การบริหารจัดการตนเองสู่การเป็นชุมชนต้นแบบที่มีความเข้มแข็งและยั่งยืน กรณีศึกษาบ้านคลองเรือจังหวัดชุมพร

บทคัดย่อ

          บทความฉบับนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาประวัติความเป็นมาของชุมชนบ้านคลองเรือ 2) ศึกษาการบริหารจัดการตนเองของชุมชนบ้านคลองเรือ 3) ศึกษาปัญหาและอุปสรรค ในการบริหารจัดการตนเองของชุมชนบ้านคลองเรือ ใช้วิธีการวิจัยเชิงคุณภาพ เก็บรวบรวมข้อมูลโดยวิธีการศึกษาเอกสาร และการสัมภาษณ์จากผู้ให้ข้อมูลหลัก จำนวน 8 คน โดยวิเคราะห์ข้อมูลในเชิงพรรณนา ผลการศึกษาพบว่า 1) ประวัติความเป็นมาของชุมชนบ้านคลองเรือ ตั้งแต่ยุคเริ่มต้นมีส่วนสำคัญอย่างยิ่งในการหล่อหลอมวัฒนธรรมการดูแลตนเองจนสามารถสร้างความเข็มแข็งให้กลายเป็นอัตลักษณ์ของชุมชนได้สำเร็จ 2) การบริหารจัดการตนเองของชุมชนบ้านคลองเรือ มีความโดดเด่นในด้านต่าง ๆ เช่น การบริหารจัดการทรัพยากรธรรมชาติและ สิ่งแวดล้อม พลังงานจากธรรมชาติ รวมถึงด้านสังคมและวัฒนธรรมชุมชน โดยมุ่งเน้นที่กระบวนการมีส่วนร่วมของชุมชนในทุกขั้นตอน จนสามารถเป็นต้นแบบให้แก่ชุมชนอื่น ๆ ในประเทศไทย 3) ปัญหาและอุปสรรคของการบริหารจัดการตนเองของชุมชนบ้านคลองเรือ เกิดปัญหาและอุปสรรคที่สำคัญ อันเนื่องมาจากความเจริญจากภายนอกที่พยายามเข้ามาในชุมชน ในนามของการพัฒนารูปแบบต่าง ๆ โดยเฉพาะการพัฒนาที่เน้นทางวัตถุที่ส่งผลต่อความสัมพันธ์ระหว่างคนในชุมชน และกระทบต่อทรัพยากรธรรมชาติ สิ่งแวดล้อม และระบบนิเวศโดยภาพรวมของชุมชน เพราะเนื่องจากการพัฒนาดังกล่าว มีจุดมุ่งหมายไปที่เรื่องตัวเงินเป็นประเด็นหลัก ซึ่งเป็นปัญหาและอุปสรรคที่สำคัญของชุมชนบ้านคลองเรือ แต่ถึงอย่างไรก็ตาม ด้วยความเข็มแข็งทางวัฒนธรรม และความสามารถของกลุ่มแกนนำชุมชน ชุมชนบ้านคลองเรือก็ยังคงสามารถรักษาอัตลักษณ์การบริหารจัดการตนเองสู่การเป็นชุมชนต้นแบบได้อย่างเข้มแข็ง