แนวทางการจัดสวัสดิการผู้สูงอายุขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น: กรณีศึกษาเทศบาลตำบลจังหวัดสุราษฎร์ธานี

เพ็ญนภา สวนทอง

ผู้แต่ง

เพ็ญนภา สวนทอง

คำสำคัญ:

การจัดสวัสดิการ, สังคมผู้สูงอายุ, องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาการดำเนินงานสวัสดิการและปัญหาสวัสดิการผู้สูงอายุของเทศบาลตำบลในจังหวัดสุราษฎร์ธานี และ 2) ศึกษาความต้องการและแนวทางการจัดสวัสดิการผู้สูงอายุของเทศบาลตำบลในจังหวัดสุราษฎร์ธานี เป็นงานวิจัยแบบผสมผสานโดยเชิงปริมาณใช้แบบสอบถามสุ่มตัวอย่างแบบเจาะจง กลุ่มตัวอย่าง ได้แก่ ผู้สูงอายุที่อาศัยในเขตเทศบาลตำบล จังหวัดสุราษฎร์ธานี จำนวน 386 คน วิเคราะห์ข้อมูลค่าความถี่ ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และเชิงคุณภาพศึกษาข้อมูลจากเอกสาร สัมภาษณ์เชิงลึก และสนทนากลุ่ม เลือกตัวอย่างแบบเจาะจง ผู้ให้ข้อมูลหลัก ได้แก่ 1) ผู้บริหาร 2) เจ้าหน้าที่เทศบาล และ3) ผู้นำกลุ่มผู้สูงอายุ จำนวน 30 คน วิเคราะห์เชิงเนื้อหาและสรุปภาพรวม ผลการศึกษาพบว่า 1) การจัดสวัสดิการผู้สูงอายุ ภาพรวมอยู่ระดับปานกลาง ( $gif.latex?\tilde{x}$ = 3.32, SD = 0.79) ได้แก่ 1.1) สุขภาพและการรักษาพยาบาล 1.2) อาชีพและการประกันรายได้ 1.3) ที่อยู่อาศัยและสิ่งแวดล้อม 1.4) ความมั่นคงปลอดภัยในชีวิต ทรัพย์สินและสังคม 1.5) นันทนาการและการส่งเสริมคุณภาพชีวิต และ 1.6) บริการทางสังคมและเครือข่ายเกื้อหนุน ปัญหาคือ ขาดกิจกรรมสังสรรค์ ขาดความรู้ดูแลสุขภาพ การช่วยเหลือผู้ป่วยที่ช่วยเหลือตัวเองไม่ได้ และรายได้ไม่เพียงพอ ส่งผลต่อการเดินทางรักษาพยาบาล รวมถึงที่อยู่อาศัยไม่ถูกสุขลักษณะ สิ่งแวดล้อมเกิดพาหนะโรค วิตกกังวลความไม่ปลอดภัยในยามวิกาล และ 2) ความต้องการสวัสดิการ ภาพรวมอยู่ในระดับมาก ( $gif.latex?\tilde{x}$ = 4.04, SD = 0.60) คือ ค่าเฉลี่ยมากสุดคือ บริการสังคมและเครือข่ายเกื้อหนุน ( $gif.latex?\tilde{x}$ = 4.15, SD = 0.70) รองลงมา คือ อาชีพและการประกันรายได้ ( $gif.latex?\tilde{x}$ = 4.06, SD = 0.72) และแนวทางการจัดสวัสดิการคือ พัฒนาระบบบริการสุขภาพและบริการเข้าถึงการแพทย์ บริการฉุกเฉินที่ทันสมัยเชื่อมโยงสถานพยาบาล และจัดตั้งกองทุนสวัสดิการ รวมทั้งการสร้างความร่วมมือการจัดบริการสาธารณะร่วมหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง

บทความวิจัยฉบับนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) เพื่อศึกษาการดำเนินการสวัสดิการและปัญหาสวัสดิการผู้สูงอายุของเทศบาลตำบลในจังหวัดสุราษฎร์ธานี 2) เพื่อศึกษาความต้องการและแนวทางการจัดสวัสดิการผู้สูงอายุของเทศบาลตำบลในจังหวัดสุราษฎร์ธานี เก็บข้อมูลโดยใช้แบบสอบถามกลุ่มตัวอย่าง จำนวน 386 คน วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติบรรยาย และสัมภาษณ์เจาะลึกผู้บริหารเทศบาล เจ้าหน้าที่เทศบาลที่เกี่ยวข้อง ผู้นำกลุ่มผู้สูงอายุ และตัวแทนผู้สูงอายุ วิเคราะห์ข้อมูลโดยการวิเคราะห์เนื้อหาและการตีความ ผลการศึกษาพบว่า

การจัดสวัสดิการผู้สูงอายุขององค์การบริหารส่วนท้องถิ่น ด้านสุขภาพและการรักษาพยาบาล ด้านอาชีพและการประกันรายได้ ด้านที่อยู่อาศัยและสิ่งแวดล้อม ด้านความมั่นคงปลอดภัยในชีวิต ทรัพย์สินและสังคม ด้านนันทนาการและการส่งเสริมคุณภาพชีวิตและด้านบริการทางสังคมและเครือข่ายเกื้อหนุน การดำเนินงานอยู่ในระดับปานกลาง ความต้องการสวัสดิการอยู่ในระดับมาก แนวทางการจัดสวัสดิการ การพัฒนาระบบบริการสุขภาพและบริการทางการแพทย์แก่ผู้สูงอายุให้สามารถเข้าถึงบริการสาธารณสุขได้รวดเร็ว สะดวก พัฒนาระบบการดูแลสุขภาพโดยชุมชน จัดตั้งกองทุนส่งเสริมสวัสดิการผู้สูงอายุ การจัดบ้านพักสวัสดิการผู้สูงอายุซึ่งประสงค์ขอความช่วยเหลือสวัสดิการบ้านพัก มีระบบบริการฉุกเฉินที่ทันสมัยเชื่อมโยงกับสถานพยาบาลและเครือข่ายทางสังคมอื่นที่เกี่ยวข้อง ส่งเสริมการเรียนรู้ตลอดชีวิต มีศูนย์การเรียนรู้ภูมิปัญญาและวัฒนธรรมชุมชน การจัดตั้งศูนย์บริการทางสังคมและเครือข่ายเกื้อหนุน รวมทั้งการสร้างความร่วมมือในการจัดบริการสาธารณะร่วมหน่วยงานที่เกี่ยวข้องเพื่อเอื้อประโยชน์ผู้สูงอายุ

เอกสารอ้างอิง

กรมกิจการผู้สูงอายุ กระทรวงมหาดไทย. (2563). สถิติผู้สูงอายุของประเทศไทย. เรียกใช้เมื่อ 14 กรกฎาคม 2563 จาก http://dop.go.th/th/know/side/1/1/335

กรมพัฒนาสังคมและสวัสดิการ. (2552). รายงานผลการดำเนินงานด้านผู้สูงอายุปี พ.ศ. 2552. กรุงเทพมหานคร: กรมพัฒนาสังคมและสวัสดิการ.

กรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น กระทรวงมหาดไทย. (2548). มาตรฐานการสงเคราะห์ผู้สูงอายุ. กรุงเทพมหานคร: ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย จำกัด.

กลุ่มงานพัฒนายุทธศาสตร์สาธารณสุข กระทรวงสาธารณสุข. (2564). ร้อยละของผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิงได้รับการดูแลตาม care plan. เรียกใช้เมื่อ 9 สิงหาคม 2564 จาก http://healthkpi.moph.go.th /kpi2/kpi/index/?id=1392

เจ้าหน้าที่เทศบาลคนที่ 1. (23 กันยายน 2561). รื่องแนวทางการจัดสวัสดิการผู้สูงอายุขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น: กรณีศึกษาเทศบาลตำบลจังหวัดสุราษฎร์ธานี. (เพ็ญนภา สวนทอง, ผู้สัมภาษณ์)

เจ้าหน้าที่เทศบาลคนที่ 2. (23 กันยายน 2561). เรื่องแนวทางการจัดสวัสดิการผู้สูงอายุขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น: กรณีศึกษาเทศบาลตำบลจังหวัดสุราษฎร์ธานี. (เพ็ญนภา สวนทอง, ผู้สัมภาษณ์)

ทีมเศรษฐกิจ หนังสือพิมพ์ไทยรัฐ. (2563). สแกนเจเนอเรชันคนไทย พลังสำคัญผลักดันเศรษฐกิจ ดิจิตอล. เรียกใช้เมื่อ 19 พฤษภาคม 2563 จาก https://www.thairath. co.th/content/ 475518

บุญชม ศรีสะอาด. (2553). วิธีการทางสถิติสำหรับการวิจัย เล่ม 1. (พิมพ์ครั้งที่ 5) กรุงเทพมหานคร: สุวีริยาการพิมพ์.

ผู้นำกลุ่มผู้สูงอายุคนที่ 1. (25 กันยายน 2561). เรื่องแนวทางการจัดสวัสดิการผู้สูงอายุขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น: กรณีศึกษาเทศบาลตำบลจังหวัดสุราษฎร์ธานี. (เพ็ญนภา สวนทอง, ผู้สัมภาษณ์)

ผู้นำกลุ่มผู้สูงอายุคนที่ 2. (25 กันยายน 2561). เรื่องแนวทางการจัดสวัสดิการผู้สูงอายุขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น: กรณีศึกษาเทศบาลตำบลจังหวัดสุราษฎร์ธานี. (เพ็ญนภา สวนทอง, ผู้สัมภาษณ์)

ผู้นำกลุ่มผู้สูงอายุคนที่ 3. (25 กันยายน 2561). เรื่องแนวทางการจัดสวัสดิการผู้สูงอายุขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น: กรณีศึกษาเทศบาลตำบลจังหวัดสุราษฎร์ธานี. (เพ็ญนภา สวนทอง, ผู้สัมภาษณ์)

ผู้บริหารเทศบาลคนที่ 2. (24 กันยายน 2561). เรื่องแนวทางการจัดสวัสดิการผู้สูงอายุขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น: กรณีศึกษาเทศบาลตำบลจังหวัดสุราษฎร์ธานี. (เพ็ญนภา สวนทอง, ผู้สัมภาษณ์)

ผู้บริหารเทศบาลคนที่ 3. (24 กันยายน 2561). เรื่องแนวทางการจัดสวัสดิการผู้สูงอายุขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น: กรณีศึกษาเทศบาลตำบลจังหวัดสุราษฎร์ธานี. (เพ็ญนภา สวนทอง, ผู้สัมภาษณ์)

พรรณภัทร ใจเอื้อ. (2563). แนวทางการพัฒนาการจัดการสวัสดิการสังคมของผู้สูงอายุในตำบลเนินศาลา อำเภอโกรกพระ จังหวัดนครสวรรค์. บัณฑิตศึกษาปริทรรศน์วิทยาลัยสงฆ์นครสวรรค์, 8(3), 39-54.

สำนักงานสถิติแห่งชาติ. (2563). แผนพัฒนาสถิติระดับพื้นที่จังหวัดสุราษฎร์ธานี. สุราษฎร์ธานี: สำนักงานสถิติแห่งชาติ.

สำนักบริหารการทะเบียน กรมการปกครอง. (2562). ข้อมูลสถิติจำนวนประชากร. เรียกใช้เมื่อ 26 เมษายน 2562 จาก https://www.bora.dopa.go.th/index.php/th/contect-part6

สุดารัตน์ สุดสมบูรณ์. (2557). สวัสดิการสังคมของผู้สูงอายุในประเทศไทย. วารสารเทคโนโลยีภาคใต้, 7(1), 73-82.

อภินันท์ สนน้อย และคณะ. (2559). รูปแบบการพัฒนาคุณภาพชีวิต ผู้สูงอายุ ในจังหวัดบุรีรัมย์. วารสารวิชาการ มหาวิทยาลัยราชภัฏบุรีรัมย์ สาขามนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์, 8(2), 153-169.

Cronbach, L. J. (1990). Essentials of psychological testing. (5th ed.). New York: Harper Collins. Publishers.

Krejcie, R. V. & Morgan, D. W. (1970). Determining Sample Size for Research Activities. Educational and Psychological Measurement, 30(3), 607-610.

Likert, R. (1967). “The Method of Constructing and Attitude Scale”. In Reading in Fishbeic, M (Ed.), Attitude Theory and Measurement. New York: Wiley & Son.