรู้สมรรถนะ 3) ส่งเสริมการวางแผนบริหารจัดการกลุ่ม 4) ฝึกทดลองปฏิบัติจริง 5) การประเมินผล 4) จากผลประเมินผล พบว่าผู้สูงอายุ 2 กลุ่มมีสมรรถนะครั้งหลังสูงกว่าก่อนการอบรมอย่างมีนัยสำคัญที่ระดับ .01 ความพึงพอใจของผู้รับการถ่ายทอด อยู่ในระดับมากและผลการสังเกต ผู้สูงอายุสามารถปฏิบัติงานตามรูปแบบฯ และบรรลุวัตถุประสงค์
เอกสารอ้างอิง
กรมกิจการผู้สูงอายุ. (2562). สถิติผู้สูงอายุของประเทศไทย 77 ณ วันที่ 31 ธันวาคม 2562. เรียกใช้เมื่อ 3 พฤษภาคม 2563 จาก http://www.dop.go.th/th/know/side/1/1/275
กุลวีณ์ วุฒิกร. (2559). รูปแบบการพัฒนาสมรรถนะของผู้ดูแลผู้สูงอายุ. ใน ดุษฎีนิพนธ์หลักสูตรปรัชญาดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาการพัฒนาองค์กรและการจัดการสมรรถนะของมนุษย์. วิทยาลัยพาณิชยศาสตร์ มหาวิทยาลัยบูรพา.
แก้วตา ผู้พัฒนพงศ์ และนิคม เจียรจินดา. (2561). สมรรถนะของผู้ปฏิบัติงานกับคุณภาพการให้บริการขององค์การ. วารสารเกษมบัณฑิต, 19(ฉบับพิเศษ), 1-13.
คณะกรรมการผู้สูงอายุแห่งชาติ. (2553). แผนผู้สูงอายุแห่งชาติ ฉบับที่ 2 (พ.ศ. 2545-2564). กรุงเทพมหานคร: กรมกิจการผู้สูงอายุ.
เฉลียว บุรีภักดี. (2555). ชุดการศึกษาค้นคว้ารายวิชาทฤษฎีระบบและการประยุกต์ใช้ในการพัฒนา. เพชรบุรี: บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยราชภัฏเพชรบุรี.
โชติกา สิงหาเทพ และคณะ. (2561). บทบาทของผู้สูงอายุในการพัฒนาภูมิปัญญาท้องถิ่นตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง ตำบลโคกมั่งงอย อำเภอคอนสวรรค์ จังหวัดชัยภูมิ. ใน รายงานการวิจัย. สถาบันพระปกเกล้า.
มธุวีริญจ์ เทพกิจ. (2555). องค์ความรู้ครูภูมิปัญญาประณีตศิลป์ โรงเรียนช่างฝีมือในวัง (หญิง). ใน ดุษฎีนิพนธ์ศึกษาศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาการศึกษาตลอดชีวิตและการพัฒนามนุษย์ ภาควิชาการศึกษาเพื่อการพัฒนามนุษย์และสังคม. บัณฑิตวิทยาลัยมหาวิทยาลัยศิลปากร.
มูลนิธิสถาบันวิจัยและพัฒนาผู้สูงอายุ. (2560). รายงานสถานการณ์ผู้สูงอายุ ปี 2560. ใน รายงานการวิจัย. มูลนิธิสถาบันวิจัยและพัฒนาผู้สูงอายุ.
ยุทธ ไกยวรรณ์. (2559). การวางแผนการทดลองสำหรับการวิจัย. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
วีณารัตน์ แสวงกิจ. (2562). การพัฒนาสมรรถนะการใช้เทคโนโลยีสารสนเทศสำหรับผู้สูงอายุในจังหวัดเชียงราย โดยใช้รูปแบบการอบรมฝึกฐานสมรรถนะ. วารสารจันทรเกษม, 25(2), 80-94.
ศุภณัฏฐ์ ทรัพย์นาวินและคณะ. (2560). การพัฒนารูปแบบการจัดสวัสดิการสังคมสำหรับผู้สูงอายุที่เหมาะสมกับภูมิสังคมของจังหวัดเพชรบุรี. ใน รายงานการวิจัย. มหาวิทยาลัยราชภัฏเพชรบุรี.
สมชนก ชาติธรรมรักษ์ . (2557). การศึกษาปัญหาและแนวทางการถ่ายทอดภูมิปัญญาหัตถกรรมจักสานด้วยไม้ไผ่ศูนย์ส่งเสริมฝีมือจักสานด้วยไม้ไผ่ อำเภอพนัสนิยม จังหวัดชลบุรี. ใน วิทยานิพนธ์ศึกษาศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการบริหารการศึกษา. มหาวิทยาลัยบูรพา.
สมนึก ภัททิยธนี. (2551). การวัดผลการศึกษา. (พิมพ์ครั้งที่ 3). กาฬสินธุ์: ประสานมิตรการพิมพ์.
สมาคมสภาผู้สูงอายุแห่งประเทศไทย. (2563). คู่มือชมรมผู้สูงอายุ. กรุงเทพมหานคร: กรมกิจการผู้สูงอายุ.
สำนักงานสถิติแห่งชาติ. (2561). ข้อมูลสถิติจำนวนผู้สูงอายุประเทศไทย ปี 2561. กรุงเทพมหานคร: สำนักงานสถิติแห่งชาติ.
อุษณีย์ เสือดี. (2549). การศึกษาการถ่ายทอดภูมิปัญญาท้องถิ่นการทำกระเบื้องดินเผาในจังหวัดสงขลา. วิทยานิพนธ์ครุศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาศิลปศึกษา: คณะครุศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
Best, J. W. (1981). Research in Education. (3 rd ed.). New Jersey: Prenticel-Holl, Inc.




