การอนุรักษ์ภูมิทัศน์ทางประวัติศาสตร์และวัฒนธรรมจากผลกระทบ น้ำป่าไหลหลากน้ำท่วมฉับพลันและดินถล่มในพื้นที่ลุ่มน้ำย่อย แควใหญ่ตอนล่าง จังหวัดกาญจนบุรี

บทคัดย่อ

          บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาสภาพทั่วไปในการอนุรักษ์ภูมิทัศน์ทางประวัติศาสตร์และวัฒนธรรมในพื้นที่ลุ่มน้ำย่อยแควใหญ่ตอนล่าง 2) ศึกษาแนวทางในการอนุรักษ์ภูมิทัศน์ทางประวัติศาสตร์และวัฒนธรรมที่เปลี่ยนแปลงไปอันเนื่องมาจากน้ำป่าไหลหลากน้ำท่วมฉับพลันและดินถล่มในพื้นที่ เป็นวิจัยเชิงคุณภาพ โดยการเก็บข้อมูลจากเอกสาร การสังเกตการณ์และการสัมภาษณ์ผู้ให้ข้อมูลสำคัญจากหน่วยงานภาครัฐและภาคเอกชน จำนวน 54 ท่าน ในอำเภอเมือง ศรีสวัสดิ์ และทองผาภูมิ และวิเคราะห์ข้อมูลเชิงเนื้อหา ผลการวิจัยพบว่า 1) สภาพทั่วไปของพื้นที่ พบว่า 1.1) ความสำนึกในประวัติศาสตร์และวัฒนธรรมของตัวเองของประชาชนอยู่ในระดับต่ำ 1.2) ความเป็น “ท้องถิ่นนิยม” เน้นความตื่นตัวของชุมชนในการมีส่วนร่วมในการบริหารจัดการท้องถิ่นของตนเอง อยู่ในระดับที่ต้องการการส่งเสริม 1.3) พลัง สิทธิและอำนาจของชุมชนท้องถิ่นในการมีส่วนร่วมในการควบคุมและการจัดการทรัพยากรในท้องถิ่นของตนเองยังมีน้อย 1.4) ประชาชนมีภาษา จารีต ประเพณี และวัฒนธรรมรวมถึงวิถีปฏิบัติที่มีอัตลักษณ์และความโดดเด่นตามชาติพันธุ์ของตนเอง แต่ยังขาดการเผยแพร่สู่สังคมภายนอก 1.5) ผู้มีส่วนได้เสีย มีการรับรู้ มีความเข้าใจเกี่ยวกับความเสี่ยงจากผลกระทบน้ำป่าไหลหลาก น้ำท่วมฉับพลันและดินถล่มในพื้นที่ลุ่มน้ำย่อยแควใหญ่ตอนล่างอยู่ในระดับต่ำ 1.6) ประชาชนยังไม่มีฐานข้อมูลที่เป็นระบบของตนเองสำหรับการตัดสินใจวางแผน 2) แนวทางในการอนุรักษ์ พบว่า การยึดถือศาสนาพุทธแบบชาวบ้าน เป็นแก่นแกนความคิดในการอนุรักษ์ภูมิทัศน์ทางประวัติศาสตร์และวัฒนธรรมของคนทั้ง 3 อำเภอ นอกจากนี้การส่งเสริมการมีส่วนร่วมของประชาชนเป็นปัจจัยหนึ่งที่สำคัญในการอนุรักษ์